وقتی از اهداف بزرگ خلقت انسان بی خبر یا غافل باشیم و وقتی به دنبال هدفهای بزرگ نباشیم، بی شک به دنبال هدفهای کوچک خواهیم بود. وقتی هویت انسانی و اسلامی خود را گم می کنیم بی شک به دنبال الگوهایی می رویم که دیگران با هدفی مشخص برای ما تدارک دیده اند.
هر کس به دنبال مُد روز یا جدید لباس، کفش، وسایل شخصی و خانگی و غیره باشد، همواره در راستای تجمل گرایی و اسراف در هزینه ها خواهد داد؛ چرا که مدها به سرعت عوض می شوند. امّا هرکس در بازار به دنبال چیزی باشد که خوشش می آید (هرچند مد نباشد) همواره راضی از بازار بر می گردد وبه صورت متعادل خرج خواهد کرد.
به جای مد باید به زیبایی، مقاومت و دوام، کارکردهای زیاد و بالا، و انعطاف پذیری و راحت بودن کالا توجه کرد. مد فریب کارخانه ها و سرمایه داران است تا شما پیوسته درآمد خود را صرف خرید کالای آنها کنید. اگر دقت کنید به همین دلیل است که دوام کالاهای امروزی به خصوص کالاهایی که مصارف شخصی و خانگی دارند نبست به گذشته کمتر شده است در صورتیکه ظاهر جذاب و متنوعی دارند.
تغییر سریع مدها موجب تحریک احساسات ما برای خرید چیزهای جدید شده و موجب می شود که کالاهای شرکتهای بزرگ بیشتر به فروش برود و فروش بیشتر یعنی سود بیشتر.
وقتی فردی توجه افراطی به ظواهر برایش عادت شد؛ وقت و حوصله کافی برای مسائل علمی، سیاسی و مذهبی و اجتماعی نخواهد داشت. و ناگفته نماند که هدف دیگر فرصت طلبان و سودجویان ترویج مصرف گرایی است.
زیبایی ظاهر به تنهایی نشانگر شخصیت و ارزش آدمی نیست بلکه اخلاقیات و میزان علم هر شخص در ساختار شخصیتی او و نحوه نگرش او تاثیر به سزایی دارد زیرا که «العلم امام العمل؛ یعنی علم رهبر و پیشوای عمل آدمی است».
در مراتب کمال همه مظاهر و زیبایی های مادی جزو مرتبه نباتی و گیاهی بوده که اقبال بیش از حد به این مبحث انسان را از توجه به مرتبه عالی کمال (انسانی و ملکی) به ظاهرگرایی و تعریف و تمجید افراد لاابالی کوچه و بازار تنزل داده و از طی مسیر کمال و زیبایی باطن باز می دارد.
توجه داشته باشیم که بسیاری از مدهای رایج و جدید علی الخصوص مدهای امروزی که در لباس ها مشاهده می شوند با دین اسلام سازگاری ندارند. و برای یک مسلمان تقلید سطحی و کورکورانه از فرهنگ غربی اصلا شایسته نیست و اینکه بسیاری از جوانان و... از این روش پیروی می کنند دلیلی بر درستی آن مدها نیست و لذا؛
به جای جمله «گر خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو» بهتر است بگوییم: گر خواهی که شوی پیروز همرنگ حقیقت شو.
آثار زیانبار مدپرستی :
1- خدا زیباست و زیبایی را دوست دارد اما اگر انسان فقط به دنبال زیبایی و بخصوص زیبایی ظاهری باشد ، در حقیقت تنها یک جنبه یا بعد از زندگی خود را پرورش داده است . مانند کسی که فقط یکی از اعضای بدنش رشد می کند ، مثلاً شخصی که فقط دستها یا بینی اش رشد می کند و به دو یا سه متر می رسد و سایر اعضای بدنش بدون رشد باقی می ماند ، بی شک چنین فردی مضحک و خنده دار به نظر می رسد و در واقع دردآور .
2- صرف هزینهای گزاف و طولانی مدت برای لباس و کفش و کیف و مدل و رنگ مو و لوازم آرایشی ، لوازم شخصی و خانگی و ماشین وغیره که زود به زود مدشان عوض می شود و مدلهای جدید به بازار می آیند ، چندان عاقلانه به نظر نمی رسد ، در حالی که همین هزینها را می توان برای نیازهای ضروری زندگی خود صرف کنیم و یا خرج کارهای عام المنفعه کنیم . اشتغال جوانان و نیاز مالی فقرا از جمله این موارد هستند.
3- در فرهنگ اسلام قناعت کردن و عدم اسراف و استفاده بهینه از داراییها توصیه شده است و خریدن اجناس تازه در حالی که ، اجناس قبلی هنوز قابل استفاده هستند ، گناه محسوب می شود . این درحالی است که مطابق مد گشتن و مد پرستی متضاد قناعت است .
4- هدف زندگی به کمال رسیدن و لقاء الله است یعنی خدایی شدن با الگو گیری از زندگی قرآنی و سیره معصومین ( ع ) ، این در حالی است که هدف مدپرستی ایجاد لذتهای زود گذر و عطش شدید لذت بی منطق و بی رویه است .
انحراف جوانان از مسیردرست زندگی و کشاندن جامعه به سوی مادی گرایی و لذت پرستی ارمغان مد پرستی است .
5- ظاهر گرایی شدید و و عدم توجه به معنویات و بعد اخلاقی و معرفتی و علمی انسان از دیگر آثار زیانبار مدپرستی است ، که فرد یا گروه فقط به ظواهر خود توجه می کند ، بدون آنکه به لحاظ محتوایی رشد چندانی داشته باشد .
6- مد پرستی باعث ایجاد رقابت شدید بین زنان و مردان و دختران و جوانان می شود و افراد جامعه در گیر مسابقه ای بی پایان می شوند ، که سرانجامی جز پر شدن جیب سرمایه داران و کارخانه داران و صاحبان برندهای برتر و نابودی وقت و سرمایه مادی و معنوی جوامع مختلف ندارد .
7- مد پرستی موجب اختلاف در بین خانواده ها می شود زیرا غالباً زنان و پسران و دختران جوان برای اینکه با مد روز پیش بروند ، ناچاراً در پوشش و آرایش و لوازم شخصی و خانگی و غیره با مد روز همگام می شوند ، که خود به دلیل تضاد با اعتقادات و فرهنگ اسلامی و ایرانی جامعه ما ، موجبات اختلاف در بین خانواده ها را فراهم می آورد .
8- از آنجا که مدهای جدید اکثراً با فرهنگ و دین اسلام و مذهب تشیع در تضاد و اختلاف هستند ، لذا ترویج آنها زمینه های تضعیف مذهب و دین جوامع اسلامی را فراهم می آورد .
البته لازم به ذکر است که مدپرستی با استفاده از کالای جدید و با کیفیت بهتر و تکنولوژی جدید و راحت و با دوام تفاوت دارد .
نویسنده : محمود شیرزاد دیز