نیكُلای واسیلیویچ گوگول نویسنده معروف روسی در 31 مارس 1809م در اوكراین روسیه به دنیا آمد. پدر نیكلای، وی را از طفولیت با عشق به داستان سرایى و علاقه به تئاتر پرورش داد و بعدها همان حكایات، روایات، افسانه ها و مشاهدات و شنیده های شخصی پدر كه مربوط به زندگی مردم آن سامان بود، اساس زندگی فرزند قرار گرفت. گوگول از ابتدای زندگی با مردم عادی و ساده ارتباط یافت و با داستان های آنها آشنا شد. او میلی به تحصیل علوم جدید نداشت و تنها به ادبیات روسی و نقاشی علاقه مند بود. گوگول در ابتدا به هیچ وجه در فكر نویسندگی نبود اما به علت تنگ دستی مجبور شد كه كتاب بنویسد. هرچند آثار اولیه وی، با اقبال عمومی مواجه نگردید اما گوگول با پشتكار و تلاش خود، آثار بهتری عرضه كرد و به شهرت دست یافت. هم چنین معاشرت وی با ادبای بزرگ روسیه از قبیل الكساندر پوشكین در تركیب و تنظیم افكار و آثار ادبی او اثرات عمیقی بر جای نهاد و تألیفات كم نظیری به وجود آورد. گوگول در سال های بعد رهبر و پیشاهنگ مكتب ناتورالیسم یا طبیعت گرایى روسیه بود كه در آن بیشتر به تقلید دقیق و مو به موی طبیعت پرداخته می شود. وی با زبان انعطاف پذیر و بسیار قوی خویش جنبه های مختلف زندگی مردم روسیه را به خوبی به تصویر كشیده است. گوگول هم چنین در نوشتن قطعات كمدی، تخصص فراوانی داشت. وی گاهی جزئیات بسیار بی اهمیت و عادی را شرح می دهد تا به قول خود، از امری عادی نتیجه ای فوق العاده استخراج كند. نوع اشخاصی كه گوگول در داستان های خود توصیف كرده است تنها دارای خصوصیات و كیفیات ملی نیستند، بلكه آنها را در همه جا و در میان همه اقوام می توان یافت و به همین جهت، آثار وی انسانی و جاودانی است. گوگول از نظرقدرت تخیل و شیوه انشاء، نویسنده ای زبردست و ماهر بود و هیچ نویسنده روسی نتوانسته است چون او تا این حد به غنای زبان دست یابد. وی طبعی ناسازگار، حساسیتی بیمارگونه و روحی انزواطلب داشت و در عین حال، از قدرت خلاقیتی شگرف، بصیرتی فراوان و چشمی تیزبین و نقاد برخوردار بود. گوگول در همه عمر دلبسته تئاتر بود و گرچه نتوانست وارد عرصه بازیگری شود، اما نمایش نامه های وی، مقبولیتی عام یافت و در بسیاری از كشورها نیز ترجمه شد. گوگول از چهره های ممتاز ادبیات اروپایىِ زمان خود به شمار می آید و نفوذش در ادبیات روسی تا آن جاست كه تاكنون نیز باقی مانده است. گوگول در اواخر عمر به ناراحتی و آشفتگی فكری دچار شد و بسیاری از آثار خطی خود را از بین برد. بسیاری از آثار گوگول، شاه كارهای ادبیات روسیه و اروپا به شمار می رود كه نفوس مرده، بازرس، شِنِل، تصویر، راهزنان و افسانه ها از آن جمله اند. نیكلای گوگول سرانجام در 4 مارس 1852م در 43 سالگی درگذشت.
