ارگونومی در محیط کار چگونه قابل اجراست؟

ارگونومی در محیط کار چگونه قابل اجراست؟

یکی از مهم ترین اصول ارگونومی در محیط کار استفاده از ابزار سالم و مناسب با محیط است. ارگونومی دانشی است که با بررسی ویژگی های فیزیکی و ذهنی انسان و ظرفیت های موجود در وسایل و محیط های مختلف به افزایش بهره وری از وسایل، محیط و ... کمک می کند.

یکی از نتایج استفاده از ارگونومی در محیط کار افزایش سطح بهره وری، سلامتی، رفاه و ایمنی در محیط کار است.

ارگونومی در محیط کار چه نقشی دارد؟ ارگونومی که با نام دیگر مهندسی فاکتورهای انسانی شهرت دارد علمی است که با در نظر گرفتن ویژگی ها و محدودیت های ذهنی و بدنی انسان محصولات، ابزار و محیط شغلی را طراحی می کند. مقاله پیش رو به چند اصل بسیار مهم در ارگونومی محیط کار اشاره می کند که اغلب مورد توجه قرار نمی گیرند.

انسان در محیط کار به دلیل تعامل فیزیکی که با محیط اطراف دارد در معرض انواع و اقسام آسیب ها و مشکلات است و ارگونومی در محیط کار بهترین راه برای پیشگیری از این مشکلات و حل مشکلاتی است که در محیط کار برای نیروهای انسانی پیش می آید. یکی از نتایج استفاده از ارگونومی در محیط کار افزایش سطح بهره وری، سلامتی، رفاه و ایمنی در محیط کار است.

منظور از ارگونومی چیست؟

این روزها بیشتر افراد درباره ارگونومی شنیده اند. این واژه معمولاً درباره طراحی موس، کیبورد، تلفن همراه و میز و صندلی زیاد به گوش ما رسیده است. اما دقیقاً منظور از ارگونومی چیست؟

"ارگونومی (Ergonomics) عبارت است از علم استفاده از اطلاعات علمی درباره انسان در طراحی وسایل و محیط."

طراحان متخصص در مباحث ارگونومی با در نظر گرفتن و بررسی ظرفیت ها و توانمندی های انسان ها و مشاهده و مطالعه بر محصولات، فراورده ها، مشاغل، محیط های کار و تجهیزات ترکیبی جدید و متناسب با شرایط طراحی می کنند که نتیجه آن کاهش فشارهای جسمی و روحی بر نیروی انسانی است. یکی دیگر از فواید ارگونومی در محیط کار را می توان افزایش بهره وری از محیط و انرژی افراد دانست. با کمتر شدن فشارهای فیزیکی و روحی که افراد در محیط کار متحمل می شوند، استفاده از زمان و کیفیت کار بیشتر می شود و در نتیجه خروجی مجموعه کاری پیرو طرح های ارگونومی پیاده شده بیشتر می شود.

ابزار ارگونومیک

اولین برخورد افرادی که در یک مجموعه کار می کنند با ابزار کارشان است. با این توضیح که برای انجام هر نوع عملیاتی در هر فضای کاری نیازمند ابزار مخصوص آن کار هستیم. از مهمترین موارد ارگونومی در محیط کار انتخاب ابزار متناسب است. برای انجام این کار ابتدا باید وظایف افراد و کارکنان تشخیص داده شود و همه این وظایف را باید تحلیل کرد. نتیجه تحلیل وظایف این است که ابزارهای مورد نیاز هر فرد مشخص می شود.

ابرازی، چون نمایشگر، لپ تاپ، موس و کیبورد بیشترین استفاده را در محیط های کاری دارند. پس نوع چیدمان و مدل و کارایی های هر کدام از این موارد تأثیر بسیار زیادی در روند کار کارکنان دارند. این ابزار معمولاً به علت اینکه به مدت طولانی در روز مورد استفاده قرار می گیرند باید از استحکام بالا، کیفیت قابل قبول و راحتی کامل در حین استفاده بهره مند باشند. در نظر داشته باشید استفاده از نمایشگرهایی که از کیفیت تصویر برخوردار نیستند یا نور تنظیم شده و استانداردی ندارند در بسیاری از موارد موجب خستگی کاربر و کم شدن سرعت افراد می شوند. در دراز مدت نیز بینایی افراد دچار مشکل خواهد شد و رعایت نکردن این اصل در ارگونومی محیط کار باعث فرسایش نیروی انسانی می شود.

