انسان شناسی / جلسه 17

«سارعوا الی مغفره من ربکم و جنه عرضها السموات والارض أعدّت للمتقین»؛[سوره آل عمران - آیه 133] برای رسیدن به آمرزش پروردگارتان از یکدیگر سبقت بگیرید و همچنین برای رسیدن به بهشتی که اندازه آن به اندازه همه آسمان ها و زمین است که برای پرهیزکاران مهیا شده است.
«سابقوا الی مغفره من ربکم و جنه عرضها کعرض السماء والارض أعدت للذین آمنوا بالله و رسله ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء والله ذوالفضل العظیم»؛[سوره حدید - آیه 21] سبقت بگیرید بر یکدیگر برای رسیدن به آمرزش پروردگارتان و بهشتی که اندازه آن همسان آسمان و زمین است. این بهشت آماده شده برای کسانی که ایمان به خدا و پیامبران خدا داشته باشند و این فضل خداوند است که به هرکس بخواهد عطا می کند و خداوند صاحب فضل عظیم است.
«جنت» که با جن هم ماده اش نزدیک است یعنی پوشیده؛ این بهشت از نظر نعمت بی نهایت پرنعمت تر، کامل تر و پیشرفته تر و زیباتر از زمین است و درخت هایش به قدری سر به فلک کشیده و با عظمت است که کاملاً آن جا را می پوشاند. بهشتی است که جزای انسان ها نیست جزای یک نفر است یعنی تو می توانی از همه آن استفاده کنی و این خیلی تکان دهنده است.
قرآن می فرماید؛ «إنا زینا السماء الدنیا بزینه الکواکب بمصابیح»؛[سوره صافات - آیه 6] هرچه شما ستاره می بینید در آسمان دنیاست، در آسمان اول است و هنوز بشر به انتهای آن نرسیده و آسمان اول در مقابل آسمان دوم مثل یک حلقه است در آسمان اول.
«إنما الحیاه الدنیا لهو و لعب»؛[سوره حدید - آیه 20] رابطه دنیا با آخرت مثل رابطه رحم مادر با دنیاست. ما الآن در رحم دنیا که رحم دوم ماست قرار داریم. در دل این دنیا یک رحمی وجود دارد که دنیا یک چیزی از خودش را خارج از رحم به رحم می فرستد و بعد از 9 ماه به صورت یک بچه کامل متناسب با دنیا آن را برمی گرداند. دنیا همراه رحم و محیط بر آن است. عین همین رابطه را آخرت با دنیا دارد. در دل آخرت یک دنیاست به عنوان رحم. این قدر کوچک است که خداوند می فرماید: یک باریچه است نسبت به آخرت.
پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله و سلم فرمودند: «إن مع الدنیا آخره و الاخره محیطه بالدنیا»؛ حقیقت این است که همراه دنیا آخرت است و آخرت محیط بر دنیاست.
آخرت از خودش آن نفخه الهی را به رحم دنیا فرستاده و حالا در این رحم بعد از مدتی جنین خودش را که ما هستیم یعنی روح سالم انسان را باید تحویل بگیرد، برمی گردد. بنابراین یک رفتن به دنیا هست یک بازگشتن، یک رفتن به رحم و یک بازگشتن.
حضرت علی علیه السلام فرمودند: خدایا نعمت های تو در دنیا چه قدر با عظمت است و چه قدر این دنیا نسبت به آخرت کوچک است.
این قدر نعمت های خدا عظیم است که فرمودند: «و إن تعدوا نعمت الله لا تحصوها»[سوره نحل - آیه 8]
«کل شیء من الدنیا سماءه اعظم من عیانه و کل شیء من الآخره عیانه اعظم من سماءه»؛ هرچه در دنیا بگویی وقتی می شنوی خیلی بزرگ تر از آن چیزی است که می بینی در حالیکه هرچیزی در آخرت دیدنش بالاتر از شنیدنش است.
«تسمع بالمؤیدی خیر من إن تری»؛ همیشه دنیا در شنیدن قشنگ است و در دیدن وقتی می روی آن طور نیست که فکر می کنی. درواقع یک ظاهر فریبنده با هزار دردسر و گرفتاری است.
«فلا تعلم نفس ما اخفی لهم من قره اعین»؛[سوره سجده - آیه 17] هیچ کس نمی داند چه چشم روشنی هایی برایش مخفی شده است.
شهید دستغیب فرمودند: شماها باید بروید ببینید، گفتنی نیست باید رفت و دید. نه این که نیست بلکه همان طور که دنیا نسبت به رحم مخفی است و فاصله ای بین رحم و دنیا نیست آخرت و دنیا هم همین طور هستند و اگر تعلق ما از ماده کم شود برزخ دیدنی می شود و شهودها شروع می شود.
این قدر عظمت دارد که خداوند می فرماید: به مغز هیچ بشری خطور نمی کند که آن جا چه خبر است. چنانچه در حدیث قدسی آمده است؛ «اعددت لعبادی الصالحین مالا عین رأت ما و لا اذن سمعت و لا خطر الی قلب بشر»؛[ کلیات حدیث قدسی , ج 1 , ص 710 ] برای بندگان صالحم چیزهایی را مهیا کرده ام که هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و به قلب هیچ بشری خطور نمی کند.
