بخش چهارم؛ درباره‌ی اخلاق و رفتار حضرت فاطمه زهراء سلام الله علیها (باب 4؛ سیرها و مکارم أخلاقها سلام الله علیها و سیر بعض خدمها)
بخش چهارم؛ درباره‌ی اخلاق و رفتار حضرت فاطمه زهراء سلام الله علیها (باب 4؛ سیرها و مکارم أخلاقها سلام الله علیها و سیر بعض خدمها)
[روایت شماره] (01)
[قرب الإسناد ] السِّنْدِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ، عَنْ أَبِی الْبَخْتَرِیِّ، عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ، عَنْ أَبِیهِ علیه السلام قَالَ:
تَقَاضَی عَلِیٌّ وَ فَاطِمَةُ علیهما السلام إِلَی رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فِی الْخِدْمَةِ، فَقَضَی عَلَی فَاطِمَةَ بِخِدْمَةِ مَا دُونَ الْبَابِ وَ قَضَی عَلَی عَلِیٍّ بِمَا خَلْفَهُ،
قَالَ:
فَقَالَتْ فَاطِمَةُ: فَلا یَعْلَمُ مَا دَاخَلَنِی مِنَ السُّرُورِ إِلا اللَّهُ بِإِکْفَائِی رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم تَحَمُّلَ رِقَابِ الرِّجَالِ.
بیان: تحمّل رقاب الرِّجال أی تحمّل أمور تحملها رقابهم من حمل القرب و الحطب و یحتمل أن یکون کنایة عن التبرُّز من بین الرِّجال، أو المشی علی رقاب النائمین عند خروجها لیلا للاستقاء أی التحمّل علی رقابهم و لا یبعد أن یکون أصله ما تحمل فأسقطت کلمة «ما» من النُسّاخ.
ثمَّ اعلم أنَّ المعروف فی اللّغة کفاه لا أکفاه و لعلَّ فیه أیضاً تصحیفا (305).
در کتاب قرب الاسناد (306) با چند واسطه از امام محمّد باقر علیه السلام روایت می‌کند که فرمود:
حضرت علی علیه السلام و حضرت فاطمه‌ی زهراء سلام الله علیها از پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم تقاضا نمودند که آن حضرت دستور برنامه‌ی زندگی ایشان را تعیین کند.
پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم خدمت داخلی خانه را به عهده‌ی حضرت فاطمه سلام الله علیها نهاد و کارهای خارج از منزل را به عهده‌ی حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام گذاشت.
حضرت زهرای اطهر سلام الله علیها برای اینکه پیامبر خدا او را از معامله کردن با مردان نجات داده بود به قدری خوشحال شد که غیر از خدا کسی نمی‌دانست.
بیان: «تحمّل رقاب الرّجال» یعنی تحمّل گردن مردان، (یعنی) آنچه را بر دوش و گردن می‌گیرند مانند حمایل کردن غلاف شمشیر و هیزم و احتمال هم دارد کنایه از این باشد که آن مرد از بین مردان دیگر شاخص و بارز شده باشد و یا به این معنی‌ست که عبور می‌کرد بر گردن کسانی که خواب بودند در زمان خارج شدن برای آب دادن، یعنی تحمّل می‌کرد بر گردن آنها (خود را بر گردن آنها نگه می‌داشت) و بعید نیست که اصل آن «ما تحمّل» بوده و «ما» توسط نسخه نویسان ساقط شده باشد.
پس بدان که معروف در لغت «کفاه» می‌باشد نه «اکفاه» و شاید در اینجا غلط تلفّظ شده باشد.
[روایت شماره] (02)
[عیون أخبارالرّضا علیه السلام ] بِالْأَسَانِیدِ الثَلاثَةِ، عن الرّضا علیه السلام ، عَنْ آبَائِهِ: ، عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ علیهما السلام أَنَّهُ قَالَ:
حَدَّثَتْنِی أَسْمَاءُ بِنْتُ عُمَیْسٍ قَالَتْ:
کُنْتُ عِنْدَ فَاطِمَةَ سلام الله علیها إِذْ دَخَلَ عَلَیْهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم وَ فِی عُنُقِهَا قِلادَةٌ مِنْ ذَهَبٍ کَانَ اشْتَرَاهَا لَهَا عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام مِنْ فَیْ‌ءٍ، فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم:
یَا فَاطِمَةُ لا یَقُولُ النَّاسُ إِنَّ فَاطِمَةَ بِنْتَ مُحَمَّدٍ تَلْبَسُ لِبَاسَ الْجَبَابِرَةِ، فَقَطَعَتْهَا وَ بَاعَتْهَا وَ اشْتَرَتْ بِهَا رَقَبَةً فَأَعْتَقَتْهَا، فَسُرَّ بِذَلِکَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم.
شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار الرّضا (307) علیه السلام با چند واسطه از اسماء بنت عُمَیْس روایت می‌کند که گفت:
من نزد فاطمه‌ی زهراء سلام الله علیها بودم که حضرت رسول اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم نزد آن معظّمه آمد، یک گردنبندی در گردن فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها بود که حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام آن را از سهم غنیمت خود خریده بود.
پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم به فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها فرمود:
ای فاطمه! مبادا مردم بگویند:
فاطمه دختر محمّد لباس و زر و زیور ستمکاران را پوشیده‌ست! فاطمه آن گردنبند را باز کرد و فروخت و از پول آن یک غلام زر خرید را در راه خدا آزاد کرد. پس حضرت رسول صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم از این عمل فاطمه سلام الله علیها مسرور گشت.
[روایت شماره] (03)
[علل الشّرائع ] ابْنُ مَقْبَرَةَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِاللَّهِ الْحَضْرَمِیِّ، عَنْ جَنْدَلِ بْنِ وَالِقٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ الْمَازِنِیِّ، عَنْ عُبَادَةَ الْکَلْبِیِّ، عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ، عَنْ فَاطِمَةَ الصُّغْرَی، عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ، عَنْ أَخِیهِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام قَالَ:
رَأَیْتُ أُمِّی فَاطِمَةَ سلام الله علیها قَامَتْ فِی مِحْرَابِهَا لَیْلَةَ جُمُعَتِهَا فَلَمْ تَزَلْ رَاکِعَةً سَاجِدَةً حَتَّی اتَّضَحَ عَمُودُ الصُّبْحِ وَ سَمِعْتُهَا تَدْعُو لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَات وَ تُسَمِّیهِمْ وَ تُکْثِرُ الدُّعَاءَ لَهُمْ وَ لا تَدْعُو لِنَفْسِهَا بِشَیْ‌ءٍ، فَقُلْتُ لَهَا: یَا أُمَّاهْ لِمَ لا تَدْعِینَ لِنَفْسِکِ کَمَا تَدْعِینَ لِغَیْرِکِ؟
فَقَالَتْ:
یَا بُنَیَّ! الْجَارُ ثُمَّ الدَّارُ.
شیخ صدوق در کتاب علل الشّرایع (308) با چند واسطه از حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام روایت می‌کند که فرمود:
شبهای جمعه مادرم فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها را می‌دیدیم تا طلوع صبح مشغول رکوع و سجود در محراب عبادتش بود، می‌شنیدم که مادرم مکرّراً برای مؤمنین و مؤمنات دعا می‌کرد و نام ایشان را می‌برد ولی برای خویش دعا نمی‌کرد.
من به مادرم گفتم:
پس چرا برای خود دعا نمی‌کنی همچنان که برای دیگران دعا می‌کنی؟!
فرمود:
ای پسر عزیزم، اوّل همسایه، سپس اهل خانه.
[روایت شماره] (04)
[علل الشّرائع ] أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِالرَّحْمَنِ الْمَرْوَزِیُّ، عَنْ جَعْفَرٍ الْمُقْرِی، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الْمَوْصِلِیِّ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَاصِمٍ، عَنْ أَبِی زَیْدٍ الْکَحَّالِ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ آبَائِهِ: قَالَ:
کَانَتْ فَاطِمَةُ سلام الله علیها إذَا دَعَتْ تَدْعُو لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ لا تَدْعُو لِنَفْسِهَا، فَقِیلَ لَهَا: یَا بِنْتَ رَسُولِ اللَّهِ إِنَّکِ تَدْعِینَ لِلنَّاسِ وَ لا تَدْعِینَ لِنَفْسِکِ، فَقَالَتْ:
الْجَارُ ثُمَّ الدَّارُ.
نیز در همان کتاب (309) با چند واسطه از حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام و آن حضرت از پدران بزرگوارشان: روایت می‌کند که فرمودند:
فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها برای مؤمنین و مؤمنات دعا می‌کرد و برای خویشتن دعا نمی‌کرد.
وقتی به آن بانو گفته می‌شد:
تو برای مردم دعا می‌کنی، پس چرا برای خویشتن دعا نمی‌کنی؟! می‌فرمود:
اوّل همسایه سپس اهل خانه.
[روایت شماره] (05)
[علل الشّرائع ] الْقَطَّانُ، عَنِ السُّکَّرِیِّ، عَنِ الْحَکَمِ بْنِ أَسْلَمَ، عَنِ ابْنِ عُلَیَّةَ، عَنِ الْحَرِیرِیِّ، عَنْ أَبِی الْوَرْدِ بْنِ ثُمَامَةَ، عَنْ عَلِیٍّ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ لِرَجُلٍ مِنْ بَنِی سَعْدٍ أَلا أُحَدِّثُکَ عَنِّی وَ عَنْ فَاطِمَةَ إِنَّهَا کَانَتْ عِنْدِی وَ کَانَتْ مِنْ أَحَبِّ أَهْلِهِ إِلَیْهِ وَ أَنَّهَا اسْتَقَتْ بِالْقِرْبَةِ حَتَّی أَثَّرَ فِی صَدْرِهَا وَ طَحَنَتْ بِالرَّحَی حَتَّی مَجِلَتْ یَدَاهَا وَ کَسَحَتِ الْبَیْتَ حَتَّی اغْبَرَّتْ ثِیَابُهَا وَ أَوْقَدَتِ النَّارَ تَحْتَ الْقِدْرِ حَتَّی دَکِنَتْ ثِیَابُهَا، فَأَصَابَهَا مِنْ ذَلِکَ ضَرَرٌ شَدِیدٌ.
فَقُلْتُ لَهَا: لَوْ أَتَیْتِ أَبَاکِ فَسَأَلْتِیهِ خَادِماً یَکْفِیکِ ضُرَّ مَا أَنْتِ فِیهِ مِنْ هَذَا الْعَمَلِ، فَأَتَتِ النَّبِیَّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فَوَجَدَتْ عِنْدَهُ حُدَّاثاً فَاسْتَحَتْ فَانْصَرَفَتْ.
