مسیح علیه السلام در عهد عتیق/بخش دوم

اوضاع دشوار پیش از ظهور حضرت مسیح علیه السلام

برای تسلّی خاطر افراد در روزهای پر از رنج و مشقت و برای تشویق و تشجیع آن ها به این که در برابر شدیدترین سختی ها تاب مقاومت بیاورند و نگذارند یأس و حرمان بر آن ها چیره گردد، دانشمندان یهود این حقیقت را گوشزد می کردند که «دردهای زایمان دوره ماشیح» سخت و شدید خواهند بود؛ یعنی همان طور که پیش از تولد طفل، مادر باید درد و رنج بسیاری تحمل کند، همان گونه ظهور ماشیح نیز با سختی ها و مشقات طاقت فرسا همراه خواهد بود. با توجه به این تمثیل، که تاریکی و سیاهی شب پیش از دمیدن سپیده فزونی می یابد، دانشمندان یهود این نکته را به مردم یادآور می شدند که پیش از ظهور ماشیح آشفتگی و فساد در جهان به حدّ اعلی خواهد رسید و مشکلات و سختی های زندگی تقریبا غیرقابل تحمل خواهد بود.»(24) در این باره در تلمود آمده است: «در دوره ای که ماشیح، فرزند داود، ظهور می کند جوانان به پیران بی احترامی کرده و آن ها را خجالت خواهند داد و پیران در جلوی جوانان به پا خواهند ایستاد. دختر با مادر خود و عروس با مادر شوهر مخالفت خواهد کرد. روی مردم دوره، چون روی سگ خواهد بود (از بی حیایی) و فرزند از پدر خود خجالت نخواهد کشید.»(25) علاوه بر آن، «محل تحصیل و مطالعه به اماکن فساد مبدل شده، دانش دبیران فاسد خواهند گشت و کسانی که از خطا بترسند منفور خواهند بود.»(26)
در بعضی از متون گفته شده است که ماشیح، فرزند داود، فقط در دوره ای ظهور خواهد کرد که همه مردم آن یا معصوم باشند یا مجرم، چنان که نوشته شده است: «و قوم تو همگی عادل و نیکوکار خواهند بود و برای همیشه زمین را به میراث خواهند برد.»(27) در جای دیگر نوشته است: «و او دید کسی نیست و حیران ماند از این که شفاعت کننده ای وجود ندارد و از این رو، بازویش او را نجات داد.»(28) در طی روایتی دوران هفت ساله پیش از ظهور ماشیح چنین توصیف می شود: «در سال اول آن، مفاد این آیه به وقوع خواهد پیوست: "بر یک شهر بارانیدم و بر شهر دیگر نبارانیدم." (قاموس 4:7) در سال دوم، تیرهای قحطی رها خواهند شد. در سال سوم، قحطی شدیدی حکمفرما خواهد شد، مردان و زنان و کودکان و اشخاص متّقی و پارسا و قدیمی خواهند مرد و آموزگاران تورات آن را فراموش خواهند کرد. در سال چهارم، سیری و وفور نعمت خواهد بود، ولی نه به طور کامل. در سال پنجم، سیری و فراوانی عظیمی حکمفرما خواهد شد و مردم خواهند خورد و خواهند نوشید و شاد خواهند بود. تورات به سوی آموزندگانش باز خواهد گشت. در سال ششم، صداهایش از آسمان به گوش خواهد رسید. در سال هفتم، جنگ ها درخواهند گرفت و در پایان این دوران هفت ساله، فرزند داود ظهور خواهد کرد.»(29)

