تولد مؤلف اولین دائرة المعارف جهان؛ دنیس دیدرو(1713میلادی)

دنیس دیدِرو(Denis Diderot)، دانشمند و فیلسوف فرانسوی در 5 اکتبر سال 1713 میلادی در شهر لانگِر فرانسه به دنیا آمد. وی بی آنکه تحصیلاتی در رشته مشخصی داشته باشد، بر اثر همت و پشتکار خود، به زبان های انگلیسی، لاتین، ایتالیایى و علم ریاضیات تسلط یافت و در فلسفه، هنر و ادبیاتْ صاحب نظر گردید. وی در قوت بیان وسرعت انتقال و درک مسائل مشکل و دریافتن مطالب تازه، کمتر نظیر داشت و از جوانی با پژوهش و تحقیق آشنایى یافت. دیدرو در جوانی به جرم نگارش مقالاتی درباره تکامل، که حدود یک قرن بعد توسط چارلز داروین، طبیعی دان انگلیسی کامل و اثبات شد، محکوم به زندان گردید و پس از آزادی از حبس، تصمیم گرفت با همکاری عده ای از نویسندگان فرانسوی، دایرةالمعارفی را بنگارد. غرض او و سایر نویسندگان این کتاب، بیش از همه، آشنا کردن عامه به معارف عمومی و تربیت افکار و اذهان ایشان بود. هرچند دیدرو در مسائل مذهبی، از عقاید عامه تجاوز نمی کرد، لیکن  در تقریر مسائل علمی و اجتماعی، مقالات را طوری ترتیب می داد که راه بحث و نظر بر عموم خوانندگان در خصوص اوضاع زمان باز باشد و اساس تقلید کورکورانه، تزلزل پذیرد. به منظور آن که دایرةالمعارف مزبور شامل مطالب واقعی با جنبه های متعدد باشد، قسمت های عمده ای از اندیشه های فلسفی که مخالف رهبران کلیسا بود در آن چاپ شد که پس از انتشار جلد اول آن، چاپ مجدد و ادامه کار آن ممنوع گردید. با این حالْ  دنیس دیدِرو با سختی و زحمت و به تنهایى به مدت بیست سال به تکمیل این دایرةالمعارف پرداخت و آن را به طور پنهانی چاپ و منتشر ساخت.
دایرةالمعارف دنیس دیدرو به عنوان اولین دایرةالمعارف جهان، آکنده از آزادی خواهی و مخالفت با زیاده روی های مقامات کلیسا، دستگاه قضایى و حکومت وقت بود و نوید استقلال، آزادی، مشروطیت و حقوق می داد. انتشار دایرةالمعارف دیدرو در ایجاد افکار آزادی خواهانه نقشی اساسی و ارزش مند ایفا کرد، به طوری که آن را از علل بروز انقلاب کبیر فرانسه در سال 1789میلادی دانسته اند. اما دنیس دیدرو پنج سال قبل از بُروز انقلاب، در 30 ژوئیه سال 1784میلادی در 71 سالگی درگذشت. دیدرو در تفکرات فلسفی خود، بیشتر از نظریات شکاکانه در باب حیات پیروی می کرد نه عقاید جزمی. وی بر این عقیده بود که هیچ چیز را برای همیشه نمی توان حقیقت مطلق انگاشت. دنیا دائماً در حال تغییر است و دریچه ذهن ما باید به روی همه وجوه مختلف این تغییرات باز باشد. پس باید پای بند عقل و استدلال نشد و در مورد ایمان خویش نیز به احتیاط عمل کرد. دنیس دیدِرو به سبب قدرت خلاقه شگرف و اندیشه های بدیع و افکار علمی و فلسفی تازه و نو، یکی از نوابغ عالم ادب به شمار می رود. دیدرو هم چنین پدید آورنده نقد هنری است.