قَالَ:
فَعَلِمَ النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم أَنَّهَا جَاءَتْ لِحَاجَةٍ،
قَالَ:
فَغَدَا عَلَیْنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم وَ نَحْنُ فِی لِفَاعِنَا فَقَالَ:
السَّلامُ عَلَیْکُمْ، فَسَکَتْنَا وَ اسْتَحْیَیْنَا لِمَکَانِنَا، ثُمَّ قَالَ:
السَّلامُ عَلَیْکُمْ فَسَکَتْنَا، ثُمَّ قَالَ:
السَّلامُ عَلَیْکُمْ. فَخَشِینَا إِنْ لَمْ نَرُدَّ عَلَیْهِ أَنْ یَنْصَرِفَ وَ قَدْ کَانَ یَفْعَلُ ذَلِکَ یُسَلِّمُ ثَلاثاً فَإِنْ أُذِنَ لَهُ وَ إِلا انْصَرَفَ، فَقُلْتُ: وَ عَلَیْکَ السَّلامُ یَا رَسُولَ اللَّهِ ادْخُلْ فَلَمْ یَعْدُ أَنْ جَلَسَ عِنْدَ رُءُوسِنَا، فَقَالَ:
یَا فَاطِمَةُ مَا کَانَتْ حَاجَتُکِ أَمْسِ عِنْدَ مُحَمَّدٍ؟
قَالَ:
فَخَشِیتُ إِنْ لَمْ نُجِبْهُ أَنْ یَقُومَ قَالَ:
فَأَخْرَجْتُ رَأْسِی فَقُلْتُ: أَنَا وَاللَّهِ أُخْبِرُکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّهَا اسْتَقَتْ بِالْقِرْبَةِ حَتَّی أَثَّرَتْ فِی صَدْرِهَا وَ جَرَّتْ بِالرَّحَی حَتَّی مَجِلَتْ یَدَاهَا وَ کَسَحَتِ الْبَیْتَ حَتَّی اغْبَرَّتْ ثِیَابُهَا وَ أَوْقَدَتْ تَحْتَ الْقِدْرِ حَتَّی دَکِنَتْ ثِیَابُهَا، فَقُلْتُ لَهَا: لَوْ أَتَیْتِ أَبَاکِ فَسَأَلْتِیهِ خَادِماً یَکْفِیکِ ضُرَّ مَا أَنْتِ فِیهِ مِنْ هَذَا الْعَمَلِ،
قَالَ:
أَفَلا أُعَلِّمُکُمَا مَا هُوَ خَیْرٌ لَکُمَا مِنَ الْخَادِمِ؟ إذَا أَخَذْتُمَا مَنَامَکُمَا فَسَبِّحَا ثَلاثاً وَ ثَلاثِینَ وَ احْمَدَا ثَلاثاً وَ ثَلاثِینَ وَ کَبِّرَا أربع [أَرْبَعاً ] وَ ثَلاثِینَ،
قَالَ:
فَأَخْرَجَتْ سلام الله علیها رَأْسَهَا فَقَالَتْ:
رَضِیتُ عَنِ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثَلاثَ دَفَعَاتٍ.
بیان: قال الجزریُّ: مجلت یده تمجل مجلاً، إذا ثخن جلدها فی العمل بالأشیاء الصلبة و منها حدیث فاطمة سلام الله علیها أنها شکت إلی علی علیه السلام مجل یدها من الطحن.
و قال: فی حدیث فاطمة سلام الله علیها أنّها أوقدت القِدر حتّی دکنت ثیابها، دکن الثوب إذا اتّسخ و اغبرَّ لونه یدکن دکنا.
و قال: اللفاع ثوب یجلّل به الجسد کلّه کساء کان أو غیره و منه حدیث علّی و فاطمة علیهما السلام و قد دخلنا فی لفاعنا أی لحافنا.
و قال: فی حدیث فاطمة أنّها جاءت إلی النبی صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فوجدت عنده حُدّاثاً أی جماعة یتحدِّثون و هو جمع علی غیر قیاس حملا علی نظیره، نحو سامر و سّمُار فإنَّ السُّمار المحدِّثون.
قوله: فلم یعد أن جلس، أی لم یتجاوز عن الجلوس من عدا یعدو قال الجوهریُّ: عداه أی جاوزه و ما عدا فلان أن صنع کذا.
نیز با چند واسطه روایت می‌کند (310) که حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام به یکی از مردان بنی سعد فرمود:
آیا داستان خودم و فاطمه را برای تو بگویم؟ بدان که فاطمه‌ی اطهر زوجه‌ی من و نزد رسول خدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم از محبوب‌ترین اهل و عیالش بود.
فاطمه با مَشک به قدری آب آورد که اثر آن در سینه‌اش به جای ماند، به قدری آسیاب کرد که دست‌هایش پینه بستند، به قدری خانه را جاروب می‌کرد که لباس‌هایش غبارآلود می‌شد، به قدری در زیر دیگ آتش می‌افروخت که لباس‌هایش چرک می‌شد، او بدین جهت دچار زحمت و مشقّت شدیدی شده بود.
یک وقت به حضرت زهراء سلام الله علیها گفتم:
کاش پیش پدرت پیغمبر خدا می‌رفتی و از آن حضرت تقاضا می‌کردی که یک خادمی برایت عطا کند تا معین و کمک کار تو باشد؟ هنگامی که زهرای اطهر برای این منظور به حضور پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم رفت دید گروهی با آن حضرت مشغول گفتگو می‌باشند، فاطمه‌ی زهراء خجالت کشید و مراجعت نمود.
چون پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم دریافت که فاطمه حاجتی داشت لذا آن بزرگوار فردا صبح زود که ما خواب بودیم نزد ما آمد و گفت:
«اَلسَّلامُ عَلَیکُم»، ما سکوت اختیار کردیم و چون خوابیده بودیم خجل شدیم.
رسول خدا برای دوّمین بار گفت:
«اَلسَّلامُ عَلَیکُم» و ما نیز ساکت شدیم.
وقتی مرتبه‌ی سوّم گفت:
«اَلسَّلامُ عَلَیکُم»، ما ترسیدیم که اگر جواب آن حضرت را نگوئیم مراجعت نماید، زیرا سه مرتبه به ما سلام کرده بود، من گفتم:
«وَ عَلَیکَ السَّلام یا رَسُول الله» وارد شو، وقتی وارد شد بالای سر ما نشست و به فاطمه‌ی اطهر فرمود:
دیروز چه حاجتی داشتی که نزد من آمدی؟
من ترسیدم اگر جواب آن برگزیده‌ی خدا را نگوییم برخیزد و برود، لذا سر خود را از زیر لحاف درآوردم و گفتم:
یا رسول الله من جریان را برای شما شرح می‌دهم:
بدان که فاطمه‌ی زهراء به قدری به وسیله‌ی مشک آب آورده که مشک در سینه‌ی او اثر نهاده، به قدری آسیاب کرده که دست‌هایش پینه بسته، به قدری خانه را جاروب کرده که لباس‌هایش غبارآلود شده، به قدری در زیر دیگ آتش افروخته که لباس‌هایش چرک شده.
من به فاطمه‌ی زهراء گفتم:
کاش نزد پدرت رسول خدا می‌رفتی و تقاضا می‌کردی که یک خادم به تو عطا کند تا در این گونه امور معین و کُمکار تو باشد.
پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فرمود:
آیا بهتر نیست دعایی به شما تعلیم نمایم که از خادم برای شما بهتر باشد؟ هر گاه خواستید بخوابید 33 مرتبه سبحان الله، 33 مرتبه الحمدلله و 34 مرتبه الله اکبر بگویید، فاطمه‌ی زهراء سر خود را از زیر لحاف خارج کرد و سه مرتبه گفت:
من از خدا و رسول خدا راضی شدم.
بیان: جزریّ گوید عبارت «مجلت یده» در هنگامی استعمال می‌شود که پوست دست کسی از کار کردن با اشیاء سِفت و زُمُخت پینه بسته باشد که از همین قبیل، حدیث حضرت زهرا سلام الله علیهاست که به حضرت علی علیه السلام شکایت کرد از اینکه دستان مبارکش به خاطر آرد کردن گندم‌ها پینه بسته بود.
و همچنین جزریّ گوید:
«اللّفاع» لباسی را گویند که همه‌ی بدن با آن پوشیده شود، مانند عباء و غیر آن و از همین قبیل است حدیث علی و فاطمه علیهما السلام که می‌فرمایند:
«وَ قَدْ دَخَلْنا فی لِفاعنا» (311) یعنی ما داخل شدیم زیر لحاف.
و آنجا که در این حدیث می‌فرماید:
حضرت فاطمه سلام الله علیها نزد پیامبر صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم آمد و دید «عنده حدّاثاً» یعنی دید جماعتی با او مشغول صحبت کردن می‌باشند و این جمع بستن «حدّاثاً» جمع بستن غیر معمول است و آن را بر نظائر آن حمل می‌کنند، مانند:
«سامر» و «سمّار» همانا سمّار نیز به معنی «محدّثون» سخن گویان است.
و فرموده‌ی آن بزرگوار که می‌فرماید:
«ظلم یعد أن جلس» یعنی از نشستن تجاوز نکرد و از صیغه‌ی «عدا، یعدو» می‌باشد و جوهری گوید:
«عداه» یعنی تجاوز کرد از او (جلو افتاد از او).
[روایت شماره] (06)
[الکافی ] [مکارم الأخلاق ] عَنْ زُرَارَةَ، عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ:
کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم إذَا أَرَادَ السَّفَرَ سَلَّمَ عَلَی مَنْ أَرَادَ التَّسْلِیمَ عَلَیْهِ مِنْ أَهْلِهِ ثُمَّ یَکُونُ آخِرُ مَنْ یُسَلِّمُ عَلَیْهِ فَاطِمَةَ سلام الله علیها فَیَکُونُ وَجْهُهُ إِلَی سَفَرِهِ مِنْ بَیْتِهَا وَ إذَا رَجَعَ بَدَأَ بِهَا.
فَسَافَرَ مَرَّةً وَ قَدْ أَصَابَ عَلِیٌّ علیه السلام شَیْئاً مِنَ الْغَنِیمَةِ فَدَفَعَهُ إِلَی فَاطِمَةَ فَخَرَجَ فَأَخَذَتْ سِوَارَیْنِ مِنْ فِضَّةٍ وَ عَلَّقَتْ عَلَی بَابِهَا سِتْراً، فَلَمَّا قَدِمَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم دَخَلَ الْمَسْجِدَ فَتَوَجَّهَ نَحْوَ بَیْتِ فَاطِمَةَ کَمَا کَانَ یَصْنَعُ، فَقَامَتْ فَرِحَةً إِلَی أَبِیهَا صُبَابَةً وَ شَوْقاً إِلَیْهِ فَنَظَرَ فَإذَا فِی یَدِهَا سِوَارَانِ مِنْ فِضَّةٍ وَ إذَا عَلَی بَابِهَا سِتْرٌ، فَقَعَدَ رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم حَیْثُ یَنْظُرُ إِلَیْهَا، فَبَکَتْ فَاطِمَةُ وَ حَزِنَتْ وَ قَالَتْ:
مَا صَنَعَ هَذَا بِی قَبْلَهَا.
