زندگینامه آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله

زندگینامه آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله

آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله در سال 1327 هجرى شمسى در شهر نجف و در خانواده ى مذهبى و از سادات منسوب به امام حسين علیه السلام چشم به جهان گشود. پدرش مرحوم آيت الله سيد على حسينى شاهرودى، از شاگردان برجسته مرحوم آیة الله العظمی خویی (رحمه الله) بود که بحث های اصول و فقه استاد خود را به رشته تحریر درآورد.

دوران تحصيل آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله:

آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله تحصيلات ابتدايى را در مدرسه علوی نجف به پايان رسانيد و سپس به تحصيلات حوزوى روى آورد. او با توجه به موقعيت علمى خانوادگى و نيز با توجه به هوش و استعداد سرشار و كوشش فراوان خود، در مدتى اندک توانست دروس دوره سطح را به پايان رساند.

پس از آن به حلقه درس آيت الله العظمى شهيد سيد محمد باقر صدر(اعلی الله مقامه الشریف) پيوست و سالها در خدمت استاد خود، مبانى اجتهاد در اصول و فقه را به خوبى آموخت و در درس ديگر مراجع آن روز نجف ـ از جمله امام خمينى (رحمه الله) و آیت الله العظمی خویی (رحمه الله) ـ نيز با جديت شركت جست و بهره هاى فراوان برد.

استادان آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله:

آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله در سالهاى تحصيل خود از محضر استادان بسيارى بهره برد. مهم ترين و اصلیترين استاد او در درس خارج آيت الله العظمى شهيد سيد محمد باقر صدر بود. آن شهيد سعيد كه از افتخارات شيعه و مرجعيت به شمار مي آيد، شاگردان بسيارى را به عالم اسلام ، تقديم داشته است . شهید صدر كه از حافظه و استعدادى سرشار برخوردار بود، توانست با نوآوريهاى فراوان در فقه و اصول و ديگر علوم اسلامى و به روز ساختن مباحث علوم دینی و نيز نگاشتن كتب درسى در زمينه هاى ياد شده ، گام مهمى براى تعالى اسلام و تشيع بردارد و از اين رهگذر، شاگردان او، همچون آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله، اين خدمات و انديشه ها را پى گرفتند.

از ديگر استادان آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله، حضرت امام خمينى (قدس الله نفسه الزکیه) و حضرت آيت الله العظمى خويى (رحمه الله) را می توان نام برد. معظم له سالها در محضر ايشان به تحكيم مبانى اجتهادى خود مى پرداخت .

برخی مناصب سیاسی و اجتماعی آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله:

عضو مجمع جهانی اهل بيت(علیهم السلام)
عضو مجمع جهانى تقريب مذاهب اسلامى
رییس ومؤسس مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(علیهم السلام)
عضو و نائب رئیس مجلس خبرگان رهبری 
عضو و نائب رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
او در سال ۱۳۷۳ به جای محمدی گیلانی به عضویت شورای نگهبان منصوب شد.
آیت الله هاشمــی شاهــرودی از سال ۱۳۷۸ به مدت یک دهه رئیس قوه قضائیه بود و جای خود را در شورای نگهبان به آیت الله یزدی داد.
پس از پایان خدمت در قوه قضائیه، مجدداً در مرداد ۱۳۸۸ به جای آیت الله لاریجانی به عضویت شورای نگهبان منصوب شد.
وی در سال ۱۳۹۶ به عنوان رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام انتخاب شد.
رئیس هیئت عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه
 

دوران جنگ تحمیلی

در سال 1361 رئیس جمهوری وقت با پیگیری و استفاده از ظرفیت روحانیت مبارز عراق بخصوص آیت الله سید محمدباقر حکیم و آیت الله هاشمی شاهرودی با تنظیم اساسنامه ای تشکل مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق را راه اندازی کردند.

هاشمی شاهرودی عضو هیأت مؤسس و اولین رئیس مجلس اعلا بود.

مبارزات انقلابی آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله

آیت الله هاشمی شاهرودی پس از تبعید امام راحل به نجف اشرف، در زمره شاگردان ایشان درآمد و قبل از تبعید امام، رابط شهید صدر با ایشان شد.

در جریان مبارزات انقلابی رژیم بعث در سال 1352 با هجوم به حوزه نجف، وی به همراه جمعی دیگر از فضلای حوزه دستگیر و شکنجه شد.

آیت الله هاشمی شاهرودی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با درخواست شهید صدر از عراق خارج شد و پس از رفتن به کویت، از آنجا به ایران مهاجرت کرد.

او پس از ورود به ایران به محضر امام خمینی رفت و مسئولیت هماهنگی میان حوزه های علمیه نجف و امام خمینی(رحمه الله) را به عهده گرفت.