زمان ظهور حضرت مسیح علیه السلام

در مورد زمان ظهور حضرت مسیح علیه السلام دو نظر عمده در میان علمای یهود مطرح بود. بر اساس یک نظریه، زمان مشخصی برای آغاز دوران حضرت مسیح علیه السلام در نظر گفته شده است. در این زمینه، کوشش هایی از سوی بعضی از علمای یهود، برای تعیین تاریخ ظهور حضرت مسیح علیه السلام صورت گرفته که از سوی بیش تر علمای یهود به شدت تقبیح شده است.(30) تلمود کسانی را که چنین محاسباتی انجام دهند لعنت کرده است: «لعنت بر کسانی باد که تاریخ پایان ذلت اسرائیل و ظهور ماشیح را محاسبه می کنند.»(31) نظریه دیگر این است که زمان ظهور حضرت مسیح علیه السلام از پیش معیّن نشده است، بلکه بنا بر کردار مردم تغییر خواهد یافت. این نظریه از این بخش استنباط شده است: «من، خداوند، در وقت خودش آن را تسریع خواهم کرد.»(32)
این سخن را این چنین تفسیر کرده اند: «اگر ملت اسرائیل استحقاق آن را داشته باشد نجات ایشان را تسریع خواهم کرد و اگر استحقاق نداشته باشد در وقت خودش آن ها را نجات خواهم داد.»(33)
اما به طور کلی، زمان ظهور حضرت مسیح به دلیل بروز ناراحتی های سیاسی، که به جنگ های سخت منجر خواهد گردید، مشخص شده است: «هر وقت ببینی که دولت ها با هم به جنگ می پردازند، منتظر قدوم ماشیح باش. بدان که همین طور است؛ چون در دوره ابراهیم نیز چنین شده و هنگامی که دولت ها با هم به جنگ پرداختند برای ابراهیم نجات حاصل گردید.»(34) در هر حال، به انتظار امر شده است: «اگرچه تأخیر نماید برایش منتظر باش.»(35)

جهان در عصر ظهور حضرت مسیح علیه السلام

درباره این که جهان در عصر ظهور حضرت مسیح علیه السلام چگونه خواهد بود، علمای بنی اسرائیل مطالبی رؤیائی عنوان کرده اند برخی از این موارد عبارتند از: «نیروی باروری طبیعیت به میزان شگفت انگیز و معجزه آسایی فزونی خواهد یافت. اوضاع جهان آینده (عصر مسیح) مانند اوضاع جهان کنونی نخواهد بود. در جهان کنونی، باید برای چیدن انگور و پایمال کردن و گرفتن آب آن زحمت کشید، اما در دوران ماشیح انسان یک حبه انگور را با گاری یا با قایق می آورد و آن را گوشه خانه خود می گذارد و از آن به قدر یک خم بزرگ آب انگور می گیرد و بقایای آن را در آشپزخانه می سوزاند ... و یک حبّه انگور، که سی پیمانه شراب ندهد، یافت نخواهد شد.»(36)
در جای دیگر آمده است: «در جهان کنونی، غلات ظرف شش ماه به عمل می آیند، درختان دوازده ماه میوه می دهند. ولی در جهان آینده، غلات در مدت یک ماه رشد می کنند، درختان ظرف دو ماه میوه خواهند داد، ربی یوسه گفت در زمان ماشیح غلات ظرف پانزده روز به عمل خواهند آمد و درختان در مدت یک ماه میوه خواهند داد.»(37) از این ها عجیب تر، فرازهای بعدی این عبارت است: «در جهان ماشیح، در سرزمین اسرائیل، گرده هایی از عالی ترین آرد و پارچه هایی از نفیس ترین پشم از زمین خواهد رویید ... یک دانه گندم به اندازه دو قلوه یک گاو بزرگ خواهد بود.»(38) «در جهان ماشیح، زنان هر روز خواهند زایید و درختان در هر روز میوه خواهند داد».(39)
خلاصه این که صلح جاویدان در سراسر عالم حکمفرما خواهد شد: «گرگ با برّه سکونت خواهد داشت، پلنگ با بزغاله خواهد خوابید و گوساله و شیر و گاو پرواری با هم و طفل کوچک آن ها را خواهد راند. گاو با خرس خواهد چرید و بچه های آن ها با هم خواهند خوابید و شیر مثل گاو کاه خواهد خورد و طفل شیرخواره بر سوراخ مار بازی خواهد کرد و طفل از شیر بازداشته شده، دست خود را بر خانه افعی خواهد گذاشت و در تمامی کوه مقدس من ضرر و فسادی نخواهند کرد؛ زیرا که جهان از معرفت خدا پر خواهد بود.»(40)