فَدَعَتِ ابْنَیْهَا فَنَزَعَتِ السِّتْرَ مِنْ بَابِهَا وَ خَلَعَتِ السِّوَارَیْنِ مِنْ یَدَیْهَا، ثُمَّ دَفَعَتِ السِّوَارَیْنِ إِلَی أَحَدِهِمَا وَ السِّتْرَ إِلَی الْآخَرِ ثُمَّ قَالَتْ لَهُمَا: انْطَلِقَا إِلَی أَبِی فَأَقْرِئَاهُ السَّلامَ وَ قُولا لَهُ: مَا أَحْدَثْنَا بَعْدَکَ غَیْرَ هَذَا فَشَأْنَکَ بِهِ، فَجَاءَاهُ فَأَبْلَغَاهُ ذَلِکَ عَنْ أُمِّهِمَا فَقَبَّلَهُمَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم وَ الْتَزَمَهُمَا وَ أَقْعَدَ کُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا عَلَی فَخِذِهِ، ثُمَّ أَمَرَ بِذَیْنِکَ السِّوَارَیْنِ فَکُسِّرَا فَجَعَلَهُمَا قِطَعاً ثُمَّ دَعَا أَهْلَ الصُّفَّةِ [وَ هُمْ ] قَوْمٌ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ لَمْ یَکُنْ لَهُمْ مَنَازِلُ وَ لا أَمْوَالٌ، فَقَسَّمَهُ بَیْنَهُمْ قِطَعاً، ثُمَّ جَعَلَ یَدْعُو الرَّجُلَ مِنْهُمُ الْعَارِیَ الَّذِی لا یَسْتَتِرُ بِشَیْ‌ءٍ وَ کَانَ ذَلِکَ السِّتْرُ طَوِیلاً لَیْسَ لَهُ عَرْضٌ فَجَعَلَ یُؤَزِّرُ الرَّجُلَ فَإذَا الْتَقَیَا عَلَیْهِ قَطَعَهُ حَتَّی قَسَّمَهُ بَیْنَهُمْ أُزُراً ثُمَّ أَمَرَ النِّسَاءَ لا یَرْفَعْنَ رُءُوسَهُنَّ، مِنَ الرُّکُوعِ وَ السُّجُودِ حَتَّی یَرْفَعَ الرِّجَالُ رُؤوسَهُمْ وَ ذَلِکَ أَنَّهُمْ کَانُوا مِنْ صِغَرِ إِزَارِهِمْ إذَا رَکَعُوا وَ سَجَدُوا بَدَتْ عَوْرَتُهُمْ مِنْ خَلْفِهِمْ ثُمَّ جَرَتْ بِهِ السُّنَّةُ أَنْ لا یَرْفَعَ النِّسَاءُ رُؤوسَهُنَّ مِنَ الرُّکُوعِ وَ السُّجُودِ حَتَّی یَرْفَعَ الرِّجَالُ.
ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم:
رَحِمَ اللَّهُ فَاطِمَةَ لَیَکْسُوَنَّهَا اللَّهُ بِهَذَا السِّتْرِ مِنْ کِسْوَةِ الْجَنَّةِ وَ لَیُحَلِّیَنَّهَا بِهَذَیْنِ السِّوَارَیْنِ مِنْ حِلْیَةِ الْجَنَّةِ.
عَنِ الْکَاظِمِ علیه السلام قَالَ:
إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم:
دَخَلَ عَلَی ابْنَتِهِ فَاطِمَةَ سلام الله علیها وَ فِی عُنُقِهَا قِلادَةٌ، فَأَعْرَضَ عَنْهَا، فَقَطَعَتْهَا وَ رَمَتْ بِهَا، فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم:
أَنْتِ مِنِّی ایتِینِی یَا فَاطِمَةُ ثُمَّ جَاءَ سَائِلٌ فَنَاوَلَتْهُ الْقِلادَةَ.
علّامه حسن بن فضل طبرسی در مکارم (312) از زراه از حضرت امام محمّد باقر علیه السلام روایت می‌کند که فرمود:
هر گاه رسول اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم می‌خواست مسافرت کند به اهل بیت خویشتن سلام می‌کرد، آخرین نفری را که سلام و وداع می‌کرد حضرت فاطمه‌ی اطهر بود، آنگاه از خانه‌ی فاطمه‌ی زهراء به مسافرت می‌رفت، موقعی که از سفر برمی گشت قبل از همه جا وارد خانه‌ی زهرای اطهر سلام الله علیها می‌گردید.
در یکی از مسافرت‌های پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام مقداری از غنیمت‌هایی را که نصیب آن حضرت شده بود به فاطمه‌ی زهراء داد. آن بانوی معظّمه از خانه خارج شد و از آن غنیمت دو عدد النگوی نقره و یک پرده برای در اطاق خود خرید.
وقتی پیغمبر خدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم از مسافرت بازگشت وارد مسجد شد و طبق معمول متوجّه خانه‌ی فاطمه‌ی زهراء شد، فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها از جای برخاست و با شوق فراوان از پدر خود استقبال نمود.
موقعی که چشم پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم به النگوهای نقره و پرده‌ی در خانه افتاد نشست و همچنان با تعجّب به فاطمه‌ی زهراء سلام الله علیها نگریست! !
فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها که یک چنین سابقه‌ای را از پدر خویشتن ندیده بود محزون و گریان شد و گفت:
پدرم قبلاً یک چنین عملی را با من انجام نمی‌داد.
آنگاه حضرت حسنین علیهما السلام را خواست، پرده را کند و النگوها را از دست خود درآورد، پرده را به یکی از ایشان و النگوها را به دیگری داد و به ایشان فرمود:
اینها را نزد پدرم پیغمبر خدا ببرید و سلام مرا برسانید و بگویید:
ما بعد از مسافرت تو چیزی غیر از اینها اضافه ننموده‌ایم، اکنون هر معامله‌ای که می‌خواهی با این النگوها و پرده انجام بده.
هنگامی که حضرت حسنین علیهما السلام آمدند و پیام و سلام مادر خویشتن را رسانیدند، پیغمبر خدا ایشان را بوسید و به خود چسبانید و بر سر زانوهای مبارک خود جای داد.
آنگاه دستور داد تا النگوها را شکستند و قطعه قطعه نمودند، سپس اهل صُفّه (313) را خواست و آنها را بین آنان تقسیم نمود. پس از تقسیم النگوها، آن افرادی را از اهل مدینه خواست که لباسی برای ستر عورت خود نداشتند و به اندازه‌ی یک لنگ از آن پرده که طولانی بود ولی چندان عرضی نداشت به ایشان عطا کرد تا اینکه آن پرده را بین آنان توزیع و تقسیم نمود. سپس به زنان دستور داد در حال نماز قبل از اینکه مردان سر از رکوع و سجود برنداشته‌اند، سر از رکوع و سجود برندارند. زیرا مردان به علّت کوچکی آن لنگی که عورت خود را پوشانیده بودند هر گاه به رکوع و سجود می‌رفتند عورت ایشان از عقب پیدا می‌شد. بدین جهت است که زنان نباید قبل از مردان سر از رکوع و سجود بردارند.
پس از این جریان، پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فرمود:
خدا فاطمه را رحمت کند، خدا برای این پرده‌ای که زهرا در راه خدا داد از لباس‌های بهشتی به وی می‌پوشاند و در عوض این دو النگویی که داد از زر و زیورهای بهشت به او عطا می‌نماید.
حضرت موسی بن جعفر علیه السلام می‌فرماید:
روزی پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم نزد فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها رفت، چون یک گردنبند در گردن آن بانو دید، لذا از او اعراض نمود، وقتی فاطمه‌ی زهراء آن گردنبند را باز کرد و کنار نهاد رسول خدا به وی فرمود:
تو از من هستی، اکنون نزد من بیا! سپس شخص سائلی آمد و حضرت زهراء آن گردنبند را به او عطا کرد.
[روایت شماره] (07)
[المناقب لابن شهرآشوب ] حِلْیَةُ أَبِی نُعَیْمٍ وَ مُسْنَدُ أَبِی یَعْلَی قَالَتْ عَائِشَةُ: مَا رَأَیْتُ أَحَداً قَطُّ أَصْدَقَ مِنْ فَاطِمَةَ غَیْرَ أَبِیهَا.
وَ رَوَیَا أَنَّهُ کَانَ بَیْنَهُمَا شَیْ‌ءٌ فَقَالَتْ عَائِشَةُ: یَا رَسُولَ اللَّهُ سَلْهَا فَإِنَّهَا لا تَکْذِبُ وَ قَدْ رَوَی الْحَدِیثَیْنِ عَطَاءٌ وَ عَمْرُو بْنُ دِینَارٍ.
الْحَسَنُ الْبَصْرِیُّ: مَا کَانَ فِی هَذِهِ الْأُمَّةِ أَعْبَدَ مِنْ فَاطِمَةَ کَانَتْ تَقُومُ حَتَّی تَوَرَّمَ قَدَمَاهَا.
وَ قَالَ النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم لَهَا: أَیُّ شَیْ‌ءٍ خَیْرٌ لِلْمَرْأَةِ؟
قَالَتْ:
أَنْ لا تَرَی رَجُلاً وَ لا یَراهَا رَجُلٌ. فَضَمَّهَا إِلَیْهِ وَ قَالَ:
«ذُرِّیَّةٌ بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ» (314).
وَ فِی الْحِلْیَةِ: الْأَوْزَاعِیُّ عَنِ الزُّهْرِیِّ قَالَ:
لَقَدْ طَحَنَتْ فَاطِمَةُ بِنْتُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم حَتَّی مَجِلَتْ (315) یَدَاهَا وَ طَبَّ الرَّحَی فِی یَدِهَا.
بیان: طبَّ أی تأنّی فی الأمور و تلطّف و لعلَّ المعنی أثرَّت فیها قلیلاً قلیلاً و لعلَّ فیه تصحیفا (316).
در کتاب مناقب (317) از ابن شهر آشوب نقل شده است در کتاب حلیة از ابی نعیم و مسند ابی یعلی نقل است که عایشه گفت:
هرگز کسی را راستگوتر از فاطمه ندیدم، به غیر از پدر بزرگوارش.
و همچنین ابی نعیم و ابی یعلی نقل کرده‌اند که بین عایشه و حضرت زهرا سلام الله علیها اختلافی پیش آمد، پس عایشه گفت:
ای رسول خدا! از خود فاطمه سلام الله علیها سؤال کن به راستی که او دروغ نمی‌گوید و همچنین این دو روایت که گذشت را عطا و عمرو بن دینار هم نقل نموده‌اند.
حسن بصری نیز گفته: در بین این امّت هیچ کس عابدتر از فاطمه سلام الله علیها نیست، او آنقدر به نماز ایستاد تا آنکه قدم‌های مبارکش متورّم شد.
پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم به فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها فرمود:
چه چیزی برای زن خیر و نیکوست؟ زهرای اطهر عرض کرد:
زن، مرد نامحرمی را نبیند و مرد نامحرمی هم او را نبیند، پیغمبر خدا آن بانو را به خود چسبانید و فرمود:
«ذریّه‌ای که بعضی از آنها از بعض دیگرند».
و در کتاب حلیه آمده است: اوزاعی از زُهری نقل کرد که گفت:
فاطمه سلام الله علیها دختر رسول خدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم آن قدر (گندم) آرد کرد با آسیاب دستی تا اینکه دست‌هایش پینه بست و دستاس از دست مبارکش افتاد.
