میانه روی مطابق با آیات قرآن
میانه روی در کارها خوب است؛ اما باید حدود و ثغور آن مشخص شود. به عبارت دیگر گاهی ملاک میانه روی، قرآنی نیست. خدای بزرگ با اشاره برخورد سه گانه مردم با کتاب آسمانی می فرماید: «ثُمَ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذلِکَ هُوَ الْفَضْلُ الْکَبیرُ؛ سپس این کتاب (آسمانى) را به گروهى از بندگان برگزیده خود به میراث دادیم؛ (اما) از میان آنها عده اى بر خود ستم کردند، و عده اى میانه رو بودند، و گروهى به اذن خدا در نیکی ها (از همه) پیشى گرفتند، و این، همان فضیلت بزرگ است.»[1] بنا بر منطق قرآن(چه در این آیه و چه در آیات دیگر)، سابقین در دین، امتیاز بیشتری از میانه روها دارند.
ذکر این نکته لازم است که میانه روی، لزوما به معنای «در میانه قرار داشتن» نیست و انسان می تواند با پیشتازی در کاری(عمل به قرآن)، میانه روی را نیز جامه عمل بپوشاند. به عبارت دیگر، انسان هم می تواند پیشتاز باشد و هم در عین پیشتازی از افراط و تفریط به دور باشد(میانه رو باشد).
متاسفانه کسانی هستند که میانه روی در دین را به گونه دیگر(عامیانه و سطحی) برای خود ترسیم می کنند؛ به عبارت دیگر آنها به خیال خود همین که اهل فسق و فجور نباشند و در مجموع انسان خوش برخوردی باشند(هر چند اهل نماز و روزه نباشند)، کافی است. این گونه افراد چه بسا در امور دنیوی خویش(اقتصادی) شب و روز نشناسند و حریصانه کار کنند و غافل از این باشند که در دنیا باید میانه رو باشند(نه کم کار و نه حریص).
اما میانه روی در دنیا خوب است...
از آنجا که بحث دین و دیانت ارزش دارد، پیشتازی در آن مطلوب است؛ اما حرص برای پیشتازی در دنیا مطلوب نیست؛ زیرا که دنیا، اعتبار چندانی ندارد. «وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاَّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِلَّذینَ یَتَّقُونَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ؛ زندگى دنیا، چیزى جز بازى و سرگرمى نیست! و سراى آخرت، براى آنها که پرهیزگارند، بهتر است! آیا نمى اندیشید.»[2]
خدا نکند کسی ملاک های میانه روی را در نکاتی بداند که به نفع او باشد. برای آخرت به حداقل ها اکتفا کند و اسم آن را میانه روی بگذارد و برای دنیا 24 ساعته کار کند و اسم آن را زرنگی و عاقلی قلمداد کند.
پی نوشت:
1ــــــ فاطر/32.
2ـــ انعام/32.
