زاهد؛ملاک‌ ها و معيارها

یکی از بهترین و مهمترین صفاتی که اسلام به آن اهتمام زیادی دارد، مساله «زهـــــــد» است. در باره زهد هم مطالب بسیاری تا کنون بیان شده و یقینا شما هم از آن تعریفی در ذهنتان دارید.
 در مقالات گذشته پیرامون این صفت حمیده اخلاقی مطالبی خدمت شما عرض شد. دراین مقاله قصد داریم در باره «زاهـــــد» صحبت کنیم. زاهد کسی است که به صفت «زهد» آراسته است. البته از زوایای مختلفی می توان این مساله را بررسی کرد. ولی ما با اشاره به یک روایت که دو معیار مهم و کلی را به ما معرفی می کند، شاخصه های زاهد را بیان می کنیم.
 قبلا گفته شد که بنا بر روایات، زهد میان دو کلمه از کلمات قرآن کریم است.
«لکیلا تاسوا علی ما فاتکم و لا تفرحوا بما آتاکم»
 زهد یعنی شاد نشدن به آنچه به دست انسان می رسد و ناراحت نشدن به خاطر آنچه از دست می دهد (از امور دنیوی) .
و اما زاهـــــد:
رُوِی عَن عَلی علیه السّلام قال:
الـــزَّاهِدُ فِی الدُّنْیــــا مَنْ لَمْ یغْلِبِ الْحَـــــرَامُ صَبْـــــرَهُ وَ لَــــمْ یشْغَـــــلِ الْحَـــــلَالُ شُــــكْرَه[1].
زاهد در دنیا كسی است كه كار حرام غلبه نكند بر صبرش و مشغول شدن او به حلال غلبه نكند بر شكرش.
در این روایت کوتاه حضرت علی علیه السلام زاهد را تعریف می فرمایند نه زهد را.
شخص زاهد (پارســــا) در دنیا چه كسی است؟
1- مَنْ لَمْ یغْلِبِ الْحَرَامُ صَبْرَهُ. كسی كه كار حرام بر بردباری و صبر او غلبه نكند. یعنی وقتی كه به عمل حرامی رسید، طاقتش را از دست ندهد و خدا یادش نرود
2- وَ لَمْ یشْغَلِ الْحَلَالُ شُكْرَه. كسی كه سرگرم شدن او به كار حلال،  او را از سپاسگذاری باز ندارد. یعنی چنان سرگرم حلال هم نمی شود كه خدا یادش برود و تشكر و سپاسگذاری از او یادش برود.
این دو خصوصیت برگشت به یك چیز می­كند. و آن اینكه در دنیا، هركس در ارتباط با هر عملی، چه حلالش و چه حرامش، اگر از خدا غفلت داشته باشد به نحوی كه خدا را بدست فراموشی بسپرد، این اهل زهد و پارسایی نیست. در ارتباط با حرام وقتی كه به یك عمل حرامی رسید طاقتش را از دست ندهد وخدا یادش نرود. از آن طرف در جایی که حلال هم هست،  اما چنان سرگرمش نكند كه خدا یادش برود و سپاسگذاری از منعم را فراموش کند.
 بازگشت هر دو به یك چیز است: می گوید وقتی برخورد می­كنی به حلال یا حرام، خدا یادت نرود. چون اگر در ارتباط با حرام خدا یادت باشد، صبرت را از دست نمی­دهی و تحمل می­كنی (صبر از معصیت). در ارتباط با حلال هم اگر قرار گرفتی، یک جوری تو را سرگرم نمی­كند كه خدا یادت برود. حمد و شكر خدا را فراموش نمی كنی. اگر كاری را كه می خواهی بكنی خدا یادت نرفت چه در حلال چه در حرام، بدان تو در زمره زاهدان و پارسایان هستی. 
◼️⚫️◼️⚫️◼️⚫️◼️⚫️◼️⚫️◼️⚫️◼️⚫️◼️⚫️◼️⚫️◼️⚫️◼️⚫️◼️
پی نوشـــــــــتها :
[1]. بحارالانوار جلد 75 صفحه37
▪️➖▪️➖▪️▪️➖▪️➖▪️▪️➖▪️➖▪️▪️➖▪️➖▪️▪️➖▪️➖▪️
منبـــــــــــــع : برگرفته از بیــــانــــات زنده یاد آقــــا مجتبی تهرانی (ره)