شرایط فیزیکی محیط کار

شرایط فیزیکی در ارگونومی در محیط کار شامل موارد متعددی از جمله وضعیت روشنایی، انتخاب رنگ و تهویه هوا می شود. این سه مورد از مهم ترین موارد در شرایط فیزیکی محیط کار هستند که قبل از انتخاب یک محل بعنوان محیط کار حتماً باید توسط طراح دکوراسیون بررسی شوند.

۱. وضعیت روشنایی

هیچ چیز به اندازه روشنایی و میزان دید افراد در محیط کار نمی تواند تأثیر مستقیم بر روند فعالیت های افراد داشته باشد. شدت روشنایی در یک محیط کاری باید به گونه ای باشد که چشم افراد اذیت نشود و دید آنها به علت نور زیاد کاهش پیدا نکند. زوایه نصب چراغ ها و چینش میزهای کار نسبت به پنجره های نورگیر باید به گونه ای باشد که دید کاربرها را تحت تأثیر قرار ندهد و نمایشگرها بصورت کامل واضح باشند. چینش بد و توجه نکردن به اصول نورپردازی در ارگونومی محیط کار باعث می شود کارکنان دچار خیرگی شوند و این مسئله قطعاً در روند و کیفیت کار تأثیر بدی به همراه دارند.

۲. رنگ

وقتی سخن از انتخاب رنگ در محیط کار به میان می آید منظور فقط رنگ دیوارهای محیط نیست. اگرچه دیوارها و درهای محل کار بیشترین فضا را در اختیار دارند و توجه افراد بیشتر به رنگ آنها جلب می شود، اما مواردی از قبیل: رنگ ابزار مورد استفاده، کفپوش یا فرش ها، پرده ها و حتی رنگ لباس پرسنل همگی باید به گونه ای انتخاب شوند که برای افراد حاضر در محیط آرام بخش و مطلوب باشند. استفاده از رنگ های مرده اغلب در روحیه کارکنان تأثیر مستقیم می گذارد و این تاثیرات منفی در دراز مدت بروز پیدا می کنند. همانطور که ذکر شد یکی از اهداف ارگونومی در محیط کار فراهم آوردن شرایطی است که هیچ فشار عصبی و روانی بر افراد وارد نشود.

۳. تهویه

روند کار و سرعت انجام فعالیت ها در محیط کار تنها یکی از بخش های حائز اهمیت در طراحی محیط هستند. در نظر داشته باشید که سلامتی کارکنان در هر شغل و رده شغلی از مهمترین مسائل است. در سال های اخیر با مطرح شدن مباحث مربوط به ارگونومی توجه بسیاری از طراحان و مدیران به نوع چینش میزها و بخش بندی محیط جلب شده است و در بسیاری از مقالات اینترنتی توضیحات بسیار مفیدی در این باره موجود است، اما مسئله تهویه هوا در محیط کار به اندازه کافی در کانون توجه نیست. تهویه در محیط کار هم بر سلامت افراد و هم بر روحیه و بهره وری افراد در ساعات کاری تأثیر مستقیم می گذارد. انباشته شدن گرد و غبار در کانال های تهویه و باعث بروز مشکلات بسیار زیادی می شود که انواع و اقسام بیماری های تنفسی نیز بخشی از این مشکلات است. همچنین جای گذاری اشتباه کولرهای آبی که موجب شرجی شدن هوای محیط کار می شود و استفاده ناصحیح از بخاری های گازی و لوله کشی غیر استاندارد از این موارد هستند.

منبع: ستاره

شما چه روش های دیگری برای اجرای ارگونومی در محیط کار می شناسید؟ تجربیات خود را در انتهای این صفحه در قسمت "ارسال نظر" با ما و سایر مخاطبان سایت به اشتراک بگذارید.