چهل حدیث امام جواد علیه السلام

چهل حدیث امام جواد علیه السلام

امام جواد علیه السلام مظهر مبارزه با باطل بود، او کوششگر برای حکومت الله بود. [رهبری، ۱۳۷۶/۶/۱۷‌] در این پست چهل حدیث امام جواد علیه السلام بعنوان نمی از یمی به منظور بهرمندی و آشنایی بیشتر با بینش های آن حضرت تقدیم علاقه مندان به مکتب وحی می گردد. (اللهم عجل لولیک الفرج)

مطالب مرتبط: 
چهل حدیث گهربار از امام جواد عليه السلام
احادیث امام جواد علیه السلام (پاورپوینت + متن)

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره اول

 لايَضُرُّكَ سَخَطُ مَنْ رِضاهُ الْجَوْرُ. 
تو را زیان نمی رساند، خشم آن کسی که رضا و خشنودیش جور و ستم است.[1]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره دوم

لَوْ سَكَتَ الْجاهِلُ مَا اخْتَلَفَ النّاسُ.
چنان چه افراد جاهل ساكت باشند، مردم دچار اختلافات نمى شوند.[2]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره سوم

مَنِ اسْتَحْسَنَ قَبيحاً كانَ شَريكاً فيهِ.
هر كه كار زشتى را تحسين و تأييد كند، در [عِقاب] آن شريک است.[3]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره چهارم

الْعامِلُ بِالظُّلْمِ، وَالْمُعينُ لَهُ، وَالرّاضى بِهِ شُرَكاءٌ. 
انجام دهنده ظلم، كمک دهنده ظلم و كسى كه راضى به ظلم باشد، هر سه شريک خواهند بود.[4]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره پنجم

 نِعْمَةٌ لاتُشْكَرُ كَسِيَّئَةٍ لاتُغْفَرُ.
خدمت و نعمتى كه مورد شكر و سپاس قرار نگيرد، همچون خطائى است كه غير قابل بخشش باشد.[5]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره ششم

 ثَلاثٌ مِنْ عَمَلِ الاْبْرارِ: إقامَةُ الْفَرائِض، وَاجْتِنابُ الْمَحارِم، واحْتِراسٌ مِنَ الْغَفْلَةِ فِى الدّين.
سه چيز از كارهاى نيكان است: انجام واجبات الهى، ترک و دورى از گناهان، مواظبت و رعايت مسائل و احكام دين.[6]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره هفتم

إنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ يَخْتارُ مِنْ مالِ الْمُؤْمِنِ وَ مِنْ وُلْدِهِ انْفَسَهُ لِيَأجُرَهُ عَلى ذلِكَ.
همانا خداوند متعال بهترين و عزيزترين ثروت و فرزند مؤمن را مى گيرد، چون دنيا و متعلّقات آن بى ارزش است تا [در قيامت] پاداش عظيمى عطايش نمايد.[7]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره هشتم

الْخُشُوعُ زينَةُ الصَّلاةِ، وَ تَرْكُ مالايُعْنى زينَةُ الْوَرَعِ.
خشوع و خضوع زينت بخش نماز خواهد بود، ترک و رها كردن آنچه [براى دين و دنيا و آخرت] سودمند نباشد زينت بخش ورع و تقواى انسان مى باشد.[8]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره نهم

الْمُؤمِنُ يَحْتاجُ إلى ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفيقٍ مِنَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، وَ واعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ، وَقَبُولٍ مِمَّنْ يَنْصَحُهُ.
 مؤمن در هر حال نيازمند به سه خصلت است: توفيق از طرف خداوند متعال، واعظى از درون خود، قبول و پذيرش نصيحت كسى كه او را نصيحت نمايد.[9]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره دهم

مَنِ اسْتَغْنى بِاللّهِ إفْتَقَرَ النّاسُ إلَيْهِ، وَمَنِ اتَّقَى اللّهَ أحَبَّهُ النّاسُ وَ إنْ كَرِهُوا.
هر كه خود را به وسيله خداوند بى نياز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر كه تقواى الهى را پيشه خود كند خواه ناخواه، مورد محبّت مردم قرار مى گيرد، گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند.[10]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره یازدهم