بیان: «طبّ» یعنی با طمأنینه کار کردن و شاید به این معنی‌ست که آهسته آهسته دسته‌ی دستاس بر روی دستان مبارک آن حضرت اثر گذاشت و شاید به این معنی‌ست که دسته‌ی دستاس بر روی دست‌های مبارک نقش بست.
[روایت شماره] (08)
[المناقب لابن شهرآشوب ] فِی الصَّحِیحَیْنِ إِنَّ عَلِیّاً علیه السلام قَالَ أَشْتَکِی مِمَّا أَنْدَأُ بِالْقِرَبِ فَقَالَتْ فَاطِمَةُ سلام الله علیها: وَاللَّهِ إِنِّی أَشْتَکِی یَدِی مِمَّا أَطْحَنُ بِالرَّحَی وَ کَانَ عِنْدَ النَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم أُسَارَی فَأَمَرَهَا أَنْ تَطْلُبَ مِنَ النَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم خَادِماً، فَدَخَلَتْ عَلَی النَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم وَ سَلَّمَتْ عَلَیْهِ وَ رَجَعَتْ، فَقَالَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ علیه السلام مَا لَکِ؟
قَالَتْ:
وَاللَّهِ مَا اسْتَطَعْتُ أَنْ أُکَلِّمَ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم مِنْ هَیْبَتِهِ، فَانْطَلَقَ عَلِیٌّ مَعَهَا إِلَی النَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم، فَقَالَ لَهُمَا: لَقَدْ جَاءَتْ بِکُمَا حَاجَةٌ، فَقَالَ عَلِیٌّ: مُجَارَاتُهُمَا فَقَالَ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم:
لا وَ لَکِنِّی أَبِیعُهُمْ وَ أُنْفِقُ أَثْمَانَهُمْ عَلَی أَهْلِ الصُّفَّةِ وَ عَلَّمَهَا تَسْبِیحَ الزَّهْرَاءِ.
کِتَابُ الشِّیرَازِیِّ أَنَّهَا لَمَّا ذَکَرَتْ حَالَهَا وَ سَأَلَتْ جَارِیَةً بَکَی رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فَقَالَ:
یَا فَاطِمَةُ وَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ إِنَّ فِی الْمَسْجِدِ أَرْبَعَ مِائَةِ رَجُلٍ مَا لَهُمْ طَعَامٌ وَ لا ثِیَابٌ وَ لَوْلا خَشْیَتِی خَصْلَةً لاعْطَیْتُکِ مَا سَأَلْتِ، یَا فَاطِمَةُ إِنِّی لا أُرِیدُ أَنْ یَنْفَکَّ عَنْکِ أَجْرُکِ إِلَی الْجَارِیَةِ وَ إِنِّی أَخَافُ أَنْ یَخْصِمَکِ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام یَوْمَ الْقِیَامَةِ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إذَا طَلَبَ حَقَّهُ مِنْکِ ثُمَّ عَلَّمَهَا صَلاةَ التَّسْبِیحِ فَقَالَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ علیه السلام :
مَضَیْتِ تُرِیدِینَ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم الدُّنْیَا فَأَعْطَانَا اللَّهُ ثَوَابَ الْآخِرَةِ.
قَالَ:
قَالَ أَبُوهُرَیْرَةَ: فَلَمَّا خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم مِنْ عِنْدِ فَاطِمَةَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَی رَسُولِهِ «وَ إِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغاءَ رَحْمَةٍ مِنْ رَبِّکَ تَرْجُوها» (318) یَعْنِی عَنْ قَرَابَتِکَ وَ ابْنَتِکَ فَاطِمَةَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاةِ اللَّهِ، یَعْنِی طَلَبَ رَحْمَةٍ مِنْ رَبِّکَ، یَعْنِی رِزْقاً مِنْ رَبِّکَ «تَرْجُوهَا فَقُلْ لَهُمْ قَوْلاً مَیْسُوراً» (319) یَعْنِی قَوْلاً حَسَناً.
فَلَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ أَنْفَذَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم جَارِیَةً إِلَیْهَا لِلْخِدْمَةِ وَ سَمَّاهَا فِضَّةَ.
تَفْسِیرُ الثَّعْلَبِیِّ، عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیه السلام وَ تَفْسِیرُ الْقُشَیْرِیِّ، عَنْ جَابِرٍ الْأَنْصَارِیِّ أَنَّهُ رَأَی النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فَاطِمَةَ وَ عَلَیْهَا کِسَاءٌ مِنْ أَجِلَّةِ الْإِبِلِ وَ هِیَ تَطْحَنُ بِیَدَیْهَا وَ تُرْضِعُ وُلْدَهَا، فَدَمَعَتْ عَیْنَا رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فَقَالَ:
یَا بِنْتَاهْ تَعَجَّلِی مَرَارَةَ الدُّنْیَا بِحَلاوَةِ الْآخِرَةِ، فَقَالَتْ:
یَا رَسُولَ اللَّهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَی نَعْمَائِهِ وَ الشُّکْرُ لِلَّهِ عَلَی آلائِهِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ «وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَی (320).
ابنُ شَاهِینَ فِی مَنَاقِبِ فَاطِمَةَ وَ أَحْمَدُ فِی مُسْنَدِ الْأَنْصَارِ بِإِسْنَادِهِمَا عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ وَ ثَوْبَانَ أَنَّهُمَا قَالا: کَانَ النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم یَبْدَأُ فِی سَفَرِهِ بِفَاطِمَةَ وَ یَخْتِمُ بِهَا، فَجَعَلَتْ وَقْتاً سِتْراً مِنْ کِسَاءٍ خَیْبَرِیَّةٍ لِقُدُومِ أَبِیهَا وَ زَوْجِهَا فَلَمَّا رَآهُ النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم تَجَاوَزَ عَنْهَا وَ قَدْ عُرِفَ الْغَضَبُ فِی وَجْهِهِ حَتَّی جَلَسَ عِنْدَ الْمِنْبَرِ فَنَزَعَتْ قِلادَتَهَا وَ قُرْطَیْهَا وَ مَسَکَتَیْهَا وَ نَزَعَتِ السِّتْرَ فَبَعَثَتْ بِهِ إِلَی أَبِیهَا وَ قَالَتْ:
اجْعَلْ هَذَا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَلَمَّا أَتَاهُ قَالَ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم:
قَدْ فَعَلَتْ فِدَاهَا أَبُوهَا ثَلاثَ مَرَّاتٍ مَا لِآلِ مُحَمَّدٍ وَ لِلدُّنْیَا فَإنَّهُمْ خُلِقُوا لِلْآخِرَةِ وَ خُلِقَتِ الدُّنْیَا لَهُمْ.
وَ فِی رِوَایَةِ أَحْمَدَ: فَإِنَّ هَؤُلاءِ أَهْلُ بَیْتِی وَ لا أُحِبُّ أَنْ یَأْکُلُوا طَیِّبَاتِهِمْ فِی حَیَاتِهِمُ الدُّنْیَا.
أَبُوصَالِحٍ الْمُؤَذِّنُ فِی کِتَابِهِ بِالْإِسْنَادِ عَنْ عَلِیٍّ علیه السلام أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم دَخَلَ عَلَی ابْنَتِهِ فَاطِمَةَ فَإذَا فِی عُنُقِهَا قِلادَةٌ، فَأَعْرَضَ عَنْهَا، فَقَطَّعَهَا فَرَمَتْ بِهَا، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ: أَنْتِ مِنِّی یَا فَاطِمَةُ ثُمَّ جَاءَهَا سَائِلٌ فَنَاوَلَتْهُ الْقِلادَةَ.
أَبُوالْقَاسِمِ الْقُشَیْرِیُّ فِی کِتَابِهِ: قَالَ بَعْضُهُمْ: انْقَطَعْتُ فِی الْبَادِیَةِ عَنِ الْقَافِلَةِ فَوَجَدْتُ امْرَأَةً، فَقُلْتُ لَهَا: مَنْ أَنْتِ؟
فَقَالَتْ «وَ قُلْ سَلامٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ» (321) فَسَلَّمْتُ عَلَیْهَا، فَقُلْتُ: مَا تَصْنَعِینَ هَاهُنَا؟
قَالَتْ:
«مَنْ یَهْدِاللَّهُ فَلا مُضِلَّ لَهُ» (322) فَقُلْتُ: أمِنَ الْجِنِّ أَنْتِ أَمْ مِنَ الْإِنْسِ؟
قَالَتْ:
«یا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَکُمْ» (323) فَقُلْتُ: مِنْ أَیْنَ أَقْبَلْتِ؟
قَالَتْ «یُنادَوْنَ مِنْ مَکانٍ بَعِیدٍ» (324) فَقُلْتُ: أَیْنَ تَقْصِدِینَ؟
قَالَتْ «وَ لِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ» (325) فَقُلْتُ: مَتَی انْقَطَعْتِ؟
قَالَتْ:
«وَ لَقَدْ خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ» (326) فَقُلْتُ: أتَشْتَهِینَ طَعَاماً؟
فَقَالَتْ:
«وَ ما جَعَلْناهُمْ جَسَداً لا یَأْکُلُونَ الطَّعامَ» (327) فَأَطَعَمْتُهَا، ثُمَّ قُلْتُ: هَرْوِلِی وَ لا تَعَجَّلِی،
قَالَتْ:
«لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلا وُسْعَها» (328) فَقُلْتُ: أُرْدِفُکِ؟
فَقَالَتْ:
«لَوْ کانَ فِیهِما آلِهَةٌ إِلا اللَّهُ لَفَسَدَتا» (329) فَنَزَلْتُ فَأَرْکَبْتُهَا، فَقَالَتْ:
«سُبْحانَ الَّذِی سَخَّرَلَنا هذا» (330) فَلَمَّا أَدْرَکْنَا الْقَافِلَةَ قُلْتُ: أَلَکِ أَحَدٌ فِیهَا؟
قَالَتْ:
«یا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناکَ خَلِیفَةً فِی الْأَرْضِ» (331) «وَ ما مُحَمَّدٌ إِلا رَسُولٌ» (332) «یا یَحْیی خُذِ الْکِتابَ» (333).
«یا مُوسی إِنِّی أَنَا اللَّهُ» (334) فَصِحْتُ بِهَذِهِ الْأَسْمَاءِ، فَإذَا أَنَا بِأَرْبَعَةِ شَبَابٍ مُتَوَجِّهَیْنِ نَحْوَهَا، فَقُلْتُ: مَنْ هَؤُلاءِ مِنْکِ؟
قَالَتْ:
«الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا» (335) فَلَمَّا أَتَوْهَا قَالَتْ:
«یا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَیْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِیُّ الْأَمِینُ» (336) فَکَافُونِی بِأَشْیَاءَ فَقَالَتْ:
«وَ اللَّهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ» (337) فَزَادُوا عَلَیَّ فَسَأَلْتُهُمْ عَنْهَا فَقَالُوا: هَذِهِ أُمُّنَا فِضَّةُ جَارِیَةُ الزهراء سلام الله علیها مَا تَکَلَّمَتْ مُنْذُ عِشْرِینَ سَنَةً إِلا بِالْقُرْآنِ.
