شكرگزاری و فواید آن + آواتار

امام جعفرصادق(عليه‌السلام):اَلشُّكرُ زيادةٌ في‌النِّعمِ و اَمانٌ مِنَ الفَقرِ.
شكرگزاری باعث وفور نعمت و مصونيت از فقر و تهيدستی است[*]
قرآن کریم در آیات متعددی شکرگزاری از نعمت های الهی را مورد تاکید قرار داده و در آیه « لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزيدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابي‏ لَشَديدٌ اگر شکرگزاری کنید ، ( نعمت خود را ) بر شما خواهم افزود و اگر ناسپاسی کنید ، مجازاتم شدید است!» [1] شکر نعمت را مایه ازدیاد نعمت و عدم شکرگزاری را موجب عذاب الهی معرفی نموده است.

هر چند انسان از شمارش نعمت های الهی عاجز است و این موضوع در آیه « وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا ۗ إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ و اگر بخواهید که نعمتهای خدا را شماره کنید هرگز نتوانید، که خدا در حق بندگان بسیار آمرزنده و مهربان است. » [2] تصریح شده است و ضمنا انسان حتی توانايى شکر یک نعمت الهی را ندارند ، زیرا توفیق شکر ، نعمت ديگرى است كه خود نیازمند شكر است و این موضوع در مناجات حضرت امام على بن الحسين (عليه السّلام) چنین بیان شده است : «فكيف لي بتحصيل الشّكر؟ و شكري ايّاك يفتقر الى شكر! فكلّما قلت لك الحمد، وجب علىّ لذلك ان اقول لك الحمد ؛ چگونه مى توانم شكر تو را كنم حال آن كه توفيق بر شكرگزارى من نسبت به ذات مقدس تو نياز به شكر ديگرى دارد! پس هر زمان بگويم «لك الحمد» بر من واجب مى شود كه به خاطر اين موفقيت نيز بگويم «لك الحمد»! [3] ولیکن با توجه به آیات قرآن کریم ، بندگان خدا باید به شکرگزاری نعمات الهی بپردازند و البته باید دانست طبق آیه «وَلَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ ۚ وَمَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ ، ما به لقمان حکمت دادیم؛ (و به او گفتیم:) شکر خدا را بجای آور هر کس شکرگزاری کند، تنها به سود خویش شکر کرده؛ و آن کس که کفران کند، (زیانی به خدا نمی‌رساند)؛ چرا که خداوند بی‌نیاز و ستوده است.» [4] خداوند بی نیاز از شکر گزاری بندگان است و این بندگان خدا هستند که محتاج شکرگزاری منعم هستند تا از آثار و برکات متعدد آن بهره مند گردند .

علما عبارات مختلفی در تعریف شکر آورده اند که یکی از جامع و ساده ترین آن قدردانى از نعمت است ، خواه در قلب باشد يا به وسيله زبان و يا از طریق عمل [5]

همچنان که در تعریف شکر اشاره شد ، شكرگزاری بندگان نسبت به خداوند سه قسم است:
۱. شكر قلبی و آن تصور نعمت و شناخت منعم است ؛ ۲. شكر زبانی و آن ثنای بر منعم است ؛ ۳‌. شكر عملی و آن انجام خیرات و پرهیز از گناه با نعمات الهی است.[6] و این سه مرحله شکر گزاری همان مراتب ایمان است همچنان که امیرالمومنین امام علی (علیه السلام) در حديثي ايمان را این گونه معرفی می نماید : ايمان عبارت است از معرفت قلبي ، اعتراف زباني و عمل با اعضاي بدن [7] پس هر انسان با توجه به عمق ایمان خویش به شکر نعمت های الهی می پردازد که عالی ترین درجه شکرگزاری انجام سه قسم آن بطور توام است.

پی نوشت:
[*]. تحف‌العقول  ص 376
[1]. سوره ابراهیم ، آیه 7
[2]. سوره نحل، آیه 16
[3]. بحار الانوار؛ ج 91، ص 146.
[4].  سوره لقمان ، آیه 12
[5]. اخلاق در قرآن ؛ ج 3 ؛ ص88.
[6]. چهل حديث، امام خمينی (ره)ج 12ص 343
[7]. نهج البلاغه، حكمت 218.
-----------------------
مطالعه بیشتر:
شکر نعمت

نکته: برای دانلود و دیدن تصویر در اندازه اصلی روی آن کلیک کنید