إيّاكَ وَ مُصاحَبَةُ الشَّريرِ، فَإنَّهُ كَالسَّيْفِ الْمَسْلُولِ، يَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ يَقْبَحُ أثَرُهُ.
مواظب باش از مصاحبت و دوستى با افراد شرور؛ چون كه او همانند شمشيرى زهرآلود، برّاق است كه ظاهرش زيبا و اثراتش زشت و خطرناک خواهد بود.[11]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره دوازدهم

اوصِنى بَوَصِيَّةٍ جامِعَةٍ مُخْتَصَرَةٍ؟صُنْ نَفْسَكَ عَنْ عارِ الْعاجِلَةِ وَ نار الْآجِلَةِ.
شخصى به حضرت عرض كرد: مرا موعظه و نصيحتى كامل و مختصر عطا فرما؟ امام عليه السلام  فرمود:  اعضا و جوارح ظاهرى و باطنى خود را از ذلّت و ننگ سريع و زودرس ، همچنين از آتش و عذاب آخرت ، در امان و محفوظ بدار.[12]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره سیزدهم

مُلاقاةُ الاْخوانِ نَشْرَةٌ، وَ تَلْقيحٌ لِلْعَقْلِ وَ إنْ كانَ نَزْراً قَليلاً.
ملاقات و ديدار با دوستان و برادران [خوب]، سبب صفاى دل و نورانيّت آن مى گردد و موجب شكوفایى عقل و درايت خواهد گشت؛ گرچه در مدّت زمانى كوتاه انجام پذيرد.[13]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره چهاردهم

ثَلاثٌ يَبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوانَ اللّهِ: كَثْرَةُ الاْسْتِغْفارِ، وَ خَفْضِ الْجْانِبِ، وَ كَثْرَةِ الصَّدَقَةَ.
سه چيز، سبب رسيدن به رضوان خداى متعال است:
١. نسبت به گناهان و خطاها، زياد استغفار و اظهار ندامت كردن؛
٢. اهل تواضع كردن و فروتن بودن؛
٣. صدقه و كارهاى خير بسيار انجام دادن.[14]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره پانزدهم

مَنْ زارَ قَبْرَ اخيهِ الْمُؤْمِنِ فَجَلَسَ عِنْدَ قَبْرِهِ وَاسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ وَ وَضَعَ يَدَهُ عَلَى الْقَبْرِ وَ قَرَأَ: «إنّا أنْزَلْناهُ فى لَيْلَةِ الْقَدْرِ» سَبْعَ مَرّاتٍ، أمِنَ مِنَ الْفَزَعَ الاْكْبَرِ.
هركس بر بالين قبر مؤمنى حضور يابد و رو به قبله بنشيند و دست خود را روى قبر بگذارد و هفت مرتبه سوره مباركه «إنّا أنزلناه» را بخواند از شدايد و سختی هاى صحراى محشر در امان قرار مى گيرد.[15]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره شانزدهم

عَلَيْكُمْ بِطَلَبِ الْعِلْمِ، فَإنَّ طَلَبَهُ فَريضَةٌ وَالْبَحْثَ عَنْهُ نافِلَةٌ، وَ هُوَ صِلَةُ بَيْنَ الاْخْوانِ، وَ دَليلٌ عَلَى الْمُرُوَّةِ، وَ تُحْفَةٌ فِى الْمَجالِسِ، وَ صاحِبٌ فِى السَّفَرِ، وَ أنْسٌ فِى الْغُرْبَةِ.
بر شما باد به تحصيل علم و معرفت، چون فراگيرى آن واجب و بحث پيرامون آن مستحب و پُرفائده است. علم وسيله كمک به دوستان و برادران است، دليل و نشانه مروّت و جوانمردى است، هديه و سرگرمى در مجالس است، همدم و رفيق انسان در مسافرت است؛ و انيس و مونس انسان در تنهایى است.[16]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره هفدهم

