اراده خدا و ائمه علیهم السلام

امام زمان(علیه السلام) می فرمایند:
قُلُوبُنا أَوْعِیَةٌ لِمَشِیَّةِ اللّهِ، فَإِذا شاءَ شِئْنا، وَاللّهُ یَقُولُ: وَما تَشاؤُونَ إِلاّ أَنْ یَشاءَ اللّهُ(سوره ى تکویر، آیه ى ۲۹ .)
دل هاى ما ظروفى براى خواست خداوند است. اگر خدا چیزى را اراده کند و بخواهد، ما نیز اراده کرده، خواهیم خواست. خداوند متعال مى فرماید: و شما نمى خواهید مگر این که خداوند بخواهد.(الغیبة طوسى، ص۲۴۷، ح۲۱۶ ؛ الهدایة الکبرى، ص۳۵۹ ؛ کشف الغمة، ج۳، ص۳۰۳ ؛ الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۴۵۹ ؛ دلائل الامامة، ص۵۰۶ ؛ بحارالأنوار، ج۲۵، ص۳۳۷، ح۱۶.)

نکات حدیثی:
امام زمان(علیه السلام) در این کلام، در ردّ مقصِّره[۱] و مفوّضه[۲]، خطاب به کامل بن ابراهیم مى فرماید:
آنان دروغ مى گویند، بلکه قلوب ما ظرف هایى است از براى خواست خداوند. هر چه او بخواهد، ما مى خواهیم، و در مقابل خواست خداوند، از خود اراده و خواست مستقلى نداریم.
در حدیثى از امام کاظم(علیه السلام) آمده است:
همانا خداوند قلوب امامان را در مسیر اراده ى خود قرار داده است؛ پس هر گاه خداوند متعال چیزى را بخواهد، آنان آن چیز را مى خواهند؛ و این سخن خداوند متعال است که مى فرماید: و شما نمى خواهید مگر این که خداوند بخواهد.[۳]
از این کلامِ امام زمان(علیه السلام) نکاتى استفاده مى شود که به چند مورد از آن ها اشاره مى کنیم:
۱. قلب ها ظروف واردات خواسته هاى الهى یا شیطانى است.
۲. امامان معصوم اند؛ زیرا اراده ى اهل بیت(علیهم السلام)، همان اراده ى الهى است، کسى که چنین باشد، از مقام عصمت برخوردار است.
۳. اراده ى اهل بیت(علیهم السلام) بر اراده ى خداوند پیشى نمى گیرد و نیز از آن تأخیر نمى افتد. ما نیز باید نسبت به اهل بیت(علیهم السلام) چنین باشیم.
۴. بدون تعلّق اراده ى خداوند به چیزى، اهل بیت(علیهم السلام)اراده ى آن چیز را ندارند.

پی نوشت:
[۱]. «مقصّره» کسانى هستند که براى اهل بیت، از ولایت خدا، چیزى را قائل نیستند.
[۲]. «مفوّضه» گروهى از مسلمانان اند که معتقدند، خداوند، بعد از خلقت عالم، اراده ى خود را به امامان واگذار کرده و آنان، به هر نحو که بخواهند، در این عالم تصرّف مى کنند.
[۳]. تفسیر على بن ابراهیم، ج۲، ص۴۰۹ ؛ بصائر الدرجات، ص۵۳۷، ح۴۷ ؛ بحارالأنوار، ج۵، ص۱۱۴، ح۴۴ .
منبع: شرح چهل حدیث از حضرت مهدى(علیه السلام)، على اصغر رضوانى، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (۱۳۸۲).