ما در زندان از آیات و روایات نکات تازه ای می فهمیدیم!

سال ۱۳۴۵ بود و من ۳۰ ساله بودم و جوان. دوره ی بازجویی در ساواک را تجربه می کردم. شب و روز آزادی و خلاص خود از بند را از خداوند و همه ی بندگان صالح او درخواست می کردم و خبری نمی شد. از شدت ناراحتی ها دست هایم دانه ها زد. یک روز صبح آیه ای به نظرم آمد که بارها به آن استناد کرده بودم و دلیل توحید و وحدانیت خداوند بود؛ «لو کان فیهما آلهه الاّ الله لفسدتا». اما این بار از این آیه معنی جدیدی دریافت کردم که در غیر حال مبارزه و منازعه حاصل نمی شد. همیشه از عدم فساد جهان به عدم تعدد آلهه می رسیدم این دفعه از وجود فساد به وجود الهه اما نه در همه ی عالم، که در خودم پی بردم.
از خودم پرسیدم آیا من هم جزء «فیهما» هستم؟ آیا حال و وضع خوبی دارم یا وضع بدی دارم؟ به خودم جواب دادم اگر وضع خوبی داشتم، چرا این همه دعا می کنم که خلاص شوم؟ خوب است به دنبال «آلهه الا الله» می گشتم، دیدم خودم هستم که می خواهم الوهیت کنم و برای خودم تصمیم بگیرم. الله برای تربیت من ماندن در زندان را لازم می داند و آلهه الاّ الله که خودم باشم، برای راحت شدن خلاص خود را می طلبم. با خودم گفتم یکی از این دو باید کوتاه بیایند: یا الله یا آلهه الاّ الله. به خود گفتم با چه چیزت می خواهی خدا به نفع تو کنار برود؟ با علمت؟ با اطلاعاتت؟ یا با خیرخواهیت نسبت به خودت؟ دیدم در همه ی این قسمت ها حق با خدا است. پس با خداوند عهد کردم که آزادی خودم را مطالبه نکنم و راضی به رضای او باشم. در این حال بود که در جهنم ساواک برایم یک حوزه ی بهشتی حاصل شد. در جهنم ساواک پلاس و فرشی بهشتی برایم پهن شد و راحت شدم.
مرحوم آیت الله طالقانی بحث «قرآن در صحنه» را با همین مقدمه در تلویزیون پیش می برد که ما در زندان از آیات و روایات نکات تازه ای می فهمیدیم. لذا فقه حکومتی در حال مبارزه ی سیاسی-اجتماعی-اقتصادی شکوفا می شود. غفلت از فقه حکومتی نتیجه ی از حوزه خارج نشدن و در اطاق دربسته ماندن و به فهم کتابی بسنده کردن است.