کودتای سوسیالیستی در لیبی به فرماندهی معمَّر محمد قذافی(1969میلادی)

در اول سپتامبر سال 1969میلادی، سرهنگ معمّر قذافی و گروهی از افسران ارتش لیبی، طی کودتایى ملک ادریس سنوسی، پادشاه 79 ساله لیبی را که در ترکیه مشغول معالجه بود از سلطنت خلع نمودند و در لیبی، جمهوری سوسیالیستی اعلام کردند. قذافی که رهبری کودتا را بر عهده داشت، در نخستین اقدام، پارلمان را منحل نمود و بانک های خارجی در لیبی را، ملی اعلام کرد. او بر خلاف ادریس که روش مماشات با اسرائیل را در پیش گرفته بود، با شعارهای تندِ ضد اسرائیل ی، قدرت را به دست گرفت. قذافی در مدت بیش از 35 سال حکومت بلامنازع خود بر لیبی (تا سال 2005میلادی) از خط مشی ثابتی پیروی نکرده و بارها با کشورهای همسایه خود، مصر، تونس و الجزایر متحد شده و بعداً رودرروی آن ها قرار گرفته است. در مجموع، سیاست خارجی معمّر قذّافی، در ابتدای کار، ضدغربی و ضد امریکایى بود، به همین دلیل، کشور لیبی چندین بار مورد تهاجم مستقیم نظامی امریکا قرار گرفت. لیبی در سال 1992میلادی متهم شد که در ماجرای سرنگون شدن یک هواپیمای مسافربری امریکا در لاکربی اسکاتلند دخالت داشته است. به دنبال این مسئله دو نفر از مأموران دولت لیبی برای بازجویى و محاکمه به همین اتهام به امریکا فراخوانده شدند. اما لیبی از تحویل مأموران خود به دولت امریکا خودداری نمود و شورای امنیت نیز تحت فشارهای سیاسی ایالات متحده، تحریم های اقتصادی شدیدی علیه لیبی وضع کرد. در این حال باز هم سیاست های متفاوت قذافی آشکار شد و این بار، وی با تحویل دو متهم تبعه لیبی، به دادگاه بین المللی، حاضر به پرداخت صدها میلیون دلار غرامت به بازماندگان حادثه سقوط هواپیما گردید. هم چنین قذافی که طی سال های حکومتِ خود، سیاست ضدامریکایی را در پیش گرفته بود، با چرخش 180 درجه ای از مواضع خود، ضمن دعوت از نخست وزیر انگلستان به لیبی، خود نیز پس از پانزده سال، در سال 2004میلادی، به اروپا سفر کرد و با در اختیار قرار دادن اسرار مربوط به تسلیحات هسته ای، درهای کشورش را به روی غرب گشود.