آیا تبدیل کنیف به مسجد جایز است؟
چنانچه زمینی مخصوص دست شویی نبوده باشد، تغییر و تبدیل آن به مسجد بلامانع است ولی اگر چنانچه آن زمین در جهت خاص وقف و استفاده شود، تبدیل آن جایز نیست.
مقصود از کنیف مکان های آلوده به نجاست است. اگر چه نجس کردن مسجد هتک حرمت و از گناهان کبیره به شمار می آید. اما بناکردن مسجد بر این گونه مکان ها بخصوص به هنگام توسعه مسجد با شرایطی بلااشکال است.
عبدالله بن سنان می گوید: از امام صادق (علیه السلام) در مورد مکانی که زمانی دست شویی بوده، سؤال کردم که آیا می توان آن را نظافت کرد و مسجد قرار داد؟
امام فرمودند: در چنین مکانی آن قدر خاک بریز که نجاسات آن پوشیده شوند. این کار زمین را تطهیر خواهد کرد، ان شاءالله.[الاستبصار: ج١، ص٤٤٢، باب بئر الغائط یتخذ مسجدا ، حدیث ٥]
نظیر این روایت را ابی الجارود از امام باقر(علیه السلام) نقل کرده است.[الاستبصار: ج١: ص ٤٤١، ح ٣]
مسعده بین صدقه می گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم آیا می توان مکان دست شویی را به مسجد تبدیل کرد؟[الاستبصار: ج١: ص ٤٤١، ح ٣]
امام فرمودند: اگر به قدری خاک روی نجاسات بریزند که پوشیده و بوی آن قطع شود، مانعی ندارد چون خاک آن نجاسات را تطهیر می کند و سنت پیامبر نیز این گونه بوده است.
شاید به استناد همین دسته از روایات است که فقهای ما فتوا داده اند: «جایز است دست شویی و مکان هایی مانند آن را که مشتمل بر بول و غایط است، مسجد قرار دهند؛»[عروه الوثقی: ج١، ص ٥٩٩، مسئله١، فصل ١٥]. به این صورت که نجاسات موجود را با خاک پاک و طاهر بپوشانند.
در این حالت نجس بودن باطن زمین مسجد ضرری ندارد، هرچند که تنجیس ظاهر و باطن مسجد در غیر این غرض جایز نیست ولی در همین فرض هم احوط آن است که ابتدا نجاست را از این گونه مکان ها برطرف کنند، سپس آن را مسجد قرار دهند یا اینکه تنهار ظاهر زمین را که پاک است، مسجد قرار دهند.
لازم به توضیح است، چنانچه زمینی مخصوص دست شویی نبوده باشد، تغییر و تبدیل آن به مسجد بلامانع است ولی اگر چنانچه آن زمین در جهت خاص وقف و استفاده شود، تبدیل آن جایز نیست.
سؤال: در اثر توسعه مسجد، توالت سابق آن در حیاط مسجد واقع گردیده که فعلا معدوم و زمین آن موزاییک کاری و تمیز شده. بعضی از مؤمنان در نماز خواندن روی چنین زمینی که سابقا جای توالت بوده، احتیاط می کنند. متمنی است حکم آن را بیان فرمایید؟
جواب: « در فرض سؤال که زمین مزبور برای انتفاع در جهت مخصوص بوده آن را جزء صحن مسجد قرار دادن که منافی با آن جهت است، جایز نبوده و حکم مسجد را ندارد ولکن نمازخواندن در آن مکان مانع ندارد، والله العالم. »[مجمع المسائل: ج١، ص١٥٦، س١١٤]
طبق این استفتا، مکانی که برای جهت خاصی مثل وضوخانه و دست شویی وقف شده است، چنانچه تبدیل هم شود عنوان مسجد را ندارد و اگر واقف ناراضی باشد چه بسا اقامه نماز در این مکان هم خالی از اشکال نباشد.
