عُجب و تکبر

عجب و کبر و فخرفروشی، بیماری هست که انسان را به هلاکت می کشاند و عجب را می توان این گونه تعریف کرد که فرد به دیده ی خودبینی به خود نگاه کند و خود را برتر از دیگران تصور نماید و به مردم از دید تحقیر نگاه کند و ثمره ی این خصلت زشت این است که مدام چنین کسی مَنْ، مَن می کند. چنان که شیطان لعین گفت: «من از آدم بهتر هستم؛ زیرا مرا از آتش آفریدی و او را از گِل.»
از پیامبر گرامی اسلام نقل شده است که ایشان فرمودند: «اگر هیچ گناهی نکنید برای شما می ترسم از چیزی که بدتر از معصیت است و آن عجب است.»[1]
شخصی که دارای چنین صفت پستی هست در هر مجلس و محفلی دنبال این است که در صدر مجلس بنشیند و از همه جلوتر باشد و در گفت و گوی با افراد انتظار دارد که هرچه گفت دیگران قبول کنند و بالای سخن او کسی سخنی نگوید و این شخص متکبر را اگر بخواهی موعظه و نصیحت کنی، نمی پذیرد و خودش هر وقت بخواهد شخصی را نصیحت کند او را تحقیر می کند. و هر کس که خود را بهتر از بقیه بداند، متکبر و در پیِ برتری طلبی است و باید انسان به این معنا توجه داشته باشد که بهتر این است که نزد خدا و در سرای آخرت بهتر باشد و این را جز خدا هیچ کس نمی داند و هیچ کس آگاه نیست که خاتمه ی کارش به کجا می انجامد.