انسان شناسی / جلسه 3

انسان نباید نسبت به خود جاهل باشد. کسی که به خودش جاهل است به همه چیز جاهل است.
انسان اگر خود را نشناسد فعالیت هایش چه علمی چه عبادی، چه اجتماعی ناموفق اند. در هر نوع فعالیتی اگر بخواهیم با شکست کم تر مواجه شویم باید نفس را بشناسیم و به آن عنایت ویژه داشته باشیم. انسان عظیم ترین مخلوق خداوند است که از او باعظمت تر خلق نشده است.

آدم برای این خلق شده که خود را بشناسد
شناخت انسان، شناخت خدا و نشناختن خدا، نشناختن همه چیز است. باید در این جلسات، دقت، تمرکز و تمرین ما بالاتر از رشته های دیگر باشد. در رشته هایی مثل نانوتکنولوژی با موجودی سر و کار داریم که شناخت آن شناخت خداست. متأسفانه آن قدر که در رشته های دیگر سرمایه گذاری کرده ایم در خودمان اصلاً سرمایه گذاری نکردیم. این یک بیماری حاد است که آدم ها برای غیر، وقت می گذارند اما روی خود اصلاً سرمایه گذاری نمی کنند. در حالی که آدم برای این خلق شده که خود را بشناسد. ما اصلاً به فکر خود و دوست داشتن خود و ایمان خود نداریم. همه فکر و ذکرمان برای دیگران است. بیماری حادی که در جامعه فراگیر شده است، بی اعتنایی به خود و فرار از خود و وحشت زدگی از خود است. حاضر نیستیم خودمان را بشناسیم و انس بگیریم و با خودمان خلوت کنیم. الان که به خانه برمی گردیم با همه چیز سر و کار داریم جز خلوت با خود. حتی فعالیت های مذهبی، قبری شده و ما را داخل خود کرده است.

