دو نتیجه از برجامِ نافرجام
این سال ها در ادبیات سیاسی کشور ما، واژه برجام و توافق هسته ای، به گونه ویژه ای گفته و شنیده می شد. مذاکراتی که از ابتدا مشخص بود که آخر و عاقبتی چندان خوشی ندارد، و اینک رییس جمهور آمریکا می خواهد که آخرین تیر را به جسد برجام بزند. «دولت ترامپ طی ما‌ه های گذشته پای بندی ایران به توافق هسته ای را تأیید کرده است، اما اولاً این کار را با اکراه انجام داده و دوماً پس از هر بار تأیید، اظهارات ایران هراسانه قبلی و تهدیدات ضد ایرانی خود را تکرار نموده است. ترامپ که «بی میلی عمیق» وی نسبت به تأیید پای بندی ایران به برجام از چشم کارشناسان آمریکایی مخفی نمانده، در مصاحبه اخیر خود با وال استریت ژورنال رسماً گفته که می خواهد بزودی اعلام کند ایران به توافق هسته ای پای بند نبوده است.»[1] گر چه شرایط اقتصادی بد ایران و تحریم نفت و غیره سبب شد که ایران وارد توافق کم ارزش هسته ای شود، اما گذر زمان نشان داد که می شد ایران با درایت بیشتری، اوضاع را مدیریت کند. به هر رو، اوضاع تا اینجا پیش رفته و روزهای آینده دستخوش هر گونه تغییری است. اما در این میان دو نکته مهم از برجام، بر جا می ماند که باید ملت و مسولان کشور به آن توجه کنند.
نکته اول: عبرت گرفتن از وقایع؛ حضرت علی(علیه السلام می فرماید: «ما أكثر العبر و أقل الاعتبار؛ روایت ها و رویدادها چه زیادند، ولی رعایت کنندگان چه کم.»[2] پیام حدیث این است که؛ اگر چه همگان دوست دارند از وقایع و رخدادها عبرت بگیرند، اما در میدان عمل، اینگونه نیست.
گر چه ایران اسلامی مجبور شد به مذاکرات سخت و نفس گیر و کم فایده برجام تن در دهد و صنعت هسته ای خود را تعدیل کند، اما می توانست با مدیریت بهتر، کار را به جاهای بهتری برساند. به نظر می رسد ایران در قضیه برجام از دشمنان خود کمی غافل شد و... «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا بِطانَةً مِنْ دُونِكُمْ لا يَأْلُونَكُمْ خَبالاً وَدُّوا ما عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضاءُ مِنْ أَفْواهِهِمْ وَ ما تُخْفي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآياتِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ؛ اى اهل ايمان! از غير خودتان براى خود محرم راز نگيريد؛ آنان از هيچ توطئه و فسادى درباره شما كوتاهى نمى كنند؛ شدت گرفتارى و رنج و زيان شما را دوست دارند؛ تحقيقا دشمنى [با اسلام و مسلمانان] از لابلاى سخنانشان پديدار است و آنچه سينه هايشان [از كينه و نفرت] پنهان مىدارد بزرگ تر است. ما نشانه ها[ى دشمنى و كينه آنان] را اگر مى انديشيد براى شما روشن ساختيم.»[3] این آیه در پی نفی رابطه نیست، ولی این پیام را می رساند که در رابطه داشتن با بیگانگان، مواظب باشید تا در دام نقشه های آنها نیفتید(بدعهدی آمریکا در برجام) و ارزش کار و همت خود را پایین نیاورید.
نکته دوم: تاکیدی دوباره بر توان داخلی؛ مولا علی(علیه السلام) می فرماید: «مَنْ رَقَى دَرَجَاتِ الْهِمَمِ عَظَّمَتْهُ الْأُمَم؛ هر که بر نردبان همت ها بالا رود ، ملت ها او را بزرگ دارند.»[4]
حاشیه دار شدن برجام، بار دیگر، تکیه بر توان داخلی وهمت بومی را برای ایران متذکر شد. همتی که بوسیله شهیدان هسته ای(شهریاری و...) در ایران اسلامی شکوفا شد و دوست و دشمن را به اعجاب وا داشت، همتی که دشمن از آن واهمه دارد و به انحناء مختلف می کوشد که آن را خنثی کند و یا به حداقل برساند.
سخن آخر
مذاکرات برجام با روی کار آمدن ترامپ، در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. اما در هر صورت، دو نتیجه برای ایران در بر دارد:
1ــ عبرت گیری از وقایع و غفلت نکردن از دشمنان.
2ــ توجه بیشتر به توان و همت داخلی.
پی نوشتها:
1ــ کلیک کنید.
2ــ شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم ، ج6، ص68.
3ــ آیه 118 آل عمران.
4ــ تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 448 ، ح 10270.
افزودن دیدگاه جدید