نقش امر به معروف در رشد فرهنگ جامعه اسلامی

یکی از اموری که باعث نهادینه شدن اخلاقیات و سایر ارزشهای اسلامی در جامعه می شود، امر به معروف و نهی از منکر است. حضرت علی(علیه السلام) می فرماید: «مَن أمَرَ بِالمَعروفِ شَدَّ ظَهرُ المُؤمِنِ وَ مَن نَهى عَنِ المُنكَرِ أَرغَمَ أَنفَ المُنافِقِ وَ أَمِنَ كَيدَهُ؛[1] هر كس امر به معروف كند به مؤمن نيرو بخشیده و هر كس نهى از منكر نمايد بينى منافق را به خاك ماليده و از مكر او در امان مى‏ ماند.»
این حدیث امر به معروف را باعث تشویق انسانهای خوب و مومن، و منکوب شدن انسانهای بد و منافق دانسته است.
در راس هرم کارهای معروف، احکام دینی قرار دارد؛ اما باید بدانیم که تمام کارهای مثبت و خوب در جامعه اسلامی ــ که جدای از آموزه های دینی نیستند ــ  را نیز در بر می گیرد. مثلا اهتمام به  فرهنگ ترافیک در خیابانها، که درست شدن آن مشتمل بر رعایت حق رانندگان دیگر(حق الناس) است.

نکته مهم: اگر نهادینه شدن کارهایی مثبت و سازنده در جامعه اسلامی بدون توجه به آموزه های دینی باشد، و کمپین هایی در این زمینه راه بیندازند و دیگران را به آن کار خوب دعوت کنند(مثلا دعوت  به کتابخوانی و ...)، این کار را نمی توان مصداقی ازامر به معروف دانست؛ زیرا که جامعه در این کارها دغدغه دینی ندارد، و چه بسا کمترین نتیجه را  هم به دست آورد و یا اگر هم خیلی به دست آورد،  شاهد بروز مشکلات دیگری خواهد شد.
 در بحث فرهنگ کتابخوانی، باید جامعه، فرهنگ اسلامی خود را در موضوع کتاب و کتابخوانی نشان دهد، و فقط همت بر این نباشد که فرهنگ کتابخوانی را گسترش داد؛ بلکه محتوای کتابها را نیز باید در نظر گرفت(کتابها نباید به بهانه آشنای به مسائل زناشویی، مشتمل بر مسائل غیر اخلاقی، و به بهانه بحثهای سیاسی، در پی تخریب نظام اسلامی باشند).

پی نوشت:
1ـــ كافى(ط-الاسلامیه) ج2، ص51.