تَوَسَّدِ الصَّبْرَ، وَاعْتَنِقِ الْفَقْرَ، وَارْفَضِ الشَّهَواتِ، وَ خالِفِ الْهَوى، وَ اعْلَمْ أنَّكَ لَنْ تَخْلُو مِنْ عَيْنِ اللّهِ، فَانْظُرْ كَيْفَ تَكُونُ.
در زندگى، صبر را تكيه گاه خود، فقر و تنگ دستى را هم نشين خود قرار بده و با هواهاى نفسانى مخالفت كن. و بدان كه هيچ گاه از ديدگاه خداوند پنهان و مخفى نخواهى ماند، پس مواظب باش كه در چه حالتى خواهى بود.[17]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره هجدهم

التَّوْبَةُ عَلى أرْبَع دَعائِم: نَدَمٌ بِالْقَلْبِ، وَاسْتِغْفارٌ بِاللِّسانِ، وَ عَمَلٌ بِالْجَوارِحِ، وَ عَزْمٌ أنْ لايَعُودَ.
شرايط پذيرش توبه چهار چيز است: پشيمانى قلبى، استغفار با زبان، جبران كردن گناه نسبت به همان گناه و تصميم جدى بر اينكه ديگر مرتكب آن گناه نشود.[18]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره نوزدهم

التَّواضُعُ زينَةُ الْحَسَبِ، وَالْفَصاحَةُ زينَةُ الْكَلامِ، وَ الْعَدْلُ زينَةُ الاْيمانِ، وَالسَّكينَةُ زينَةُ الْعِبادَةِ، وَالْحِفْظُ زينُةُ الرِّوايَةِ.
تواضع و فروتنى زينت بخش حسب و شرف، فصاحت زينت بخش كلام، عدالت زينت بخش ايمان و اعتقادات، وقار و ادب زينت بخش اعمال و عبادات؛ و دقّت در ضبط و حفظ آن، زينت بخش نقل روايت و سخن است.[19]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره بیستم

لَنْ يَسْتَكْمِلَ الْعَبْدُ حَقيقَةَ الاْيمانِ حَتّى يُؤْثِرَ دينَهُ عَلى شَهْوَتِهِ، وَلَنْ يُهْلِكَ حَتّى يُؤْثِرَ شَهْوَتَهُ عَلى دينِهِ.
بنده ای حقيقت ايمان را نمى يابد، مگر آنكه دين و احكام الهى را در همه جهات بر تمايلات و هواهاى نفسانى خود مقدّم دارد. و كسى هلاک و بدبخت نمى گردد، مگر آنكه هواها و خواسته هاى نفسانى خود را بر احكام الهى مقدّم نمايد.[20]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره بیست و یکم

مَنْ لَمْ يَعْرِفِ الْمَوارِدَ أعْيَتْهُ الْمَصادِرُ.
هركس موقعيت شناس نباشد، جريانات، او را مى ربايد و هلاک خواهد شد.[21]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره بیست و دوم

أفْضَلُ الْعِبادَةِ الاْخْلاصُ.
 با فضيلت ترين و ارزشمندترين عبادت ها آن است كه خالص و بدون ريا باشد.[22]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره بیست و سوم

عِزُّ الْمُؤْمِنِ غِناه عَنِ النّاسِ.
عزّت مؤمن در بى نيازى و طمع نداشتن به مال و زندگى ديگران است.[23]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره بیست و چهارم

مَنْ اتَمَّ رُكُوعَهُ لَمْ تُدْخِلْهُ وَحْشَةُ الْقَبْرِ.
هركس ركوع نمازش را به طور كامل و صحيح انجام دهد، وحشت قبر بر او وارد نخواهد شد.[24]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره بیست و پنجم

