علم و معنویت

روش انبیاء علیهم السلام این طور بود که قبل از تبلیغ رسالتشان، چهل روز یا بیشتر – چهل روز، حداقل است – در خلوتگاه می رفتند. رسول خدا صلّی الله علیه وآله در غار حراء، بیش از این ها بودند.[نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲] انبیا به خلوت می رفتند و براثر انزوای از مردم و ارتباط با خدای متعال، چیزهایی را که باید داشته باشند، برای خودشان کسب می کردند و بعد، وارد اجتماع می شدند. در روایتی از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل شده است:
فی الانفِراد لِعِبادَهِ اللَّهِ کُنوزُ الأرباحِ؛[غرر الحکم: حدیث ۶۵۰۴]
در خلوت کردن براى عبادت خدا، گنجینه هاى پُرسودى است.
کسانی که مشغول به تحصیل علوم حوزوی هستند، نباید با این بخش، بیگانه باشند. این بخش، اثرش بیشتر است و اصلاً همین بخش است که به علم انسان، برکت می دهد.
علمایی که حائز هر دو جنبه (علم و معنویت) بودند، خیلی موفّق می شدند. البته اگر کسی بخواهد هر دو جنبه را داشته باشد، راه سختی است. انسان باید ثبات داشته باشد و قوی باشد. خیلی  از افراد هستند که بعد از مدتی رها می کنند. شیطان، مانع می شود و تعداد اندکی از این افراد می مانند. مشکلاتی که پیش می آید، همین مشکلات روزمره است؛ اما چه کسی است که از این مشکلات، خود را عبور دهد؟
این راه، ثبات می خواهد. راه سخت و سنگلاخی است؛ خیلی نشیب و فراز دارد. مرتب باید التماس کرد؛ مرتب باید به خدا پناه برد. بعضی گناهان، در را به روی انسان می بندند. باید آن ها را شناخت و کنار گذاشت. انسان باید آن قدر التماس کند تا مورد توجّه قرار گیرد و توفیق به دست آورد.
مرحوم آیت اللّه  بهجت شبی از شب های ماه مبارک رمضان، به حرم آمده بودند. آن قدر حالت تضرّع و التماس به حضرت معصومه سلام الله علیها داشتند که اگر کسی ایشان را می دید، به حال ایشان رقّت می کرد. این گونه التماس و تضرّع، برای جلب توفیقات، لازم است.