مسیح کیست؟

در عهد عتیق به رهبر موعود به شکل های گوناگون اشاره شده است. در مواردی از او به عنوان «پادشاه موعود» یاد شده(41) و در موارد دیگری به عنوان «چوپان خوب»(42) و در بعضی موارد، به عنوان «بنده عاقل و عادل یهوه» از او یاد گردیده است.(43)
از کتاب های نبوّت چنین به دست می آید که آرزوی آمدن حضرت مسیح علیه السلام در سه محور اساسی می چرخید که البته این محورهای سه گانه به گونه ای مشخص از یکدیگر جدا نشده اند: الف مسیح پسر داود: برخی از انبیا علیهم السلام مانند حزقیال و ملاکی اعلام داشته اند که خداوند به زودی یک مسیح از نسل حضرت داود علیه السلام برای بازگرداندن شکوه بنی اسرائیل خواهد فرستاد. انتظار می رود که مسیح یاد شده قوم را از دست حاکمان مشرک رهایی بخشد و قدرت شریعت خدا را برای گروه کوچکی که در زمان تنگی وفادار و مطیع فرمان خدا باقی خواهد ماند بسط و اعتلا بخشد. در این سلطنت (یا ملکوت) جدید، عدالت، نیکی به مستمندان و پرستش درست و خالصانه خدا حکمفرما خواهد بود. خدا نیز از طریق مسیح خود بر قوم خود حکومت خواهد کرد. ب بنده خدا: اشعیای نبی علیه السلام از «بنده خدا»، که برخواهد خواست، سخن گفته است. وی به دور از هر قدرت نظامی و اقتصادی و هر شکوه ظاهری و نفوذ کلمه، خواهد آمد. همچنین او از روی ایمان و تسلیم به اراده خدا، مخالف هرگونه شدت عمل، دارای صبر و بردباری برای تحمل دردها و ستم ها خواهد بود. ج پسر انسان: از این شخصیت پیچیده در کتاب دانیال علیه السلام سخن به میان آمده است. ادبیات مکاشفه به دوره ای از تاریخ یهود تعلّق دارد که قوم زیر ستم بود و به این دلیل آنان و آرزوهای خود را در قالب اشارات و رموز بیان می کرد. نوشته های مکاشفه از «روز خداوند» سخن می گوید و این که خدا برای اصلاح مفاسد و محکوم کردن اشرار و رهایی بخشیدن به کسانی که بر ایمان خود استوار مانده اند در جهان وارد عمل می شود. به گفته ادبیات مکاشفه، به نشانه فرارسیدن روز خداوند، پسر انسان از آسمان فرود خواهد آدم و ملکوت الهی را بر پا خواهد ساخت.(44)
تحقیقات فراوانی درباره این که مسیح چه کسی است در میان خود یهود به عمل آمده و برای روشن شدن این مطلب، آیه های کتاب مقدس به دقت مطالعه و موشکافی شده است. ولی آنچه بسیار مهم است این که جملگی علمای یهود درباره این نکته متفق الرأی بوده اند که «مسیح موعود» یک انسان خواهد بود که از سوی خداوند مأمور انجام وظیفه خاصی خواهد شد. تلمود در هیچ جا به این اعتقاد که مسیح ممکن است یک ناجی و موجود فوق انسانی باشد، اشاره نمی کند.(45)

منبع: فصلنامه معرفت، شماره 23 , پور محمد، محسن
-----------------------------------------
پی نوشت:
24 الی 26 گنجینه ای از تلمود، ص 352؛ ص 354؛ 354 به بعد؛ ص 354؛ ص 355
27 اشعیاء، 60:21
28 اشعیاء، 59:16 و شماره های 12 15
29 گنجینه تلمود، ص 354
30 گنجینه ای از تلمود، ص 356
31 گنجینه ای از تلمود، ص 356
32 اشعیاء، 6:22
33 گنجینه ای از تلمود، ص 357
34 پیدایش، باب 14 / گنجینه ای از تلمود، ص 355
35 حبقوق، 2:3
36 الی 39 گنجینه ای از تلمود
40 اشعیاء، نبی 11:6 9
41 ارمیاء، 32:5 و 30:9
42 میکای بنی، 5:2 5 و حزقیال، 34:23 و 37:24
43 اشعیاء، 52:1315 و 53:11 / حزقیال، 34:24
44 الاب توماس میشال الیسوعی، المدخل الی العقیدة المسیحیة، بیروت، 1992، ص 28
45 گنجینه ای از تلمود، ص 352.