بررسی سند حدیث اگر کسی امام زمان علیه اسلام را در روز نبیند کور می شود
بررسی سند حدیث اگر کسی امام زمان علیه اسلام را در روز نبیند کور می شود
در این نوشتار سندیت حدیث : «اگر کسی امام زمان علیه اسلام را در روز نبیند کور می شود»، در صورت مستند بودن به چه معنا است؟» بررسی می شود...
با تحقیق و جست وجویی که در منابع روایی صورت گرفت چنین حدیثی یافت نشد، اما حدیث دیگری به این مضمون نقل شده است که اشاره به پذیرش نبوّت پیامبران و ولایت امام علی (علیه السلام) و معرفت قلبی نسبت به آنها دارد:
أصبغ بن نباته می گوید: ابن کوّاء از امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) پرسید: چه کسی شب و روز می بیند و چه کسی شب و روز نمی بیند؟ و چه کسی شب می بیند و روز نمی بیند و کیست که روز نمی بیند و شب می بیند؟ حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: «واى بر تو! چیزى بپرس که تو را نفعى رساند، و سؤال بی جا مپرس، واى بر تو! امّا آن که شب و روز می بیند، فردى است که به تمام رسولان و اوصیاى گذشته و تمام کتب و انبیاء ایمان آورده، و به خداوند و نبىّ او محمّد نیز مؤمن است، و نیز به ولایت من نیز معترف است، او بینا در شب و روز است. آن که شبانه روز کور است، فردى است که منکر تمام انبیاء و اوصیاء و کتب گذشتگان است، و با این که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) را درک نموده به او ایمان نیاورده، و ولایت مرا نیز قبول ندارد، پس با این کار، خدای عزّ و جلّ و پیامبرش را انکار نموده است، او کور شبانه روز است. فرد بینا به شب و کور به روز فردى است که تمام انبیاء و کتب را قبول دارد و منکر رسول خدا (صلی الله علیه وآله) است ولی ولایت و حقّ مرا قبول ندارد، پس او بیناى شب و کور به روز است. و امّا فرد کور شب و بیناى روز فردى است که منکر انبیاى گذشته و اوصیا و کتب است، ولی حضرت محمّد را درک و به او و خداوند ایمان آورده و امامت مرا پذیرفته، پس او کور به شب و بیناى به روز است.
واى بر تو اى ابن کوّاء، ما فرزندان ابوطالب هستیم، توسّط ما خداوند اسلام را آغاز نموده و به ما ختم می نماید».
اصبغ بن نباته گوید: وقتى آن حضرت از منبر پایین آمد دنبال او رفته و گفتم: سرور من اى امیر المؤمنین با این سخنان دلم را قوى و توانا فرمودى! امام على (علیه السلام) به من فرمود: «اى اصبغ، هر کس در ولایت من شک کند در ایمان خود به تردید افتاده، و آن که معترف به ولایت من باشد در اصل به ولایت خداوند اعتراف نموده، و ولایت من متّصل به ولایت خداوند همچون این دو انگشت -و آن دو را جمع فرمود- است، هر کس به ولایت من اعتراف نماید پیروز و کامیاب است، و منکر آن ناکام و زیان دیده و مایل به آتش است، و هر کس به آتش رود سال هاى سال در آن بماند».[طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 1، ص 228 – 229، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق؛ رازی، محمد بن حسین، نزهة الکرام و بستان العوام، ج 2، ص 565 – 566، کتابخانه مرکزى و ادبیات دانشگاه تهران، بی تا]
نکاتی درباره روایت ( اگر کسی امام زمان علیه اسلام را در روز نبیند کور می شود)
یک. مقصود از بینا و نابینا بودن در شب و روز؛ شناخت و معرفت و شهود قلبی است. به دیگر سخن؛ معرفت، معرفت حضورى است نه معرفت مفهومى. البته شکّى نیست که معرفت حصولى و مفهومى به فضائل وجودى انبیا و اهل بیت (علیهم السلام)، هم لازم و ضرورى است هم نورانیّت دارد و هر چه عمیق تر و برهانی تر باشد، نورانیّت بیشترى دارد. ولی این مقدار معرفت، تضمین کننده قطعى سعادت نمی باشد؛ چرا که معرفت مفهومى اوّلاً همواره در معرض شبهه است و ثانیاً لزوماً انسان را به سمت عمل سوق نمی دهد.
دو. در مکتب اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) قطعی است که زمین هیچ گاه از حجت و پیشوای الهی خالی نبوده و نخواهد بود و مردم هر عصر وظیفه دارند که پس از معرفی آن حجت از سوی خداوند سبحان، او را بشناسند و به انکارش نپردازند. پس، باید امامت امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را باور داشت. کسى که منتظر و چشم به راه ظهور و قیام جهانى نجات دهنده بزرگ و موعود امت ها است، بایسته است از نظر عملى، فکرى و اعتقادى نیز انتظار و آمادگى خود را نشان دهد.
سه. اصل دیدن امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در دوران غیبت امری مسلم و پذیرفته شده است، هر چند از هر کسی که چنین ادعایی داشته باشد قابل پذیرش نیست.[ر.ک: «رؤیت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)»] اما در مورد ارتباط ما با امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، باید گفت: ارتباط با آن حضرت به دو صورت قلبی و حضوری قابل تصور است. این دو نوع ارتباط گرچه امکان پذیرند، اما ارتباط حضوری شرایطی را می طلبد و در واقع ارتباط قلبی و پایبندی به لوازم این ارتباط، می تواند زمینه ارتباط حضوری را هم فراهم نماید.[ر.ک: «ارتباط با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)»]
چهار. برای روشن شدن بخش های مختلف روایت، نمایه های زیر را مطالعه کنید:
«امکان معرفت و رؤیت خدا در تجلیات»
بازنشر از اسلام کوئست - بررسی سند حدیث اگر کسی امام زمان علیه اسلام را در روز نبیند کور می شود
افزودن دیدگاه جدید