لطف و محبت الهی

سلوک از ابتدا تا انتهای آن، قاعده مند و حساب شده است. انبیا برگزیدگان خداوند هستند؛ ولی خداوند متعال، قواعد را در مورد آن ها نیز مراعات کرده است، تا بقیه افراد، حساب کار را بکنند. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:
وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِبا؛[۱]
یونس را یاد کن وقتى که غضبناک از قوم خود بیرون رفت.
منظور از مغاضبا، «مغاضباً عن القوم» است؛ نه این که منظور «مغاضباً عن الله» باشد که بعضی از اهل سنت نوشته اند؛[۲] زیرا یک انسان عادی هم در برابر خداوند، مغاضب نمی شود، چه برسد به نبی  معصومی مانند حضرت یونس علیه السلام.
در ادامه آیه فوق آمده است:
فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَعَلَیْه؛[۳]
یعنی «فظنَّ ان لن نضیق علیه»؛
به این معنا که «گمان کرد که ما بر او تنگ نمی گیریم». نه این که این آیه به معنایی باشد که بعضی از اهل سنت می گویند: گمان کرد ما قادر بر او نیستیم.[۴] این معنا صحیح نیست؛ زیرا در آیات دیگر نیز کلمه «قدر» به معنای «ضاق»؛ یعنی «تنگ گرفتن» آمده است؛ مانند آیه
وَ مَنْ قُدِرَعَلَیْهِ رِزْقُه؛[۵]
و آن کس که روزیش تنگ است.
یک حالتی که گاهی ممکن است برای سالک راه خدا پیش بیاید این است که از یک طرف از مردم، غضبناک است و از طرف دیگر گمان نمی کند که خداوند متعال او را در این جایگاه، در فشار قرار بدهد و بر او تنگ بگیرد. اتفاقاً قضیه برعکس می شود و خداوند برای همان بندگان گناه کار، ارزشی قائل است و بر آن شخص غضبناک، تنگ می گیرد. برای حضرت یونس علیه السلام  نیز همین حالت پیش آمد؛ لذا خداوند متعال بر او تنگ گرفت که چرا مردم را رها کردی؟ شما مبلّغ و رسول هستی. شما باید در بین مردم باشی و تا لحظه آخر به هدایت آن ها بپردازی.
این گونه برخورد خدواند متعال، حاکی از لطف زیاد او به بندگانش است. خدا به سبب مراعات بندگان خود، با یک رسول و نبیّ این طور برخورد می کند.
بنابراین رسالت، قاعده دارد؛ حتی خداوند به پیامبر ما صلی الله علیه وآله وسلم فرمود:
وَ لا تَکُنْ کَصاحِبِ الْحُوت؛[۶]
مانند یونس مباش.
یعنی ای پیامبر! تو مانند یونس، قوم خود را رها نکن.
خداوند چقدر بزرگ است که از یک طرف رسول خود، حضرت یونس را به خاطر مردم در فشار قرار می دهد و از طرف دیگر با این که پیغمبر او ترک اولی کرده است، رحمت خود را شامل حال او قرار می دهد تا برگردد و تبلیغ خود را ادامه دهد.
َوْ لا أَنْ تَدارَکَهُ نِعْمَهٌ مِنْ رَبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَراءِ وَ هُوَ مَذْمُومٌ؛[۷]
اگر رحمت خدا شامل حال او نمى شد از سرزنش شدگان بود و رانده مى شد.
 ما غافلیم. اگر متوجه باشیم، می بینیم که خداوند به دل هر مؤمنی کانال زده است. وقتی هر یک از مؤمنین به ارتباط خود با خداوند نظر می کند، گویی خداوند فقط خدای این مؤمن است.
————————————————————–
پی نوشت:
[۱]. سوره انبیاء، آیه ۸۷.
[۲]. جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۱، ص ۱۱۸؛ تأویلات اهل السنه، ج ۷، ص ۳۹۶.
[۳]. سوره انبیاء، آیه ۸۷.
[۴]. معانی القرآن، ج۲، ص ۲۰۹؛ حاشیه القونوی علی تفسیر البیضاوی، ج۱۲، ص ۵۷۲.
[۵]. سوره طلاق، آیه ۷.
[۶]. سوره قلم، آیه ۴۸.
[۷]. سوره قلم، آیه ۴۹.
-------------------------------
منبع : بنیاد هاد