در کتاب مناقب (338) به نقل از صحیحین آمده است که: حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام از بس با مشک، آب کشیده بود شکایت داشت، فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها فرمود:
من هم از کثرت آسیاب نمودن دستم خسته شده، چون افراد اسیری نزد پیامبر خدا بودند لذا حضرت علی علیه السلام به فاطمه فرمود:
از پدرت بخواه که یکی از این اسیران را برای تو خادم قرار دهد، فاطمه‌ی زهراء سلام الله علیها به حضور پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم مشرّف شد و سلام کرد ولی (بدون اظهار حاجت) مراجعت نمود.
امیرالمؤمنین علی علیه السلام به او فرمود:
تو را چه شد؟!
فاطمه عرض کرد:
به خدا قسم از هیبتی که پدرم دارد نتوانستم با آن حضرت سخن بگویم!
حضرت علی و حضرت زهرا علیهما السلام با یکدیگر برای عرض حاجت به حضور پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم آمدند.
رسول خدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فرمود:
گویا حاجتی داشته باشید؟
حضرت علی علیه السلام عرض کرد:
کنیزی برای فاطمه می‌خواهیم.
رسول خدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فرمود:
نه، من این کار را نمی‌کنم، بلکه این اسیرها را می‌فروشم و پول آنها را برای اهل صُفّه به مصرف می‌رسانم.
آنگاه تسبیح حضرت زهراء سلام الله علیها را به آن بانو تعلیم داد.
در کتاب شیرازی می‌نویسد:
هنگامی که فاطمه‌ی زهرا شرح حال خود را گفت و از رسول خدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم یک کنیزی تقاضا نمود، پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم گریان شد و فرمود:
ای فاطمه! قسم به حق آن خدایی که مرا به پیامبری مبعوث نموده تعداد 400 نفر مرد فقیر در مسجد من زندگی می‌کنند که غذا و لباسی ندارند، اگر من از یک خصلتی نمی‌ترسیدم خواست تو را انجام می‌دادم، ای فاطمه! من نمی‌خواهم که اجر و ثواب تو نصیب یک کنیز شود، من می‌ترسم که علی بن ابیطالب علیه السلام فردای قیامت پیش خدا حقّ خود را از تو مطالبه نماید.
سپس حضرت محمّد صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم تسبیح معروف را به آن بانو تعلیم داد.
حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام با خوشحالی فراوان به فاطمه فرمود:
گر چه تو به منظور حاجت دنیوی به حضور پدرت مشرّف شدی، ولی خدای رؤوف ثواب اخروی را به ما عطا فرمود!
ابوهُرَیره می‌گوید:
وقتی پیغمبر خدا از نزد فاطمه خارج شد (آیه‌ی 28 سوره‌ی اسراء) نازل شد که می‌فرماید:
«اگر از ایشان اعراض کردی که به رحمت پروردگار خود امیدوار باشی پس در جواب ایشان سخن نیکویی بگو».
منظور از رحمت پروردگار که در آیه‌ی شریفه آمده همان رضایت خداوند است که رسول اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم برای جلب آن به دخترش پاسخ منفی داد.
پس از نزول آیه‌ی شریفه، پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم کنیزی را برای خدمت فاطمه سلام الله علیها اعزام نمود که نامش فضّه بود.
ثَعلبی (339) و قُشَیری در تفسیرهای خود از امام جعفر صادق علیه السلام و جابر انصاری روایت می‌کنند که پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فاطمه سلام الله علیها را در حالی دید که کسایی از پوشاک شتر به دوش افکنده و با دست خود مشغول آسیاب کردن و شیر دادن فرزندش می‌باشد.
پیامبر خدا پس از اینکه چشمانش پر از اشک شد به فاطمه فرمود:
ای دختر عزیزم! مرارت و تلخی‌های دنیا را در مقابل شیرینی آخرت قرار بده.
فاطمه‌ی زهراء سلام الله علیها عرض کرد:
«یا رسول الله! اَلْحَمْدُللهِ عَلی نَعْمائِهِ وَ الشُّکْرُ للهِ عَلی آلائِهِ» در همین موقع بود که خدای رؤوف (آیه‌ی پنجم سوره‌ی والضّحی را) نازل کرد که می‌فرماید:
«پروردگار تو به قدری از گنهکاران را به تو ببخشد که راضی شوی».
ابن شاهین و احمد از ابوهریره روایت می‌کنند که گفت:
هر گاه پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم از مسافرت باز می‌گشت اوّلین کسی را که می‌دید فاطمه بود و هر گاه به سفر می‌رفت آخرین کسی را که دیدار می‌نمود فاطمه بود.
فاطمه‌ی زهراء در یکی از مسافرت‌های پیامبر خدا برای ورود پدر و شوهرش کساء خیبری پوشید.
هنگامی که رسول خدا از مسافرت بازگشت و چشم مبارکش به آن کساء افتاد آثار غضب در صورت مقدّسش مشاهده شد و نزد منبر نشست، فاطمه‌ی زهراء گردنبند و دو گوشواره و النگو و پرده را به حضور پدر بزرگوارش فرستاد و پیغام داد که اینها را در راه خدا مصرف کن!
موقعی که آنها را به رسول خدا تقدیم کردند سه مرتبه فرمود:
پدرش به فدای او باد که کار خوبی کرده، محمّد و آل محمّد را با دنیا چه کار! زیرا ایشان برای آخرت آفریده شده‌اند و دنیا از برای ایشان خلق شده‌ست.
در روایت احمد می‌گوید:
پیغمبر فرمود:
اینان اهل بیت من هستند و من دوست ندارم چیزهای طیّب و طاهر خود را در دنیا داشته باشند.
ابوصالح مؤذّن در کتاب خود با ذکر سند از حضرت علی علیه السلام نقل کرده که فرمود:
روزی پیامبر صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم داخل شد بر دخترش فاطمه سلام الله علیها، پس ناگاه دید در گردن او گردنبندی است، پس پیامبر صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم برگشت.
آنگاه فاطمه سلام الله علیها آن گردنبند را پاره کرد و انداخت، رسول خدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فرمود:
تو از من می‌باشی ای فاطمه! پس سائلی آمد، حضرت فاطمه سلام الله علیها آن را به سائل بخشیدند.
فضّه‌ی خادمه
ابوالقاسم قشیری در کتاب خود از شخصی نقل می‌کند (340) که گفت:
من در صحرا از کاروان دور افتادم و با زنی مصادف شدم، به وی گفتم:
کیستی؟
گفت:
«و بگو سلام بر شما امّا به زودی خواهد دانست» وقتی به او سلام کردم و گفتم:
اینجا چه کار می‌کنی؟
گفت:
«هر کس را که خدا هدایت کند هیچ گمراه کننده‌ای نخواهد داشت» گفتم:
از جنّ یا انس می‌باشی؟
گفت:
«ای فرزندان آدم بگیرید زینت خود را» گفتم:
از کجا می‌آیی؟
گفت:
«ایشان را از جاهای بسی دور می‌خوانند» گفتم به کجا می‌روی؟
گفت:
«زیارت خانه‌ی خدا بر مردم واجب است» گفتم:
چند وقت است که از قافله دور افتادی؟
گفت:
«و ما زمین و آسمان‌ها و آنچه بین آنهاست، همه را در شش روز آفریدیم» گفتم:
آیا به غذا اشتها داری؟
گفت:
«و آنان را جسدهایی که غذا نخورند قرار ندادیم» من به وی غذا دادم گفتم:
آهسته برو، تعجیل منمای!
گفت:
«خدا هیچ کس را جز به اندازه‌ی طاقتش مکلّف نمی‌کند» گفتم:
بیا تو را در عقب خویش سوار کنم.
گفت:
«اگر در آسمان و زمین غیر از خدای یکتا خدایانی وجود داشت هر دو تباه می‌شوند» وقتی من پیاده شدم و او را سوار کردم، گفت:
«منزّه است آن کس که اینها را رام ما کرد».
موقعی که به قافله رسیدیم به وی گفتم:
تو کسی را در این قافله داری؟
گفت:
«ای داوود به درستی که ما تو را خلیفه‌ی روی زمین قرار دادیم» «و محمّد صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم نیست مگر پیامبری» «ای یحیی کتاب را بگیر» «ای موسی من خدای یکتایم».
آنگاه صاحبان این نام‌ها را صدا زد، ناگاه دیدم چهار جوان به سوی او شتافتند.
من به او گفتم:
اینان نسبتی با تو دارند؟
گفت:
«مال و فرزندان زینت زندگی این دنیاست» وقتی آن جوانان نزد او آمدند گفت:
«ای پدر این جوان را اجیر کن بهترین کس که اجیر گرفته‌ای قوی و امین است» آنان اشیائی به من عطا کردند، او گفت:
«خدا برای کسی که بخواهد چند برابر می‌کند» آنان چیزهایی دیگری نیز به من دادند. من از آن جوانان پرسیدم:
این زن کیست؟
گفتند:
این مادر ما، فضّه است که خادمه‌ی فاطمه‌ی زهراء سلام الله علیها بوده، مدّت بیست سال است که جز به وسیله‌ی آیات قرآن سخن نمی‌گوید.
[روایت شماره] (09)
[الدروع الواقیة ] مِنْ کِتَابِ زُهْدِ النَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم لِأَبِی جَعْفَرٍ أَحْمَدَ الْقُمِّیِّ أَنَّهُ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ عَلَی النَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم «وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِینَ * لَها سَبْعَةُ أَبْوابٍ لِکُلِّ بابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ» (341) بَکَی النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم بُکَاءً شَدِیداً وَ بَکَتْ صَحَابَتُهُ لِبُکَائِه وَ لَمْ یَدْرُوا مَا نَزَلَ بِهِ جَبْرَئِیلُ علیه السلام وَ لَمْ یَسْتَطِعْ أَحَدٌ مِنْ صَحَابَتِهِ أَنْ یُکَلِّمَهُ.
وَ کَانَ النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم إذَا رَأَی فَاطِمَةَ سلام الله علیها فَرِحَ بِهَا، فَانْطَلَقَ بَعْضُ أَصْحَابِهِ إِلَی بَابِ بَیْتِهَا، فَوَجَدَ بَیْنَ یَدَیْهَا شَعِیراً وَ هِیَ تَطْحَنُ فِیهِ وَ تَقُولُ: «وَ ما عِنْدَاللَّهِ خَیْرٌ وَ أَبْقی» (342) فَسَلَّمَ عَلَیْهَا وَ أَخْبَرَهَا بِخَبَرِ النَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم وَ بُکَائِهِ.
فَنَهَضَتْ وَ الْتَفَّتْ بِشَمْلَةٍ لَهَا خَلَقَةٍ قَدْ خِیطَتْ فِی اثْنَیْ عَشَرَ مَکَاناً بِسَعَفِ النَّخْلِ، فَلَمَّا خَرَجَتْ نَظَرَ سَلْمَانُ الْفَارِسِیُّ إِلَی الشَّمْلَةِ وَ بَکَی وَ قَالَ:
وَا حُزْنَاهُ إِنَّ قَیْصَرَ وَ کِسْرَی لَفِی السُّنْدُسِ وَ الْحَرِیرِ وَ ابْنَةُ محمّد صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم عَلَیْهَا شَمْلَةُ صُوفٍ خَلَقَةٌ قَدْ خِیطَتْ فِی اثْنَیْ عَشَرَ مَکَاناً.