مرحوم الهی قمشه ای(ره)؛ ترسم که این تن که حائل است به جانم / سقط کند کودک عزیز روانم
کودک عزیز روان همان است که خداوند از خود در درون ما گذاشته است، همان که نه زن است و نه مرد. متأسفانه اصلاً رشد نمی کند و در طبیعت دفن شده و اصلاً در قیامت متولد نمی شود. خوراک های این کودک عزیز روان باید معیار و ملاک ما باشد. در اکثر انسان ها این کودک عزیز روان بالغ نمی شود. حتی همه فعالیت های انسان مقدمه است تا کودکی به نام کودک عزیز روان رشد کند و خود را اهل این بداند که با خدا طرف شود. برای همین است که زیارت عاشورا برای ما بی مزه است حتی این جمله که «اسئل الله ان یبلغنی المقام المحمود»؛ از خداوند بخواهد که با امام حسین(علیه السلام) باشد و خواست جدی داشته باشد و در همه فعالیت هایش مورد نظر داشته باشد. انسان تا بالغ نشود، اصلاً نمی تواند از این آرزوها بکند.
ما داریم عروسک بازی می کنیم. حتی درس خواندن. آیات قرآن و زیارت عاشورا برای ما نازل شده که به وسیله آن بالا برویم. ما خودمان را به صورت  حقیقی انسان نمی بینیم. حتی در حیوانات هم شیعه و مبغض اهل بیت داریم. ما حیوان شیعه هستیم. انسان شیعه با حیوان شیعه خیلی فرق دارد. زیارت عاشورا ملاقات است و به امام حسین(علیه السلام) می گوییم؛ دلمان برایت تنگ شده و می خواهیم به تو برسیم. در آیات قرآن هم همین طور به حقیقت انسان توجه شده است. قرآن می فرماید: اگر خشیت نداشته باشید برای خدا از سنگ هم بدتر هستید که با شنیدن خدا هیچ توجهی ندارید. برداشت مثال  های فلسفی و منطقی از انسان غلط است و ما را به خودمان نمی شناساند. همه اش توجه به زن و مرد است. در جامعه شناسی هم نوع نگاه غلط است لذا هرچه علوم داشته باشیم، چون نگاه غلط داریم علوممان هم به جایی نمی رسد. گرفتاری ما در تربیت، اقتصاد، فعالیت های تجاری، همه بر اساس نگاه غلط است. لذا نتیجه هم اشتباه درمی آید. مثل این که بگویند؛ اگر تو دوباره فرصت داشتی همین رشته تحصیلی را انتخاب می کردی؟ همین همسر را انتخاب می کردی؟ اکثراً می گویند: حتماً انتخاب هایمان غیر از این بود. متأسفانه ما اصلاً در مهندسی فکر، فکرمان را درست نچیدیم. این کلاس مثل یک باشگاه است که باید درس کم تر و تمرین بیشتر باشد. باید وقت  زیادی برای تمرین بگذاریم. اگر با انگیزه های قبلی بیاییم فقط دچار کسالت و افسردگی بیشتر می شویم. اصل در تمرین معلوم می شود. با خیال بافی و احساسات نمی توانید بگویید رشد کردم. باید شادی و آرامش ایجاد شود. 20 سال فعالیت مؤمنانه کردید باید شادی داشته باشید پس چرا قرص اعصاب می خورید؟ به قول حضرت مسیح(علیه السلام)؛ در آب رونده خیس شونده است.
آیات الهی درباره رابطه انسان با همه عالم است. قرآن یعنی همان که مرا ساخته است. قرآن یعنی کتاب راهنمای خلقت. علت این که بسیاری از ما سراغ قرآن نمی آییم و سراغ رشته های دیگر می رویم این است که هنوز باور نکردیم که قرآن حرف آخر را می زند. استخراج نکردیم و کار نکردیم برای همین غریبه است.
آیه 29 سوره بقره؛ «هو الذی خلق لکم ما فی الارض جمیعاً....»
«هو» اولین چیزی است که در نفس بشر تجلی می کند و کشف می کند به همین خاطر وقتی خدا را معرفی می کند برای ما خیلی آشنا است.
انبیاء مأمور هستند با مردم به اندازه فهم خودشان صحبت کنند. لذا این زبان خیلی برای ما آشناست. اما ما چون از خود دور شدیم برای ما غریبه شده. «خلق» خداوند این قدر زیاد است که قرآن می فرماید: شما نمی توانید بشمارید. هفت میلیارد جمعیت جهان همه باهم فرق دارند. حتی بند انگشتشان مثل صورت هایشان با یکدیگر متفاوت است. «هو الذی یصورکم فی الارحام» یکی از اسماء خداوند «مصور» است. ما عادت کردیم. این قدر این ها را شنیده ایم که قساوت قلب پیدا کردیم. حتی دو برگ درخت به یکدیگر شبیه نیستند. خود خداوند با گله می فرماید: چه قدر نشانه در آسمان و زمین گذاشتم همین طور رد می شوید «و هم معرضون». ما تازه می خواهیم ثابت کنیم خدا وجود دارد. اینجاست که متوجه می شویم که چه قدر عقب هستیم. حضور اشیاء را بیشتر از خود خدا احساس می کنیم ما می گوییم چون این هست، خدا هم هست.
ما که هستیم که بی نهایت صورتگری برای ما است؟ «خلق لکم ما فی الارض جمیعاً» من باید این را بفهمم که همه این ها برای من است و با ساختار وجودی من هماهنگ و طراحی شده است. از گل فقط استفاده بویایی می کنیم، ذره ذره گل با تو تنظیم شده است. اگر با گل ارتباط برقرار نکنیم اصلاً تجلیاتی را نمی توانیم در خود ظهور دهیم. اگر با خلقت مَحرم شویم خیلی اتفاق های زیبایی می افتد. بشر تا کی می خواهد با طبیعت بیگانه باشد؟
ما سمیعیم و بصیریم و هُشیم / با شما نامحرمان ما خامُشیم
در مرحله بعد «ما فی الارض» را در آیات توضیح می دهد. کوه ها، دشت ها درختان، باران، حیوانات، معادن، گیاهان، گل ها، دریا، خشکی، صحرا... همه این ها آیات خداوند هستند. ما باید فکر کنیم که من که هستم که این ها برای من است. حالا غایت قرار دادن برای چیست؟
--------------------------
منبع: سایت منتظران منجی