شیوه برخورد با کودک بهانه گیر
منزل و خانه های بدون حیاط و کوچک باعث شده کودکان بیشتر روزهای هفته در منزل باشند و محیطی برای تخلیه انرژی خود پیدا نکنند. به همین خاطر ساعات زیادی از روزِ والدین و علی الخصوص مادران به کلنجار رفتن با کودک صرف می شود.
این کلنجار رفتن همیشه با جیغ و فریاد و نق زدن کودک همراه می شود. به ویژه زمانی که از پدر یا مادر خود تقاضایی دارد اما پاسخی مثبت دریافت نمی کند. به همین خاطر نخستین واکنش کودک در مقابل والدین فریادزدن و گریه کردن است.
اما در مقابل این رفتار کودک، چه باید کرد؟
جیغ زدن ممنوع
تصور کنید مادری را که در مقابل جیغ های کودک، فریاد زده و از او می خواهد که ساکت باشد! فکر می کنید کودک در این موقعیت با خود چه فکری می کند؟ اگر داد و فریاد خوب نیست،َ پس چرا مادرم هم داد می زند؟!
زمانی که کودک جیغ می زند، نباید مثل او رفتار کرد. باید به او نشان داد که خواسته خود را با آرامش و خونسردی به والدین منتقل کند. وقتی شما با همان صدای بلند سعی می کنید رفتار کودک را اصلاح کنید تنها قضیه را پیچیده تر کرده و موضوع حل نخواهد شد.
مشکل کجاست؟
اولین واکنش پدر و مادر در چنین موقعیتی، یافتن مسئله و هدف است. یعنی علت نق زدن کودک را پیدا کرده و بدانیم چه چیزی او را عصبانی نموده است.
زمانی که علت مشخص شود، می توان تصمیم گیری کرد که آیا به خواسته ی او پاسخ مثبت دهیم یا نه. به طور مثال مادر به کودک می گوید اتاق خود را مرتب کند تا فیلم مورد علاقه ی او پخش شود اما به موقع به قول خود عمل نمی کند و همین باعث عصبانیت و جیغ زدن کودک می شود. به همین خاطر باید از کار خود دست بکشید و کودک را خوشحال کنید.
پای حرف خود بایستید
گاهی خواسته ی کودک بی جا و غلط است؛ اما باز هم نق می زند. در چنین موقعیتی نباید به خواسته ی او پاسخ مثبت داد حتی اگر چند ساعت گریه کرد.
اگر رفتار خود را بخاطر عصبانیت و جیغ زدن کودک تغییر دهید و به خواسته ی او جواب مثبت دهید، کودک متوجه می شود که با فریاد و گریه می تواند کار خود را پیش ببرد و به هدف خود برسد. بنابراین روی حرف خود بایستید و کوتاه نیایید. نکته مهم این است که حتی اگر متوجه حرف غلط خود شده و فهمیدید رفتارتان غلط است، نباید در همان موقعیت نظرتان را تغییر دهید بلکه دفعه ی آینده رفتارتان را تغییر دهید.
همچنین اگر قرار است با درخواست وی مخالفت کنید، سعی کنید علت رد آن را به زبان کودکانه، با محبت و مهربانی توضیح دهید.
در همین زمینه «دکتر سیزر» می گوید: «با فرزند خود صحبت کنید و حواس او را به چیزهایی جلب کنید که مورد علاقه ی اوست، تا از جیغ کشیدن دست بردارد. این کار به او نشان می دهد که جیغ و فریاد تاثیری روی شما نداشته است. وقتی فرزندتان یاد بگیرد که جیغ زدن فایده ای ندارد و مهارت های زبانی او پیشرفت کند، این رفتارش را به آهستگی فراموش می کند.»(1)
تکنیک کَر شدن
یکی از تکنیک های مقابله با جیغ های کودکان استفاده از شیوه ی «کر شدن موقت» است. وقتی نق می زند، در مقابل بگویید: «ها... نمی شنوم... چی... وقتی جیغ می زنی حرفات رو نمی شنوم... چی میگی؟!!!»
این روش کمک می کند، رفتار کودک در بلند مدت تغییر کند و کودک هم خیلی عصبانی و خشمگین نمی شود. اگر شما از این روش استفاده کردید و کودکتان از آن پس، درخواست خود را با صدای آرام مطرح کرد به روش خود ادامه دهید. مراقب باشید اگر کودکتان خیلی حساس است یا دچار اختلالات ذهنی می شود، این عمل نتیجه ی معکوس می دهد.
دکتر «محسن کمالی» متخصص و روان شناس کودک می گوید: «به فرزندتان تفاوت میان رفتار خوب و رفتار بد را آموزش دهید. اگر در این کار موفق باشید، او به جای تاثیر گرفتن از سایر بچه ها، از شما تاثیر می گیرد. فرزند شما با فریادهایش می خواهد جلب توجه کند. اما شما می توانید با نادیده گرفتن این صداها و اشک ها به حذف این عادت کمک کنید.»(2)
نگذارید خشم کودک لبریز شود
خشم و عصبانیت در کودکان امری طبیعی است و چون روش تقاضا کردن را بلد نیست، معمولا از داد و فریاد استفاده می کند. به همین خاطر نباید والدین نگران باشند.
اما اگر خشم کودک شدت پیدا کرد، به گونه ای که به دیگران آسیب وارد کرد یا به اشیاء منزل خسارتی زد؛ در این صورت با رفتار و گفتار خود نشان دهید که چنین رفتاری پذیرفته نیست و شما ناراحت هستید. به فرزندتان کمک کنید تا احساسات خود را با کلمات بیان کند و عصبانیت را کنار بگذارد. محبت و نوازش ابزار مناسبی برای انتقال این احساس است.
کمالی در این خصوص می گوید: «به یاد داشته باشیم که ما بیش از هر چیز دیگری به دنبال آنیم که ارتباط بین والدین و کودک را بهبود ببخشیم. والدین با صبوری، باج ندادن به کودک، آموزش و... بر غر زدن کودک غلبه کنند.»(3)
پی نوشت ها :
1. کلیدهای پرورش فرزندان شاد، ترجمه ی منیره نادری، صفحه173
2. سایت دانا
3. همان