خَفْضُ الْجَناحِ زينَةُ الْعِلْمِ، وَ حُسْنُ الاْدَبِ زينَةُ الْعَقْلِ، وَبَسْطُ الْوَجْهِ زينَةُ الْحِلْمِ.
 تواضع و فروتنى زينت بخش علم و دانش است، ادب داشتن و اخلاق نيک زينت بخش عقل مى باشد، خوش رویى با افراد زينت بخش حلم و بردبارى است.[25]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره بیست و ششم

عَلَّمَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه وآله عَلّيا عليه السلام ألْفَ كَلِمَةٍ، كُلُّ كَلِمَةٍ يَفْتَحُ ألْفُ كَلِمَةٍ.
 حضرت رسول صلی الله علیه وآله ، یک هزار كلمه به امام على عليه السلام تعليم نمود كه از هر كلمه اى هزار باب علم و مسئله فرعى باز مى شود.[26]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره بیست و هفتم

مَنْ عَتَبَ مِنْ غَيْرِ ارْتِيابٍ أعْتَبَ مِنْ غَيْرِ اسْتِعْتابٍ.
سرزنش كردن ديگران بدون علّت و دليل، سبب ناراحتى و خشم خواهد گشت، درحالى كه رضايت آنان نيز كسب نخواهد كرد.[27]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره بیست و هشتم

مَنْ زارَ قَبْرَ عَمَّتى بِقُمْ، فَلَهُ الْجَنَّتهُ.
هركس قبر عمّه ام ـ حضرت معصومه سلام الله علیها ـ را [با علاقه و معرفت] در قم زيارت كند، اهل بهشت خواهد بود.[28]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره بیست و نهم

مَنْ زَارَ قَبْرَ أَبِي بِطُوسَ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّر.
هر که قبر پدرم را در طوس زیارت کند خداوند گناهان گذشته و آینده اش را می آمرزد.[29]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره سی ام

إنَّ بَيْنَ جَبَلَىْ طُوسٍ قَبْضَةٌ قُبِضَتْ مِنَ الْجَنَّةِ، مَنْ دَخَلَها كانَ آمِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ مِنَ النّار.
همانا بين دو سمت شهر طوس قطعه اى مى باشد كه از بهشت گرفته شده است، هر كه داخل آن شود و با معرفت زيارت كند، روز قيامت از آتش در امان خواهد بود.[30]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره سی و یکم

الْعِلْمُ عِلْمَانِ مَطْبُوعٌ وَ مَسْمُوعٌ وَ لَا يَنْفَعُ مَسْمُوعٌ إِذَا لَمْ يَكُ مَطْبُوعٌ.
علم دوگونه است: علمی که شنیده شود و علمی که [علاوه بر شنیده شدن] تبعیت شود. علم شنیده شده تا زمانی که بدان عمل نشود، فایده ای ندارد.[31]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره سی و دوم

مَنْ أصْغى إلى ناطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ، فَإنْ كانَ النّاطِقُ عَنِ اللّهِ فَقَدْ عَبَدَ اللّهَ، وَ إنْ كانَ النّاطِقُ يَنْطِقُ عَنْ لِسانِ إبليس فَقَدْ عَبَدَ إبليسَ.
هر كس به شخصى سخنران علاقمند و متمايل باشد، بنده اوست، پس چنان چه سخنور براى خدا و از احكام و معارف خدا سخن بگويد، بنده خداست، و اگر از زبان شيطان و هوا و هوس و ماديات سخن بگويد، بنده شيطان خواهد بود.[32]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره سی و سوم

يَخْفى عَلَى النّاسِ وِلادَتُهُ، وَ يَغيبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ، وَ تَحْرُمُ عَلَيْهِمْ تَسْمِيَتُهُ، وَ هُوَ سَمّيُ رَسُول اللّهِ صلى الله عليه وآله وَ كَنّيهِ.
زمان ولادت امام عصر عليه السلام بر مردم زمانش مخفى است، و شخصش از شناخت افراد غايب و پنهان است. و حرام است كه آن حضرت را نام ببرند؛ و او هم نام و هم كنيه رسول خدا صلى الله عليه وآله است.[33]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره سی و چهارم