فَلَمَّا دَخَلَتْ فَاطِمَةُ عَلَی النَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم قَالَتْ:
یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ سَلْمَانَ تَعَجَّبَ مِنْ لِبَاسِی، فَوَالَّذِی بَعَثَکَ بِالْحَقِّ مَا لِی وَ لِعَلِیٍّ مُنْذُ خَمْسِ سِنِینَ إِلا مَسَکُ کَبْشٍ نَعْلِفُ عَلَیْهَا بِالنَّهَارِ بَعِیرَنَا، فَإذَا کَانَ اللَّیْلُ افْتَرَشْنَاهُ وَ إِنَّ مِرْفَقَتَنَا لَمِنْ أَدَمٍ حَشْوُهَا لِیفٌ فَقَالَ النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم:
یَا سَلْمَانُ إِنَّ ابْنَتِی لَفِی الْخَیْلِ السَّوَابِقِ.
ثُمَّ قَالَتْ:
یَا أَبَتِ فَدَیْتُکَ مَا الَّذِی أَبْکَاکَ؟ فَذَکَرَ لَهَا مَا نَزَلَ بِهِ جَبْرَئِیلُ مِنَ الْآیَتَیْنِ الْمُتَقَدِّمَتَیْنِ قَالَ:
فَسَقَطَتْ فَاطِمَةُ سلام الله علیها عَلَی وَجْهِهَا وَ هِیَ تَقُولُ: الْوَیْلُ ثُمَّ الْوَیْلُ لِمَنْ دَخَلَ النَّارَ، فَسَمِعَ سَلْمَانُ فَقَالَ:
یَا لَیْتَنِی کُنْتُ کَبْشاً لِأَهْلِی فَأَکَلُوا لَحْمِی وَ مَزَّقُوا جِلْدِی وَ لَمْ أَسْمَعْ بِذِکْرِ النَّارِ وَ قَالَ أَبُوذَرٍّ: یَا لَیْتَ أُمِّی کَانَتْ عَاقِراً وَ لَمْ تَلِدْنِی وَ لَمْ أَسْمَعْ بِذِکْرِ النَّارِ وَ قَالَ مِقْدَادٌ، یَا لَیْتَنِی کُنْتُ طَائِراً فِی الْقِفَارِ وَ لَمْ یَکُنْ عَلَیَّ حِسَابٌ وَ لا عِقَابٌ وَ لَمْ أَسْمَعْ بِذِکْرِ النَّارِ وَ قَالَ عَلِیٌّ علیه السلام :
یَا لَیْتَ السِّبَاعَ مَزَّقَتْ لَحْمِی وَ لَیْتَ أُمِّی لَمْ تَلِدْنِی وَ لَمْ أَسْمَعْ بِذِکْرِ النَّارِ.
ثُمَّ وَضَعَ عَلِیٌّ علیه السلام یَدَهُ عَلَی رَأْسِهِ وَ جَعَلَ یَبْکِی وَ یَقُولُ: وَا بُعْدَ سَفَرَاهُ! وَا قِلَّةَ زَادَاهُ فِی سَفَرِ الْقِیَامَةِ یَذْهَبُونَ فِی النَّارِ وَ یُتَخَطَّفُونَ، مَرْضَی لا یُعَادُ سَقِیمُهُمْ وَ جَرْحَی لا یُدَاوَی جَرِیحُهُمْ وَ أَسْرَی لا یُفَکُّ أَسْرُهُمْ، مِنَ النَّارِ یَأْکُلُونَ وَ مِنْهَا یَشْرَبُونَ وَ بَیْنَ أَطْبَاقِهَا یَتَقَلَّبُونَ وَ بَعْدَ لُبْسِ الْقُطْنِ مُقَطَّعَاتِ النَّارِ یَلْبَسُونَ وَ بَعْدَ مُعَانَقَةِ الْأَزْوَاجِ مَعَ الشَّیَاطِینِ مُقَرَّنُونَ.
سیّد بن طاووس در کتاب دروع الواقیه (343) از کتاب زهد النبی صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم از جعفر احمد قمّی می‌نگارد:
وقتی آیه‌ی 43 و 44 سوره‌ی حجر نازل شد که می‌فرماید:
«حتماً جهنّم جایگاه جمیع آنان خواهد بود، جهنّم دارای هفت در است که هر دری مخصوص به گروهی خواهد بود».
پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم به شدّت گریان شد و اصحاب آن حضرت هم برای گریه او گریان شدند، نمی‌دانستند که جبرئیل چه آیه‌ای نازل کرده است و کسی از صحابه این قدرت را نداشت با آن حضرت سخن بگوید.
چون پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم هر گاه فاطمه را می‌دید خوشحال می‌شد لذا یکی از صحابه متوجّه خانه‌ی فاطمه‌ی زهراء سلام الله علیها شد وقتی بر درب خانه‌ی آن بانو رسید و آیه‌ی 60 سوره‌ی قصص را می‌خواند که می‌فرماید:
«آنچه نزد خدا باشد بهتر و باقی خواهد بود». آن مرد به حضرت زهراء سلام الله علیها سلام کرد و جریان رسول خدا و گریه‌ی آن حضرت را شرح داد.
فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها از جای برخاست و لباس مندرس خود را که دوازده موضع آن با شاخه‌ی درخت خرما دوخته شده بود پوشید. وقتی فاطمه‌ی اطهر از اطاق خود خارج شد که نزد رسول خدا بیاید سلمان فارسی به لباس آن بانو نگاه کرد و گریان شد و گفت:
آه آه که دختران قیصر و کسری غرق ابریشم هستند و لباس دختر حضرت محمّد صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم یک قطعه‌ی پشمی مندرس است که دوازده موضع آن دوخته و وصله شده! !
هنگامی که حضرت زهرای اطهر سلام الله علیها به حضور پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم مشرّف شد عرض کرد:
یا رسول الله! سلمان از دیدن لباس من دچار شگفتی گردیده، به حقّ آن خدایی که تو را به حق مبعوث نموده مدّت پنج سال است که من و علی بن ابیطالب علیهما السلام غیر از یک پوست گوسفند که روزها شتر ما روی آن علف می‌خورد و شب‌ها آن را به جای فرش می‌گسترانیم چیزی نداریم، متکّای ما از یک پوستیست که آن را با لیف خرما پُر کرده‌ایم.
سپس رسول اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم متوجّه سلمان شد و به او فرمود:
دخترم فاطمه از گروه سابقین است.
سپس حضرت فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها به رسول اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم عرض کرد:
فدای تو گردم چه باعث شده که تو گریان شوی؟
حضرتش جریان آن دو آیه‌ای را که جبرئیل آورده بود برای حضرت زهراء سلام الله علیها شرح داد.
فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها پس از شنیدن این موضوع صورت خود را روی زمین نهاد و عرض کرد:
وای بر آن کسی که داخل دوزخ شود، وای بر آن کسی که داخل دوزخ شود هنگامی که سلمان فارسی با این منظره مواجه شد گفت:
کاش من نسبت به اهل و عیالم یک گوسفندی می‌بودم و آنان گوشت مرا می‌خوردند و پوستم را پاره می‌کردند و این داستان جهنّم را نمی‌شنیدم.
ابوذر گفت:
ای کاش مادرم نازا بود و مرا نمی‌زائید و داستان جهنّم به گوشم نمی‌خورد! !
مقداد گفت:
ای کاش من پرنده‌ای می‌بودم و در بیابان‌ها می‌زیستم و حساب و عقابی نمی‌داشتم و این جریان دوزخ را نمی‌شنیدم! !
حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام فرمود:
ای کاش درندگان گوشت مرا پاره پاره می‌کردند و مادرم مرا نمی‌زائید و این داستان جهنّم را نشنیده بودم.
سپس امام امیرالمؤمنین علی علیه السلام دست خود را بالای سر مبارک نهاد و پس از اینکه گریان شد فرمود:
آه از دوری سفر آخرت! آه از کمی زاد و توشه‌ی سفر قیامت، به سوی آتش می‌روند و ربوده می‌شوند، بیمارانی هستند که عیادتی از آنان نمی‌شود، مجروحینی هستند که آزاد نمی‌گردند، از آتش می‌خورند، از آن می‌آشامند، در میان طبقات جهنّم می‌غلطند، از قطعات آتش به جای لباس می‌پوشند، در صورتی که قبلاً لباس نرم پنبه‌ای پوشیده بودند، با شیاطین نزدیک خواهند شد، در صورتی که در دنیا زنان خویشتن را در آغوش می‌کشیدند.
[روایت شماره] (10)
[کشف الغمة ] مِنْ مُسْنَدِ أَحْمَدَ بْنِ حَنْبَلٍ عَنْ ثَوْبَانَ مَوْلَی رَسُولِ اللَّهِ قَالَ:
کَانَ رَسُولُ اللَّهِ إذَا سَافَرَ آخِرُ عَهْدِهِ بِإِنْسَانٍ مِنْ أَهْلِهِ فَاطِمَةُ وَ أَوَّلُ مَنْ یَدْخَلُ عَلَیْهِ إذَا قَدِمَ فَاطِمَةُ سلام الله علیها قَالَ:
فَقَدِمَ مِنْ غَزَاةٍ فَأَتَاهَا فَإذَا هُوَ بِمِسْحٍ عَلَی بَابِهَا وَ رَأَی عَلَی الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ علیهما السلام قُلْبَیْنِ مِنْ فِضَّةٍ فَرَجَعَ وَ لَمْ یَدْخُلْ عَلَیْهَا فَلَمَّا رَأَتْ ذَلِکَ فَاطِمَةُ ظَنَّتْ أَنَّهُ لَمْ یَدْخُلْ عَلَیْهَا مِنْ أَجْلِ مَا رَأَی، فَهَتَکَتِ السِّتْرَ وَ نَزَعَتِ الْقُلْبَیْنِ مِنَ الصَّبِیَّیْنِ فَقَطَعَتْهُمَا فَبَکَی الصِّبْیَانُ فَقَسَمَتْهُ بَیْنَهُمَا، فَانْطَلَقَا إِلَی رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم وَ هُمَا یَبْکِیَانِ فَأَخَذَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم مِنْهُمَا وَ قَالَ:
یَا ثَوْبَانُ اذْهَبْ بِهَذَا إِلَی بَنِی فُلانٍ أَهْلِ بَیْتٍ بِالْمَدِینَةِ وَ اشْتَرِ لِفَاطِمَةَ قِلادَةً مِنْ عَصَبٍ وَ سِوَارَیْنِ مِنْ عَاجٍ، فَإِنَّ هَؤُلاءِ أَهْلُ بَیْتِی وَ لا أُحِبُّ أَنْ یَأْکُلُوا طَیِّبَاتِهِمْ فِی حَیَاتِهِمُ الدُّنْیَا.
بیان: القلب بالضمِّ: السوار، قال الجزریُّ: فی حدیث ثوبان أنَّ فاطمة سلام الله علیها حلّت الحسن و الحسین علیهما السلام بقلبین من فضّة، القلب: السوار.
