1. بيمارى
رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم مى فرمايد:
المِعدَة بَيتُ الدّاء[1]
معده خانه بيمارى هاست.
معده به خودى خود خانه بيمارى ها نيست بلكه بر اثر افراط و اسراف در خوردن و آشاميدن زمينه ساز پيدايش انواع بيمارى ها در بدن انسان مى شود.
پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:
مَن كَثُر طَعمه سقم بطنه [2]
كسى كه پرخورى كند بيمار مى شود.
امام صادق عليه السلام فرمود:
اگر از اهل قبور سؤال شود سبب مرگ شما چه بود؟ اكثر آنها مى گويند:
«سنگينى ناشى از خوردن»[3]
چه بسيار خوردن بود پيشه ات
نباشد به جز سيرى انديشه ات
سرانجام افتى به رنج و به درد
ز بيمار بودن شوى روى زرد
***
با آن كه در وجود طعام است عيش نفس
رنج آورد طعام كه بيش از قَدَر بود
2. بدبويى بدن
از آثار پرخورى بدبويى بدن و دهان است. امام على عليه السلام مى فرمايد:
كثرة الاكل تذفر[4]
پرخورى بدن (و دهان) را بدبو مى كند.
يكى از علت هاى بدبويى بدن فرد پرخور، هضم نشدن غذا در معده است.
كه در اثر تعريق به سطح پوست مى رسد و سبب بدبويى بدن مى شود.
3. طغيان
امام باقر عليه السلام فرمود:
اذا شَبِعَ البطن طغى [5]
اگر شكم سير شد طغيان مى كند.
4. پريشان خوابى
كابوس و پريشانى خواب يكى از پيامدهاى پرخورى است. امام على عليه السلام فرمود:
ايّاكَ و البِطنَة فَمَن لَزِمها كَثُرَت اسقامُه وَ فَسَدت احلامُه [6]
از پرخورى بپرهيزيد كه هركس بدان دچار شود دردهايش بسيار و خواب هايش آشفته گردد.
5. ضعف تصميم گيرى
پرخورى روى عزم و تصميم اثر منفى مى گذارد. امام على عليه السلام فرمود:
لا تَجتَمِعُ عَزيمَةٌ وَ وَليمَةٌ[7]
اراده قوى با پرخورى سازگار نيست.
6. سنگدلى
يكى از آثار روحى پرخورى، از ميان رفتن عواطف انسانى و ابتلاء به سخت دلى است. پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم مى فرمايد:
مَن تَعَوَّذَ كَثرَةَ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ قَسِىَ قَلبُه [8]
هركس كه با زيادخوردن و آشاميدن خوى گيرد، قساوت قلب پيدا خواهد كرد.
امام على عليه السلام فرمود:
ايّاكُم وَ البِطنَةَ فَانَّها مَقساةُ القَلبِ مَكسَلَةٌ عَنِ الصَّلوةِ مَفسَدَةٌ لِلجَسَدِ[9]
بپرهيزيد از پرخورى كه آن سبب قساوت دل و كسل كننده از نماز و خراب كننده بدن است.
7. دورى از خداوند
از پيامدهاى پرخورى، كاهش توجه معنوى و قلبى انسان به پروردگار و تقويت نيروى شهوانى و حيوانى است. امام باقر عليه السلام فرمود:
ابعَدُ الخلق من الله اذا ما امتَلَأ بَطنُهُ [10]
دورترين حال عبد از خدا در حال پر بودن معده است.
---------------------------------------------
[1] نهج الفصاحه موضوعى، ص 269
[2] تنبيه الخواطر، ص 38
[3] شرح نهج البلاغه، خويى، ج 9، ص 399
[4] غررالحكم موضوعى، ج 1، ص 86
[5] يادداشتهاى استاد، ج 3، ص 398
[6] غررالحكم، ج 1، ص 163
[7] غررالحكم، ص 483، ح 1170
[8] نهج الفصاحه، ص 573، ح 2776
[9] شرح غررالحكم، ج 2، ص 324
[10] مستدرك الوسائل، ج 16، ص 209، باب كراهة كثرة اكل.
