حضرت مهدی (ع) ؛ امان دنیا

بسم الله الرحمن الرحیم
و لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم …
همان طور که هر میوه و غذایی اثری دارد، هر عبادت و عملی نیز اثر خاصی دارد. استاد ما -خدا رحمتشان کند- سفارش می کردند که این اعمال مستحبی را -و لو یک بار در عمر- انجام بدهید. هر کدام، یک اثری دارد. اعمال مستحب، زیاد است؛ لکن اهم و مهم  دارد. بعضی، آثار زیادی دارد و بعضی، کمتر؛ مثلاً تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام بعد از نماز، ثواب هزار رکعت نماز دارد. ماجرای این تسبیحات این است که حضرت زهرا علیهاالسلام از محضر پدر بزرگوارشان تقاضاهایی کردند و حضرت برای سهولت کارهای دنیایی و روان شدن کارها تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام را سفارش فرمودند. یکی دیگر از آثار تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام، این است که پیوسته انسان به فکر این بزرگوار و مظلومیتشان باشد و خلاصه ارتباطش را با ولایت استوار کند. شاید نبی اکرم صلی الله علیه و آله هم می خواستند از طریق فاطمه زهرا علیهاالسلام ولایتی ها به سعادت و تکامل ابدی برسند که این تسبیح را دستور دادند.
یکی از مطالبی که درباره حضرت بقیه الله علیه السلام قابل توجه است، این است که فایده امام غایب و دور از دسترس برای ما چیست و چگونه می توانیم از ایشان بهره ببریم؟ با توجه به مجال کوتاه، در این باره چند نکته را مطرح می کنم. آیه شریف قرآن می فرماید:
وَ ما کُنَّا مُعَذِّبینَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولاً؛۱
مسلم است که پروردگار، قواعد و ضوابطی برای بشر تعیین کرده  است. کلاس به کلاس هم بوده است. حضرت آدم و مردمان آن زمان، کلاسی داشته اند؛ حضرت نوح و حضرت ابراهیم یک کلاس داشته اند و همین طور بوده است تا رسید به نبی اکرم صلی الله علیه و آله و کلاس های ابتدایی تمام شد. مرحله نبی اکرم تقریباً مرحله دانشگاهی است. وظیفه جامعه هر زمان، این بوده است که طبق  همان ضوابط و احکام، عمل کنند. کسانی که عمل کردند، خدا اجرشان را می دهد و کسانی که عمل نکردند و احکام الهی را زیر پا گذاشتند، حضرت حق، برایشان عذاب فرستاد که صفحه تاریخ، نمونه هایی از هر دو دسته را در خود دارد. از زمان حضرت آدم -حدود شش هزار سال پیش- تا زمان نبی اکرم صلی الله علیه و آله، امت هایی که احکام الهی را زیر پا گذاشتند و پیغمبرها و اوصیای پیغمبرها را کشتند، خدا برایشان عذاب نازل کرد. صفحات تاریخ، شاهد صدق این مدعا است؛ لکن از زمان بعثت حضرت محمد صلی الله علیه و آله تا به حال چنین عذاب هایی نازل نشده است؛ چه معاصی و فسادهایی که از این امت سر زد؛ ولی عذاب نازل نشد. علتش چیست؟ حضرت حق در این آیه شریف می فرماید: ای حبیب من! در امت های گذشته به وسیله معصیت و مخالفت و طغیان، برایشان عذاب نازل می کردم؛ اما امت تو را تا هنگامی که تو در میانشان هستی به احترام تو عذاب نمی کنم. جبرئیل مکرر به محضر نبی اکرم می آمد که رسول الله صلی الله علیه و آله اجازه دهد کوه ها را بر این  مردم مسلط کند تا همه را نابود نماید. مَلَک موکّل آب آمد و گفت:  «یا رسول الله! اجازه بده» حضرت اجازه ندادند و به ملک موکل باد هم اجازه ندادند. حضرت حق فرمود به سبب احترام و علاقه و محبتی که به شما دارم، امتت را عذاب نمی کنم. بعد از پیغمبر صلی الله علیه و آله، امیرالمؤمنین علیه السلام که نفس پیغمبر است به دلیل آیه «انفسنا»۲؛ بعد، حضرت امام حسن علیه السلام که نفس امیرالمؤمنین علیه السلام است؛ بعد، امام حسین علیه السلام، یکی یکی تا اکنون که زمان غیبت کبرا است و حضرت بقیه الله امان از نزول عذاب است. چه فایده ای بیشتر از این می خواهید؟ این بی بندوباری حاکم در تمام دنیا را می بینید که به مملکت امام زمان هم سرایت کرده است؛ لکن به احترام امام زمان، عذاب بر ما نازل نمی شود. هر معصیتی که می شود -خدا می داند- تیری به قلب نازنین امام زمان است. امام زمان، آگاه از نیت ها، اعمال و رفتار ما است. همه را می بیند و می داند.