و قال: و فیه أنَّه قال لثوبان: اشتر لفاطمة قلادة من عصب و سوارین من عاج قال الخطابیُّ فی المعالم:
إن لم تکن الثیاب الیمانیة فلا أدری ما هو و ما أری أن القلادة تکون منها و قال أبوموسی: یحتمل عندی أنَّ الرِّوایة إنّما هی العصب بفتح الصاد و هو أطناب مفاصل الحیوان و هو شیء مدوَّر فیحتمل أنَّهم کانوا یأخذون عصب بعض الحیوانات الطاهرة فیقطعونه و یجعلونه شبه الخرز فإذا یبس یتخّذون منه القلائد و إذا جاز و أمکن أن یتّخذ من عظام السلحفاة و غیرها الأسورة جاز و أمکن أن یتّخذ من عصب أشباهها خرز ینظّم القلائد.
قال: ثمَّ ذکر لی بعض أهل الیمن أنَّ العصب سنُّ دابَّة بحریَّة تسمی: فرس فرعون یتّخذ منها الخرز و غیر الخرز من نصاب سکّین و غیره و یکون أبیض.
کشف الغمّه (344) از احمد بن حنبل در کتاب مُسْنَد از ثوبان غلام پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم روایت می‌کند که گفت:
هر گاه رسول خدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم به مسافرت می‌رفت آخرین کسی را که دیدار می‌کرد فاطمه‌ی زهراء سلام الله علیها بود و هر گاه باز می‌گشت اوّلین کسی را که دیدار می‌کرد آن حضرت بود.
رسول خدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم در مراجعت یکی از جَنگ‌ها وقتی بر در خانه‌ی فاطمه آمده و دیدند بر دست حَسَنین علیهما السلام دستنبد نقره‌ست. آن حضرت از همان جا برگشته و نزد فاطمه نرفتند.
موقعی که فاطمه‌ی زهراء سلام الله علیها با این منظره مواجه شد دانست که پیغمبر خدا برای آن دستنبدها مراجعت کرده، زهرای اطهر فوراً آن پرده‌ای را که داشت کند و دستنبدهای حسنین علیهما السلام را باز کرده و شکست و آنها را بین حسنین تقسیم نمود. ایشان در حالی که گریان بودند به حضور پیغمبر خدا مشرّف شدند. رسول خدا آنها را از آنان گرفت و به ثوبان داد و گفت:
اینها را ببر نزد فلان قبیله‌ی مدینه و برای فاطمه یک گردنبند و دو دستنبد عاج خریداری کن؛ ایشان اهل بیت من هستند، من دوست ندارم اشیاء نیکو و نفیس خود را در دنیا به مصرف برسانند.
بیان: «قُلب» به معنی دستبند است؛ جزریّ گفته: در حدیث ثوبان که آمده است «فاطمه سلام الله علیها به حسن و حسین علیهما السلام دو دستبند نقره بست» از همین قرار است و همچنین «القُلب» به معنی دستنبد می‌باشد و همچنین در این روایت پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم به ثوبان فرمود:
خریداری کن برای فاطمه گردنبندی از «عصب» و دو دستبند از عاج، خطابی در کتاب معالم گفته: اگر نباشد لباس‌های یمنی پس من نمی‌دانم چیست و فکر نمی‌کنم گردنبند از یمن باشد.
و ابوموسی گفته: به نظر من احتمال دارد «عصب» در این روایت آن ریسمان‌هایی باشد که بین مفاصل حیوانات است (که ما در فارسی آن را گیس می‌گوییم) و آن شیء دایره‌ای شکل است. پس احتمال دارد که در قدیم این عصب‌ها را از بعضی حیوانات حلال گوشت می‌گرفته‌اند و در جایی که جایز و ممکن باشد از استخوان لاک پشت و غیر آن النگو درست گرد و جایز و ممکن است از «عصب» شبیه آنها مهره درست کرد و گردنبند ساخت.
پس بعضی از اهل یمن برای من گفته‌اند که «عصب» سُمّ جانور دریاییست که «اسب فرعون» نامیده می‌شود، که از آن دسته‌ی چاقو و غیره می‌سازند و آن بسیار مفید است.
[روایت شماره] (11)
[الکافی ] مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَی، عَنْ فُرَاتِ بْنِ أَحْنَفَ قَالَ:
سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ علیه السلام یَقُولُ: لَیْسَ عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ بَقْلَةٌ أَشْرَفَ وَ لا أَنْفَعَ مِنَ الْفَرْفَخِ وَ هُوَ بَقْلَةُ فَاطِمَةَ سلام الله علیها، ثُمَّ قَالَ:
لَعَنَ اللَّهُ بَنِی أُمَیَّةَ هُمْ سَمَّوْهَا بَقْلَةَ الْحَمْقَاءِ بُغْضاً لَنَا وَ عَدَاوَةً لِفَاطِمَةَ سلام الله علیها.
در کتاب کافی (345) با چند واسطه از فرات بن احنف روایت می‌کند که گفت:
از امام جعفر صادق علیه السلام شنیدم می‌فرمود:
در تمام روی زمین گیاهی شریف‌تر و نافع‌تر از خُرفه نیست، خرفه سبزی فاطمه سلام الله علیها است.
آنگاه فرمود:
خدا بنی امیه را لعنت کند، زیرا آنان به علّت بغض و دشمنی که با فاطمه داشتند آن گیاه را گیاه احمق نامیدند.
[روایت شماره] (12)
[الکافی ] مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ أَبِی یَحْیَی الْوَاسِطِیِّ، عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا، عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ علیه السلام قَالَ:
بَقْلَةُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم الْهِنْدَبَاءُ وَ بَقْلَةُ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ علیه السلام الْبَاذَرُوجُ وَ بَقْلَةُ فَاطِمَةَ سلام الله علیها الْفَرْفَخُ.
نیز در همان کتاب (346) با چند واسطه از امام جعفر صادق علیه السلام روایت می‌کند که گفت:
کاسنی گیاه و سبزی حضرت رسول صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم و ریحان سبزی حضرت علی بن ابیطالب علیهما السلام و خرفه سبزی حضرت فاطمه سلام الله علیها است.
[روایت شماره] (13)
[تهذیب الأحکام ] مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ مَحْبُوبٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ، عَنْ مُحَسِّنِ بْنِ أَحْمَدَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَنَابٍ، عَنْ یُونُسَ، عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ علیه السلام قَالَ:
إِنَّ فَاطِمَةَ سلام الله علیها کَانَتْ تَأْتِی قُبُورَ الشُّهَدَاءِ فِی کُلِّ غَدَاةِ سَبْتٍ فَتَأْتِی قَبْرَ حَمْزَةَ وَ تَتَرَحَّمُ عَلَیْهِ وَ تَسْتَغْفِرُ لَهُ.
شیخ طوسی در کتاب تهذیب (347) با چند واسطه از صادق آل محمّد روایت می‌کند که فرمود:
حضرت زهراء سلام الله علیها صبح‌های روز شنبه متوجّه قبور شهدای احد می‌شد و بر سر قبر حضرت حمزه می‌رفت و بر او رحمت می‌فرستاد و برایش طلب مغفرت می‌کرد.
[روایت شماره] (14)
[تفسیر القمی ] «إِنَّمَا النَّجْوی مِنَ الشَّیْطانِ لِیَحْزُنَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ لَیْسَ بِضارِّهِمْ شَیْئاً إِلا بِإِذْنِ اللَّهِ وَ عَلَی اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ» (348) قَالَ:
فَإنَّهُ حَدَّثَنِی أَبِی، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ، عَنْ أَبِی بَصِیرٍ، عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ علیه السلام قَالَ:
کَانَ سَبَبُ نُزُولِ هَذِهِ الْآیَةِ أَنَّ فَاطِمَةَ سلام الله علیها رَأَتْ فِی مَنَامِهَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم هَمَّ أَنْ یَخْرُجَ هُوَ وَ فَاطِمَةُ وَ عَلِیٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ: مِنَ الْمَدِینَةِ فَخَرَجُوا حَتَّی جَاوَزُوا مِنْ حِیطَانِ الْمَدِینَةِ، فَتَعَرَّضَ لَهُمْ طَرِیقَانِ، فَأَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم ذَاتَ الْیَمِینِ حَتَّی انْتَهَی بِهِمْ إِلَی مَوْضِعٍ فِیهِ نَخْلٌ وَ مَاءٌ، فَاشْتَرَی رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم شَاةً کَبْرَاءَ وَ هِیَ الَّتِی فِی إِحْدَی أُذُنَیْهَا نُقَطٌ بِیضٌ فَأَمَرَ بِذَبْحِهَا فَلَمَّا أَکَلُوا مَاتُوا فِی مَکَانِهِمْ، فَانْتَبَهَتْ فَاطِمَةُ بَاکِیَةً ذَعِرَةً فَلَمْ تُخْبِرْ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم بِذَلِکَ.
فَلَمَّا أَصْبَحَتْ جَاءَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم بِحِمَارٍ فَأَرْکَبَ عَلَیْهِ فَاطِمَةَ سلام الله علیها وَ أَمَرَ أَنْ یَخْرُجَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ: مِنَ الْمَدِینَةِ کَمَا رَأَتْ فَاطِمَةُ سلام الله علیها فِی نَوْمِهَا فَلَمَّا خَرَجُوا مِنْ حِیطَانِ الْمَدِینَةِ عَرَضَ لَهُ طَرِیقَانِ فَأَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم ذَاتَ الْیَمِینِ کَمَا رَأَتْ فَاطِمَةُ حَتَّی انْتَهَوْا إِلَی مَوْضِعٍ فِیهِ نَخْلٌ وَ مَاءٌ، فَاشْتَرَی رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم شَاةً کَمَا رَأَتْ فَاطِمَةُ سلام الله علیها فَأَمَرَ بِذَبْحِهَا، فَذُبِحَتْ وَ شُوِّیَتْ.
فَلَمَّا أَرَادُوا أَکْلَهَا قَامَتْ فَاطِمَةُ سلام الله علیها وَ تَنَحَّتْ نَاحِیَةً مِنْهُمْ تَبْکِی مَخَافَةَ أَنْ یَمُوتُوا فَطَلَبَهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم حَتَّی وَقَعَ عَلَیْهَا وَ هِیَ تَبْکِی فَقَالَ مَا شَأْنُکِ یَا بُنَیَّةُ؟
قَالَت: یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّی رَأَیْتُ الْبَارِحَةَ کَذَا وَ کَذَا فِی نَوْمِی وَ قَدْ فَعَلْتَ أَنْتَ کَمَا رَأَیْتُهُ فَتَنَحَّیْتُ عَنْکُمْ فَلا أَرَاکُمْ تَمُوتُونَ.
فَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فَصَلَّی رَکْعَتَیْنِ ثُمَّ نَاجَی رَبَّهُ، فَنَزَلَ عَلَیْهِ جَبْرَئِیلُ فَقَالَ:
یَا مُحَمَّدُ هَذَا شَیْطَانٌ یُقَالُ لَهُ: الدِّهَارُ وَ هُوَ الَّذِی أَرَی فَاطِمَةَ هَذِهِ الرُّؤْیَا وَ یُؤْذِی الْمُؤْمِنِینَ فِی نَوْمِهِمْ مَا یَغْتَمُّونَ بِهِ، فَأَمَرَ جَبْرَئِیلَ فَجَاءَ بِهِ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فَقَالَ لَهُ: أَنْتَ أَرَیْتَ فَاطِمَةَ هَذِهِ الرُّؤْیَا؟
فَقَالَ:
نَعَمْ یَا مُحَمَّدُ فَبَزَقَ عَلَیْهِ ثَلاثَ بَزَقَاتٍ فَشَجَّهُ فِی ثَلاثِ مَوَاضِعَ.
