رب العالمین
ترجمه : (خداوندی که پروردگار عالمیان است.)
شرح : بدانکه تمام موجودات امکانی نیاز به مربی دارند، که بدون آن قابلیت بقا و دوام را ندارند، و به کمال ممکنه نمی رسند، و مددهای وجودی که افاضه به ممکنات می شود، شرط دوام و بقای آنهاست. و این عین تربیت مطلقه حضرت ربوبی است، و تمام أجزای عالم در بقاء و استمرار آن، نیاز به جنبه ربوبیت حضرت أحدیت دارد. ربنا الذی أعطی کل شی ء خلقه ثم هدی[طه- آیه 50]- (پروردگار ما کسی است که خلقت هر چیزی را بآن داده سپس هدایت کرده است) و افاضات وجودی و کمال ذرات عالم همه بر بوبیت رب صورت می گیرد، همچنانکه حضرت ابراهیم علیه السلام در مقام توصیف رب گوید: فانهم عدولی (الا رب العالمین الذی خلقنی) فهو یهدین و الذی هو یطمعنی و یسقین و (اذا مرضت فهو یشفن) و الذی یمیتنی ثم یحیین و (الذی أطمع أن یغفرلی خطیتی) یوم الدین رب هب لی حکما و الحقنی بالصالحین - [شعراء آیات 77 تا 83]- یعنی: که آنان دشمن منند مگر پروردگار عالمیان، که مرا آفرید، و هم او هدایتم می کند، و هم او غذایم می دهد، و سیرابم می کند، و چون بیمار می شوم شفایم می دهد، و کسی که مرا می میراند، سپس زنده ام می کند. و کسی است که موجبات سعادت مرا در آخرت فراهم می کند. و طمع دارم که گناه مرا روز جزا بیامرزد، پروردگارا به من کمال علم و حکمت را عطا کن و مرا با شایستگان قرین گردان.
العالمین- جمع عالم است و هر نوعی از انواع موجودات، عالمی نسبت بخود دارد. همچون عالم ملائکه، و عالم انسان، و عالم حیوان، و عالم نبات و نظایر آنها.
تو پنداری جهانی غیر از این نیست - زمین و آسمانی غیر از این نیست
چو آن کرمی که در گندم نهان است - زمین و آسمان او همان است
و البته شکل تربیت موجودات در هر یک از عوالم مختلف است. و در هر عالمی نسبت به هر موجودی بطریق خاص انجام می گیرد. و ثمرات آنها با هم مختلف است. و عدد عوالم ذکرش در أخبار آمده، و مختلف است.[به مجلد 57 بحار چاپ جدید ص 316 باب العوالم مراجعه شود و روایتی هم در حصال صدوق ص 639 در این زمینه آمده است].
