از نظر آموزه های دینی، یک فرد مسلمان، باید اوقات خود را طوری تنظیم کند که هم به معنویت برسد و هم به تلاش اقتصادی، و هم به نیازهای دیگر، تا با آسیهایی مواجه نشود.
امام کاظم(علیه السلام) می فرماید: «إِجْتَهِدُوا فی أَنْ یکُونَ زَمانُکُمْ أَرْبَعَ ساعات:ساعَةً لِمُناجاةِ اللهِ، وَساعَةً لاِمْرِالْمَعاشِ، وَساعَةً لِمُعاشَرَةِ الاْخْوانِ والثِّقاةِ الَّذینَ یعَرِّفُونَکُمْ عُیوبَکُمْ وَیخَلِّصُونَ لَکُمْ فِی الْباطِنِ، وَساعَةً تَخْلُونَ فیها لِلَذّاتِکُمْ فی غَیرِ مُحَرَّم[1] بکوشید که اوقات شبانه روز شما چهار قسمت باشد:
1 ـ قسمتی برای مناجات با خدا، 2 ـ قسمتی برای تهیه معاش، 3 ـ قسمتی برای معاشرت با برادان و افراد مورد اعتماد که عیب های شما را به شما می فهمانند و در دل به شما اخلاص می ورزند، 4 ـ و قسمتی را هم در آن خلوت می کنید برای درک لذّت های حلال [و تفریحات سالم]»[1]
اگر خانواده ای مطابق این حدیث، برای خود برنامه ریزی نداشته باشد، طبعا مشکلاتی در انتظار او خواهد بود. والدینی که تمام اوقات خود را به کار و تلاش اقتصادی اختصاص می دهند، گرچه از لحاظ مادیات ممکن است مشکل چندانی نداشته باشند، اما جدای از مشکلات معنوی حاصل از مادیگری، از لحاظ عاطفی و درک متقابل، هم والدین و هم فرزندان ممکن است با مشکلاتی دست و پنجه نرم کنند، یا خانواده های که افراد آن، شاغل هستند، طبعا در سر زدن به فامیل و صله رحم، با محدودیتهایی مواجه هستند(که این آسیبها در جامعه قابل لمس است).
ذکر موارد فوق، به معنی این نیست که نباید دنبال اشتغال بود، تا از آسیبهای احتمالی آن در امان ماند، بلکه بحث اینجاست که باید موازنه ای بین اشتغال و نیازهای دیگر برقرار کرد، و با مدیریت آن، از آسیهای احتمالی آن در امان ماند.
پی نوشت:
[1]. تحف العقول، ص409.
مطالب مرتبط