ثُمَّ قَالَ جَبْرَئِیلُ لِمحمّد صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم قُلْ یَا مُحَمَّدُ إذَا رَأَیْتَ فِی مَنَامِکَ شَیْئاً تَکْرَهُهُ أَوْ رَأَی أَحَدٌ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فَلْیَقُلْ: أَعُوذُ بِمَا عَاذَتْ بِهِ مَلائِکَةُ اللَّهِ الْمُقَرَّبُونَ وَ أَنْبِیَاؤُهُ الْمُرْسَلُونَ وَ عِبَادُهُ الصَّالِحُونَ مِنْ شَرِّ مَا رَأَیْتُ وَ مِنْ رُؤْیَایَ وَ یَقْرَأُ الْحَمْدَ وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ وَ یَتْفُلُ عَنْ یَسَارِهِ ثَلاثَ تَفَلاتٍ، فَإنَّهُ لا یَضُرُّهُ مَا رَأَی وَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَی رَسُولِهِ «إِنَّمَا النَّجْوی مِنَ الشَّیْطانِ» (349) الْآیَةَ.
بیان: ما رأیت کبراء و أشکالها فیما عندنا من کتب اللّغة بهذا المعنی.
در تفسیر علی بن ابراهیم (350) با چند واسطه سبب نزول آیه‌ی 12 سوره‌ی مجادله را از امام جعفر صادق علیه السلام بدین شرح نقل می‌کنند:
یک شب فاطمه‌ی زهراء سلام الله علیها در عالَم خواب دید که پیغمبر اکرم، فاطمه‌ی اطهر، علیّ مرتضی، امام حسن مجتبی و امام حسین: تصمیم گرفتند که از مدینه‌ی طیّبه خارج شوند.
وقتی از دیوارهای مدینه گذشتند بر سر دو راهی رسیدند، رسول خدا راه دست راست را انتخاب کرد و رفتند تا به جایی که دارای نخلستان و آب بود، رسیدند.
آنگاه پیغمبر گوسفندی خرید که در یکی از گوش‌هایش خال و نقطه‌های سفید بود، سپس دستور داد تا آن را سر بریدند.
هنگامی که از آن خوردند همگی مردند! ! فاطمه‌ی زهراء در حالی از خواب بیدار شد که لرزان و ترسان بود، ولی این خواب را برای پیغمبر خدا نگفت.
موقعی که صبح شد رسول خدا حِماری آورد و حضرت زهرا را بر آن سوار کرد، آنگاه دستور داد که امیرالمؤمنین علی علیه السلام و حسن و حسین علیهما السلام هم از مدینه خارج شوند، ایشان همان طور که حضرت فاطمه در عالم خواب دیده بود خارج شدند.
وقتی از دیوارهای مدینه گذشتند و بر سر دو راهی رسیدند، پیغمبر خدا همان طور که فاطمه دیده بود راه دست راست را برگزید تا رسیدند به جایی که نخلستان و آب بود.
سپس همان طور که حضرت فاطمه سلام الله علیها در خواب دیده بود پیامبر صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم گوسفندی خرید و دستور داد تا آن را ذبح و کباب نمودند.
هنگامی که تصمیم گرفتند از آن کباب بخورند فاطمه‌ی زهراء برخاست و به یک طرف رفت، آنگاه از ترس اینکه مبادا بمیرند شروع به گریه کرد! پیامبر خدا به دنبال او رفت، او را در حالی یافت که گریان بود.
فرمود:
ای دختر عزیزم برای چه گریانی؟! عرض کرد:
یا رسول الله من در شب گذشته چنین خوابی دیده‌ام و چون شما همان اعمالی را انجام دادی که من در خواب دیده‌ام لذا من از شما دور شدم تا مردن شما را مشاهده ننمایم.
رسول اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم از جای برخاست و پس از اینکه دو رکعت نماز بجا آورد، با خدای خویش در این باره مناجات کرد، جبرئیل نازل شد و گفت:
یا محمّد یک شیطانی‌ست که او را دهار می‌گویند، اوست که باعث این خواب وحشتناک فاطمه شده‌ست. اوست که مؤمنین را اذیّت و مؤمنین را دچار خواب‌های وحشتناک و محزون می‌کند.
رسول خدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم به جبرئیل امر فرمود:
تا آن شیطان را بیاورد و به آن شیطان فرمود:
تو فاطمه را دچار چنین خوابی کرده‌ای؟!
گفت:
آری، پیغمبر خدا سه مرتبه آب دهان به او افکند تا در سه موضع بدن او اثر نهاد.
آنگاه جبرئیل به پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم گفت:
هر گاه تو یا یکی از مؤمنین خوابی خوفناک دیدید بگویید:
«اَعُوذُ بِما عاذَتْ بِهِ مَلائِکَةُ الله الْمُقَرَّبُونَ وَ اَنْبِیائِهِ الْمَرْسَلونَ وَ عِبادِهِ الصّالِحُونَ مِنْ شَرِّ ما رَأیْتُ وَ مِنْ رُؤیایَ».
سپس سوره‌ی حمد و سوره‌ی قل أعوذ برب الفلق و سوره‌ی قل أعوذ برب النّاس و سوره‌ی قل هو الله احد را بخواند و سه مرتبه آب دهان به طرف چپ خود بیفکند اگر این کار را انجام دهد ضرری از این خواب متوجّه او نخواهد شد. بدین جهت بود که آیه‌ی پیشین برای حضرت رسول اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم نازل شد.
مرحوم علّامه می‌فرماید:
ما در کتاب لغتی که داریم کلمه‌ی «کبراء» را به این معنی (گوسفند بزرگ) ندیدیم (351).
[روایت شماره] (15)
[تفسیر العیاشی ] عَنْ أَبِی بَصِیرٍ، عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ علیه السلام قَالَ:
رَأَتْ فَاطِمَةُ سلام الله علیها فِی النَّوْمِ کَأَنَّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ ذُبِحَا أَوْ قُتِلا فَأَحْزَنَهَا ذَلِکَ، فَأَخْبَرَتْ بِهِ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فَقَالَ:
یَا رُؤْیَا! فَتَمَثَّلَتْ بَیْنَ یَدَیْهِ قَالَ:
أَنْتِ أَرَیْتِ فَاطِمَةَ هَذَا الْبَلاءَ؟
قَالَتْ:
لا فَقَالَ:
یَا أَضْغَاثُ! أَنْتِ أَرَیْتِ فَاطِمَةَ هَذَا الْبَلاءَ؟
قَالَتْ:
نَعَمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ،
قَالَ:
فَمَا أَرَدْتِ بِذَلِکِ؟
قَالَتْ:
أَرَدْتُ أَنْ أُحْزِنَهَا، فَقَالَ لِفَاطِمَةَ: اسْمَعِی لَیْسَ هَذَا بِشَیْ‌ءٍ.
تفسیر عیّاشی (352) از ابی بصیر از صادق آل محمّد روایت می‌کند که فرمود:
فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها در عالم خواب دید:
گویا حسن و حسین ذبح یا کشته شدند! ! چون این خواب باعث محزونی آن بانو شد لذا پدرش پیامبر خدا را از آن آگاه کرد.
پیغمبر فرمود:
ای رویا! بیا، وقتی رویا نزد آن حضرت مجسّم شد به وی گفت:
تو این خواب وحشتناک را به فاطمه وانمود کردی؟
گفت:
نه سپس فرمود:
ای اضغاث آیا تو فاطمه‌ی زهراء را دچار این خواب خوفناک کردی؟
گفت:
آری یا رسول الله!
فرمود:
منظور تو از این عمل چه بود؟
گفت:
می‌خواستم فاطمه را اندوهناک کنم. پیامبر خدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم به فاطمه سلام الله علیها فرمود:
سخن او را بشنو و بدان که چیزی نیست.
[روایت شماره] (16)
نَوَادِرُ الرَّاوَنْدِیِّ: بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ علیهما السلام، عَنْ آبَائِهِ: قَالَ:
قَالَ عَلِیٌّ علیه السلام اسْتَأْذَنَ أَعْمَی عَلَی فَاطِمَةَ سلام الله علیها فَحَجَبَتْهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم لَهَا: لِمَ حَجَبْتِیهِ وَ هُوَ لا یَرَاکِ؟
فَقَالَتْ سلام الله علیها: إِنْ لَمْ یَکُنْ یَرَانِی فَإِنِّی أَرَاهُ وَ هُوَ یَشَمُّ الرِّیحَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم:
أَشْهَدُ أَنَّکِ بَضْعَةٌ مِنِّی.
وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ:
سَأَلَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم أَصْحَابَهُ عَنِ الْمَرْأَةِ مَا هِیَ، قَالُوا: عَوْرَةٌ،
قَالَ:
فَمَتَی تَکُونُ أَدْنَی مِنْ رَبِّهَا؟ فَلَمْ یَدْرُوا، فَلَمَّا سَمِعَتْ فَاطِمَةُ سلام الله علیها ذَلِکَ قَالَتْ:
أَدْنَی مَا تَکُونُ مِنْ رَبِّهَا أَنْ تَلْزَمَ قَعْرَ بَیْتِهَا، فَقَالَ رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم:
إِنَّ فَاطِمَةَ بَضْعَةٌ مِنِّی.
در کتاب نوادر راوندی (353) با چند واسطه از حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام از پدران گرامیشان: از حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام روایت می‌کند که فرمود:
یک وقت شخص کوری از فاطمه‌ی زهراء سلام الله علیها اجازه خواست که به حضورش مشرّف شود، فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها وقتی اجازه داد خود را از آن شخص کور پوشانید.
پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم به حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود:
او کور بود، پس تو چرا خویشتن را از او پوشانیدی، در صورتی که او تو را نمی‌بیند؟! فاطمه گفت:
اگر چه او مرا نمی‌دید ولی من او را می‌دیدم، از طرفی بویم به مشام او می‌رسید! رسول خدا فرمود:
شهادت می‌دهم که تو پاره‌ی تن من هستی.
نیز می‌نویسد (354) : پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم از اصحاب خویشتن پرسید:
زن چیست گفتند:
زن عورت است (یعنی باید از انظار نامحرمان پوشیده باشد) فرمود:
زن چه موقع به خدای خود نزدیک‌تر است؟
اصحاب نتوانستند جواب بگویند.
موقعی که این پرسش به گوش حضرت فاطمه‌ی اطهر سلام الله علیها رسید عرض کرد:
نزدیک‌ترین اوقات زن به خدای خود هنگامیست که در کنج خانه‌ی خود باشد، پس از این جواب بود که پیامبر خدا فرمود:
حقّاً که پاره‌ی تن من است.
افزودن دیدگاه جدید