آن جا همه چیز وجود دارد حتی دوره ها و کلاس های مختلف، چون بشر می خواهد سیر حرکتش را به سمت مطلق ادامه دهد و اسماء الهی را یک به یک در خودش تجلی دهد. این نفس از خدا آمده و می خواهد شبیه خدا شود.
«فیها ما تشتهی الانفس و تلذ الأعین»؛[سوره زخرف - آیه 71] هرچه که بخواهی و از هرچه که لذت می بری هست، تکرار هم در آن نیست.
حضرت علی علیه السلام فرمودند: «فیک انطوی العالم الاکبر»؛ در تو یک عالم هست. این بدن تو هم عالم بزرگی است.
بدن یک کپسول بسته است که وقتی بازش کنند فقط سلسله اعصابش پنج دور دور کره زمین می چرخد و ماکتش یک ساختمان 16 طبقه می شود. نفس هم یک کپسول بسته است وقتی آن را باز کنند، 50 هزار سال محاسبه اش طول می کشد. «کان مقداره خمسین الف سنه»؛[سوره معارج - آیه 4] آن هم به وقت ما.
«والله یدعوا الی الجنه و المغفره و بإذنه و یبین آیاته للناس و لعلهم یتذکرون»؛[سوره بقره - آیه 221] دارد نشانه های خود را بیان می کند که شما متذکر شوید و روی این ها فکر کنید و ساده رد نشوید.
ما را به کجا دعوت می کنند و ما چه قدر به خودمان کوچک نگاه می کنیم و چه قدر کوچک فکر می کنیم. این نفس چیست و چه قدر انسان عظمت دارد که یک چنین بهشتی به اندازه آسمان ها و زمین برایش لازم است.
«والله یدعوا الی دار السلام و یهدی من یشاء الی صراط مستقیم»؛[سوره یونس - آیه 25] خداوند شما را به سلامتی دعوت می کند.
نفس من در موقعیتی قرار دارد که با مقولاتی مثل حرکت، سرعت، سبقت و هدف سازگاری دارد و به تبع آن با کُندی حرکت، توقف و عقب گرد سروکار دارد. یعنی یک موجود کاملاً اهل سیرورت و حرکتی.
ما الآن روی صراط هستیم «لأقعدن لهم صراطک المستقیم»؛[سوره اعراف - آیه 16] و با صراط سروکار داریم.
به جای استفاده محض از مغز در علم و مفاهیم ذهنی، یک کم هم دل را حرکت بده وگرنه عقب گرد می کند و متوقف می شود.
فرمود: «من ساوی یوماً فهو مغبون»؛[ بحار الانوار، ج 71، ص 173 ] اگر کسی دو روزش مساوی باشد باخته است. و فرمود: هرکس دیروزش بهتر از امروزش باشد «فهو ملعون» یعنی دور شده است.
آن چه ما به آن امر و دعوت شده ایم؛
1 ـ ما نباید عقب گرد داشته باشیم وگرنه ملعونیم و دور می شویم.
2 ـ توقف هم نداشته باشیم.
3 ـ اهل حرکت باشیم.
4 ـ این حرکت باید همراه سرعت باشد.
5 ـ باید از بقیه هم سبقت بگیریم.
ما تا خودشناسی نداشته باشیم اصلاً این آیات مفهوم نیست. برای همین هم حضرت فرمودند: ممکن است کسی 60 سال نماز می خوانده و یک رکعتش هم قبول نباشد. چون اصلاً حرکت نکرده و با نماز بالا نیامده و سر جای خودش است.
پیامبراسلام صلی الله علیه وآله فرمودند: «لم یزدد من الله الا بُعداً»؛ شما با نماز بعضی وقت ها از خدا دورتر می شوید.
من باید بدانم چه کسی هستم که خداوند دارد مرا به یک چنین مقامی که تازه غایت هم نیست دعوت می کند.
«حاسبوا قبل ان تحاسبوا»؛[بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج ‏۶۷، ص ۷۳] ببین آیا حرکتت را به سمت بهشت شروع کرده ای؟ حرکت به سمت بهشت یعنی باید روز به روز به دارایی ها و حجم شادی و آرامش تواضافه شود در غیر این صورت حتماً حرکت نمی کنید و درجا می زنید یا عقبگرد دارید. پس آن حرکت حقیقی که دارایی حقیقی می آورد حقیقتاً باید انبساط بیاورد.
قرآن می فرماید: «الذین یؤمنون بالله و الیوم الآخر و عمل صالحاً فلا خوف علیهم و لا هم یحزنون»؛[سوره بقره - آیه 62] کسانی که ایمان داشته باشند به خدا و روز قیامت و اهل عمل صالح باشند دائماً اضطراب ها و غم هایشان کم می شود و انبساطشان بیشتر می شود.
فرمود: «عُرس المؤمن»؛ وفات عروسی مؤمن است.
علامت دیگر درست حرکت کردن این است که هروقت اسم مردن و وفات می آید یاد تولد و ملاقات های شیرین بعد از وفات می افتی. عروسی مؤمن است و در دلت اشتیاق می آید و از آن نمی ترسی. وقتی روح مثل نظام طبیعی ما درست حرکت کند مثل بدن قوی تر، منبسط تر و آماده تر برای حرکت های بالاتر می شود.
-----------------------------------------------------------
منبع: سایت منتظران منجی، استاد محمد شجاعی،1393/7/16