تنها راه مبارزه با نفس

علامه حسن زاده آملی با اشاره به آفات پرخوری می گوید: بدان پرخوری بدون شک، قلب را می میراند و نفس را سرکش و طغیانگر بار می آورد.

علامه حسن حسن زاده آملی متولد 1307، روحانی مجتهد، عارف، فیلسوف متأله و مدرس دروس حوزوی است، وی که تاکنون 85 بهار را پشت سر گذاشته است، یکی از اساتید مطرح اخلاق است که در فلسفه، عرفان، فقه، اصول، ادبیات، ریاضیات، علم فیزیک و شیمی و بسیار علوم دیگر نیز تخصص دارد. بازخوانی سخنان اخلاقی این عارف بالله که در کتاب «صراط سلوک» جمع آوری شده، خالی از لطف نیست.

*پرهیز از پرخوری

خداوند در قرآن می فرماید: «کُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ»، بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید، به راستی خداوند اسراف کنندگان را دوست ندارد.

ای دوستان من! پرخوری بدون شک، قلب را می میراند و نفس را سرکش و طغیانگر بار می آورد، بدان که گرسنگی بالاترین خصلت مۆمن است.

یحیی بن معاذ چه زیبا گفته است: «اگر ملائکه هفت آسمان را شفیع قرار دهی و 124 هزار پیامبر و جانشین آن ها و همه کتاب های الهی را واسطه قرار دهی که نفست در ترک دنیا با تو همراهی کند و حکم حق را گردن نهد نخواهد پذیرفت، اما اگر گرسنگی را وسیله قرار دهی و از راه گرسنگی وارد شوی، خواهد پذیرفت و مطیعت خواهد شد».

*بهترین حال بنده نزد خدا

حضرت امام صادق(ع) در این باره می فرمایند: «شکم، در اثر پرخوری طغیان می کند و بهترین حالت بنده در حضور خدا، وقتی است که شکم او را از غذا خالی باشد و بدترین حالت انسان در حضور خدا، با شکم پر است».

*آفات پرخوری

حضرت استاد (دام عزه) می فرمودند: «فطنة با بطنة» جمع نمی شود، پرخور، پرگوی است و آشفته گوی، و در صد کلمه می نویسد: آنکه در خوراک مادی خود درایت به کار دارد، داند که «بِطنَه مضّاد فِطنَه» است و بلاهت زاید و فتنه به بار آرد.

*پرخوری مانع سیر الی الله

آخوند ملا حسین قلی همدانی (1239 - 1131 ه. ق) یکی از عارفان والامقام و از مبرزین شاگردان سید علی شوشتری و بزرگ ترین استاد اخلاق و عرفان در قرون اخیر است، عارف واصل مرحوم ملکی تبریزی درباره ایشان می فرماید: ما رایت له نظیرا فی المراتب المذکوره... در مراتب یاد شده (طول سجده، عبادت و ...) نظیری برایش سراغ ندارم، ایشان در یکی از دستورالعمل های پرمحتوا و ارزنده اش به مرحوم سید علی آقای ایراوانی این گونه می نویسد: جناب آقا! الحذر، الحذر من قواطع الاربعة: کثرة الکلام، کثرة الطعام، کثرة المنام، کثرة المجالسة مع الأنام و علیک بتقلیبها و تبدیلها بذکر الله الملک العلام فی اللیالی و الایام.

*پندی از ابلیس!

امام صادق(ع) برای حفص بن غیاث حکایت فرمودند: روزی ابلیس بر حضرت یحیی(ع) ظاهر شد در حالی که ریسمان های فراوانی به گردنش آویخته بود.

حضرت یحیی(ع) پرسید: این ریسمان ها چیست؟

ابلیس گفت: اینها شهوات و خواسته های نفسانی بنی آدم است که با آن ها گرفتارشان می کنم.

حضرت یحیی(ع) پرسید: آیا چیزی از ریسمان ها هم برای من هست؟

ابلیس گفت: بعضی اوقات پرخوری کرده ای و تو را از نماز و یاد خدا غافل کرده ام.

حضرت یحیی(ع) فرمود: به خدا قسم! از این به بعد هیچ گاه شکمم را از غذا سیر نخواهم کرد.

ابلیس گفت: به خدا قسم! من از این به بعد هیچ مسلمان و موحدی را نصیحت نمی کنم.

اما صادق (ع) در پایان این ماجرا فرمود: ای حفص! به خدا قسم بر جعفر و آل جعفر لازم است هیچ گاه شکمشان را از غذا پر نکنند. به خدا قسم بر جعفر و آل جعفر لازم است هیچ گاه برای دنیا کار نکنند.

عنایت استاد

روزى یكى از یاران درس ، مصرانه و عاجزانه از حضرت استاد حسن زاده آملى تقاضا كردند كه : حضرت آقا عنایتى بفرمایید ذكرى ، دعایى ، چیزى بفرمایید، بلكه از این گرفتارى روحى نجات پیدا كنم ، خیلى گرفته و در قبض هستم .

حضرت استاد (دام عزه ) كه تا آخر لحظه سر به زیر انداخته بودند و در سكوتى پر معنى و مراقبه اى ملكوتى به سر مى بردند سر را بلند كرده و فرمودند: آقا جان ! من هم گرفتارم ، من هم از شما بدترم !!!

چند لحظه اى درنگ فرمودند و ادامه دادند: دو مطلب به شما عرض ‍ مى كنم ، یقینا اثر دارد به شرط اینكه اقلا یك اربعین (40 روز) بر آن مداومت داشته باشید.

1- ذكر شریف یا حى یا قیوم یا من لا اله الا انت كه گفته اند، اكثار در آن سبب حیات و زیادت عقل مى شود و مجرب هم است .

2- سوره غنى (واقعه ) را بخوانید تا غنى در علم و بعدا هم چیزهاى دیگرى شوید چون روایت شده كه :

ابن مسعود از پیامبر (صلى الله علیه و آله ) نقل كرده كه ، از پیامبر (صلى الله علیه و آله ) شنیدم كه فرمود: هر كس سوره واقعه را هر شب بخواند هیچ گاه محتاج نمى شود.

منبع: خبرگزاری فارس، صراط سلوک