همواره در جامعه کسانی هستند که علاوه بر شکرگزار نبودن نسبت به نعمتهایی که خدا به آنها ارزانی داشته، احکام دین را نیز به سخره می گیرند؛ مثلا در ایام محرم، برخی افراد متمکن و لاقید، ممکن است کماکان به عیش و نوش خود مشغول بوده و عزاداری مردم و بزرگداشت محرم حسینی را به انحاء مختلف به حاشیه ببرند. این افراد غافل، غافل از آنند که با دست خود، زمینه غافلگیری خدا را نسبت به خویش فراهم می کنند.
امام حسین(علیه السلام) درباره غافلگیری خدا نسبت به بندگان می فرماید: «أَلاِستِدراجُ مِنَ اللّهِ سُبحانَهُ لِعَبدِهِ أَن يُسبِغَ عَلَیهِ النِّعَمَ وَ يَسلُبَهُ الشُّکر؛ غافلگیر کردن بنده از جانب خداوند به این شکل است که به او نعمت فراوان دهد و توفیق شکرگزاری را از او بگیرد.»[1] البته خدا دوست ندارد که به کسی نعمت دهد و بعد او را غافلگیر کند؛ اما اگر کسی این نعمت را در راه خلاف احکام خدا و دین او بکار برد، طبعا به دست خود، خود را گرفتار عواقب دنیوی و اخروی آن خواهد کرد و غافلگیر خواهد شد. غفلتی که شاید روزی متوجه شود که دیگر دیر شده باشد. «لَقَدْ كُنْتَ في غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَديدٌ؛ [به او مى گويند:] تو از اين روز بزرگ در بى خبرى و غفلت بودى، پس ما پرده بى خبرى را از ديده ات كنار زديم در نتيجه ديده ات امروز بسيار تيزبين است.»[2]
نکته خیلی مهم: گفتیم که نشانه غافلگیر شدن انسان این است که علیرغم داشتن نعمت زیاد، شکرگزاری خدا را و به تبع آن، یاد خدا را از یاد ببرد. می دانیم که غالبا بین زیادی نعمت(پول وسایر امکانات ظاهری) و شکرگزاری انسان، رابطه معکوسی برقرار است. این رابطه در قرآن اینگونه آمده است: «كلاَّ إِنَّ الْانسَانَ لَيَطْغَى* أَن رَّءَاهُ اسْتَغْنىَ؛ به يقين انسان طغيان مى كند*از اينكه خود را بى نياز ببيند.»[3] واقعیت این است که پول و امکانات، انسان را به خود مشغول کرده و اگر انسان، تقوای الهی را پیشه خود نکند، توفیق شکرگزاری خداوند و خیلی از توفیقات دیگر(اخلاق خوب وامثالهم) را از یاد می برد. داشتن پول و امکانات ظاهری، سبب می شود که افراد بی دین، مغرور شده و دین و دینداران را به سخره بگیرند. «زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ الْحَيَوةُ الدُّنْيَا وَ يَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ الَّذِينَ اتَّقَوْاْ فَوْقَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ زندگى دنيا در نظر كسانى كه كفر ورزيده اند (به وسيله شيطان و نفس اماره) آراسته شده، و مؤمنان (تهيدست) را مسخره مى كنند، در حالى كه آنها كه پروا پيشه اند در روز قيامت از آنان برتر و بالاترند.»[4]
حاصل سخن اینکه، صرف پول و امکانات دنیای داشتن، به معنی غافلگیری خدا نسبت به بنده نیست؛ بلکه هنگامی که انسانی با غرق شدن در نعمتها و دلخوشی به امکانات دنیایی، خدا را از یاد ببرد و بواسطه داشتن امکانات دنیوی بر دیگران فخر بفروشد، و خلاصه از پیام آیه مزبور غافل شود، به دست خود، زمینه غافلگیری خود را فراهم آورده است. خداوند می فرماید: «وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذينَ يَتَّقُونَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ؛ و زندگى دنيا [بدون ايمان و عمل صالح] بازى و سرگرمى است، و يقينا سراى آخرت براى آنان كه همواره پرهيزكارى مى كنند، بهتر است. آيا نمى انديشيد؟»[5]
پی نوشت:
1ــ تحف العقول،ص 246.
2ــ آیه 22 ق.
3ــ آیه 6 و 7 علق.
4ــ آیه 211 بقره.
5ـــ آیه 32 انعام.
مطالب مرتبط