فعاليتهاى سياسى آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله :

آيت الله  العظمی هاشمى شاهرودى در سالهاى تحصيل و تدريس ، فعاليتهاى سياسى بسيارى را پديد آورده است . در پى يورش مزدوران رژيم صدام به علما و انديشمندان در سال 1974 ميلادى، آيت الله العظمی هاشمى شاهرودى به زندان افتاد و شكنجه هاى فراوان بدنى و روحى را به جان خريد. او در پى تظاهرات مردم عراق پس از پيروزى انقلاب اسلامى ايران به رهبرى امام (رحمه الله)، بويژه در نجف ، و در گراميداشت اين پيروزى، تحت پيگرد رژيم بعث قرار گرفت و به سفارش شهيد صدر(رحمه الله) به وطن خود بازگشت تا وكالت عام شهيد صدر و نمايندگى او را نزد امام خمينى(رحمه الله) بر عهده گيرد.

او با ورود به ايران به خدمت امام خمينى (رحمه الله) مشرف شد و با موافقت ايشان ، رابط امام (رحمه الله) و شهيد صدر(رحمه الله) شد و پيامهاى علمى نجف را به سمع امام (رحمه الله) مى رساند. او با دستور آيت الله العظمی خامنه اى كه در آن زمان با حكم امام (رحمه الله) مسؤوليت نهضت هاى اسلامى را بر عهده داشت ، تشكيلاتِ جامعه روحانيت مبارز و مجلس اعلى عراق را به راه انداخت و آن را مديريت و سازماندهى كرد.

او كه به دستور امام (رحمه الله) تدريس و بررسى مسائل فقهى، بويژه احياى فقه حكومتى استوار بر ادله استنباط جواهرى را بر عهده داشت ، در طول ساليان انقلاب از هيچ كوششى در جهت اعتلای انقلاب اسلامی ایران، دريغ نورزيد.

آيت الله العظمی هاشمى شاهرودى سالها از اعضاى فقهاى شوراى نگهبان بود ودر اين نهاد مقدس به خدمت اشتغال داشت تا اينكه با حكم مقام معظم رهبرى به رياست قوه قضائيه منصوب شد. او در طول مسؤوليت خود در قوه قضائيه ، خدمات بسيارى را انجام داد كه توسعه قضايى، تسريع در رسيدگى به پرونده ها و ايجاد ارتباط مردمى از جمله آنهاست . پس از مسئولیت در قوه قضایه حضرت آیة الله العظمی هاشمی شاهرودی با شروع مجدد درسهای فقه و اصول خود در شهر مقدس قم در کنار فعالیت های مؤثر سیاسی و استمرار خدمات شایان خود به نظام مقدس اسلامی، مسئولیت خطیر مرجعیت دینی را نیز بر عهده گرفت.

جلسات درس خارج فقه و اصول ایشان، یکی از حلقه های پویای علمی در حوزه مبارکه قم بشمار می رفت.

آثار آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله

وی در زمینه های گوناگون کتاب هایی منتشر کرده است که برخی از آن ها به شرح زیر است:

بحوث فی علم الاصول (تقریرات درس های اصول شهید صدر در ۷ جلد)
اضواء و آراء: تعلیقات علی کتابنا بحوث فی علم الاصول (۳ جلد)
دروس فی علم الاصول
درسنامه اصول فقه (۵ جلد)
قاعده الفراغ و التجاوز
قراءات فقهیه معاصره (۲ جلد)
بحوث فی الفقه الزکاه (۴ جلد)
بحوث فی الفقه الخمس (۲ جلد)
بحوث فی الفقه المضاربه
بحوث فی الفقه الشرکه
بحوث فی الفقه الزراعی
کتاب الاجاره (۲ جلد)
موسوعه الفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل البیت علیهم السلام (تاکنون ۳۲ جلد)
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام (تاکنون ۵ جلد)
معجم فقه الجواهر (۶ جلد)
المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی (۶ جلد)
موسوعه الفقه المقارن (تاکنون ۶ جلد)
تحقیق و بازنگری کتاب الغدیر علامه امینی (چاپ جدید ۱۴ جلد)
منهاج الصالحین
مناسک الحج
استفتائات فی الحج
تدوین السیره النبویه و دراستها
محاضرات فی الثورة الحسینیة
الصوم، تربیة و هدایة
بایسته های فقه جزا
صحیفه عدالت
توضیح المسائل
استفتائات
رساله احکام جوانان
مناسک حج
احکام عمره مفرده
رسالت حسینی
تفسیر آیه «مودت ذی القربی»
حکومت اسلامی
جهان بینی اسلامی

بیماری

دی ماه سال گذشته اعلام شد وی برای درمان به آلمان رفته است.
او سپس برای ادامه درمان به ایران بازگشت.
آیت الله هاشمی شاهرودی برای آخرین بار تیر ماه در جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام حضور یافت.
در روزهای گذشته اعلام شد تکلم برای وی ضرر دارد و به همین دلیل در جلسات مجمع حاضر نمی شود.

درگذشت آیت الله هاشمی شاهرودی رحمه الله

و سرانجام آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی در ۳ دی ماه ۱۳۹۷ در بیمارستان خاتم الانبیا تهران به دیار باقی شتافت.
روحش شاد و یادش گرامی باد.