كَيْفَ يُضَيَّعُ مَنِ اللّهُ كافِلُهُ، وَكَيْفَ يَنْجُو مَنِ اللّه طالِبُهُ، وَ مَنِ انْقَطَعَ إلى غَيْرِ اللّهِ وَ كَّلَهُ اللّهُ إلَيْهِ.
چگونه گمراه و درمانده خواهد شد كسى كه خداوند سَرپرست و متكفّل اوست. چطور نجات مى يابد كسى كه خداوند طالبش است. هر كه از خدا قطع اميد كند و به غير او پناهنده شود، خداوند او را به همان شخص واگذار مى كند.[34]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره سی و پنجم

مَوْتُ الاْنْسانِ بِالذُّنُوبِ أكْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالأجَلِ، وَ حَياتُهُ بِالْبِرِّ أكْثَرُ مِنْ حَياتِهِ بِالْعُمْرِ.
فرارسيدن مرگ انسان ها، به جهت معصيت و گناه، بيشتر است تا مرگ طبيعى و عادى، همچنين حيات و زندگى به وسيله نيكى و احسان به ديگران بيشتر و بهتر است از عمر بى نتيجه.[35]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره سی و ششم

الاْمْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْىُ عَنِ الْمُنْكَرِ خَلْقانِ مِنْ خَلْقِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، فَمْن نَصَرَهُما اعَزَّهُ اللّهُ، وَمَنْ خَذَلَهُما خَذَلَهُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ.
امر به معروف و نهى از منكر دو مخلوق الهى است، هر كه آنها را يارى و اجرا كند مورد نصرت و رحمت خدا قرار مى گيرد و هر كه آنها را ترک و رها گرداند، مورد خذلان و عِقاب قرار مى گيرد.[36]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره سی و هفتم

فَسادُ الاْخْلاقِ بِمُعاشَرَةِ السُّفَهاءِ، وَ صَلاحُ الاْخلاقِ بِمُنافَسَةِ الْعُقَلاءِ.
معاشرت و هم نشينى با بى خردان و افراد لااُبالى سبب فساد و تباهى اخلاق خواهد شد؛ و معاشرت و رفاقت با خردمندان هوشيار، موجب رشد و كمال اخلاق مى باشد.[37]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره سی و هشتم

مَنِ انْقادَ إلَى الطُّمَأنينَةِ قَبْلَ الْخِيَرَةِ فَقَدْ عَرَضَ نَفْسَهُ لِلْهَلَكَةِ وَالْعاقِبَةِ الْمُغْضِبَةِ.
هركس بدون اطمينان نسبت به جوانب [هر كارى ، فرمانى، ...] مطيع و پذيراى آن شود، خود را در معرض هلاکت قرار داده؛ و نتيجه اى جز خشم و عصبانيّت نخواهد گرفت.[38]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره سی و نهم

مَنْ خَطَبَ إلَيْكُمْ فَرَضيتُمْ دينَهُ وَ أمانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ، إلاّ تَفْعَلُوهُ تَكْنُ فِتْنَةٌ فِى الاْرْضِ وَ فَسادٌ كَبيرْ.
هر كه به خواستگارى دختر شما آيد و به تقوا و تديّن و امانتدارى او مطمئن مى باشيد با او موافقت كنيد، وگرنه سبب فتنه و فساد بزرگى بر روى زمين خواهيد شد.[39]

حدیث امام جواد «علیه السلام»؛ شماره چهلم

إيّاكَ وَ مُصاحَبَةُ الشَّريرِ، فَإنَّهُ كَالسَّيْفِ الْمَسْلُولِ، يَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ يَقْبَحُ أثَرُهُ.
مواظب باش از مصاحبت و دوستى با افراد شرور؛ چون كه او همانند شمشيرى زهرآلود، برّاق است كه ظاهرش زيبا و اثراتش زشت و خطرناک خواهد بود.[40]