یکی از نفع های امام زمان، عدم نزول بلا است؛ با این که همه ما استحقاق نزول عذاب را داریم. چه نفعی از این بالاتر؟ آیه شریف می فرماید:
إِنْ أَصْبَحَ ماؤُکُمْ غَوْراً فَمَنْ یَأْتیکُمْ بِماءٍ مَعین؛۳
اگر چنانچه شما صبح کردید و سطح آب پایین رفته بود، کیست که بتواند سطح آب پایین رفته را به شما برساند؟ هیچ کس جز حضرت حق، نمی تواند. در این آیه شریف حضرت حق، امام زمان را به «ماء معین» تشبیه کرده است؛ یعنی امام زمان، نتیجه و اثر آب گوارا را دارد. آب چه اثر وجودی در عالم دارد؟ آب، منشأ حیات جمیع موجودات است. حیوانات و نباتات، به وسیله آب زنده اند. آب نباشد، حیاتی نیست. حضرت حق می فرماید: مثل امام زمان، مثل آب حیات است. چه نفعی از این بالاتر می خواهی؟ حیات من، منوط و مرهون وجود امام زمان است. امام زمان نباشد، موجودی نیست. در روایات آمده است:
لَوْ بَقیَتْ الاَرْضُ یَوْماً واحداً بِلا إمامٍ مِنّا لَساخَتْ الاَرضُ بِاَهْلِها؛۴
اگر یک روز زمین بدون امامی از ما اهل بیت بماند، ساکنین خود را به داخل فرو می کشد.
مَثَل امام زمان، مَثَل روحِ عالمِ وجود است. هر شخصی، روحی دارد و آن روح است که سبب حرکت و انتقال انسان می شود. امام زمان هم، روح عالم وجود است. اگر روح نباشد «ناصری» نیست. اگر امام زمان نباشد، عالم وجودی نیست. بقاء عالم وجود و نظم عالم وجود، به وجود حضرت بقیه الله است. چه نفعی از این بالاتر می خواهی داشته باشد؟ در روایتی از حضرت سجاد علیه السلام حکایت شده است:
لَا تَنَامَنَّ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ فَإِنِّی أَکْرَهُهَا لَکَ إِنَّ اللهَ یُقَسِّمُ فِی ذَلِکَ الْوَقْتِ أَرْزَاقَ الْعِبَادِ وَ عَلَى أَیْدِینَا یُجْرِیهَا؛۵
دوست ندارم  و نمی پسندم که شما قبل از طلوع آفتاب بخوابید زیرا خداوند رزق هر کسی را قبل از طلوع آفتاب به دست ما [اهل بیت] تقسیم می کند.
علمای اخلاق دستور می دهند بین الطلوعین بیدار باشید؛ اثر بسزایی دارد. هم برای جنبه های روحانی هم برای جنبه های جسمانی و هم برای توسعه رزق. یکی از بزرگان در نجف اشرف، توسلاتی به امیرالمؤمنین علیه السلام کرد که: «یا علی! تو خودت نان جو می خوردی؛ من نمی توانم. زندگی است و خرج دارد. یک فکری برای ما بکن. ما به شما پناه آوردیم. آن روز و فردا و این ماه و آن ماه، خبری نشد؛ یک روز عصبانی شد و به حرم رفت که: یا علی! دیگر نمی توانم صبر کنم. یک فکری برای من بکن. شب حضرت را در خواب دید. فرمودند: «برو اهواز، فلان جا، کارت اصلاح می شود». بلند شد و رفت همان جایی که حضرت فرموده بود. شخصی به او گفت: «آقا فرمودند بین الطلوعین بیدار باش؛ توسعه رزق شما تضمین شده است». می پرسد: «آقا کیست؟» جواب می دهد: «حضرت بقیه الله. آقا فرمودند بین الطلوعین بیدار باش؛ توسعه رزق شما تضمین شده است».
غرض این که روایات متعددی دارد بین الطلوعین انسان بیدار باشد. اول وقت نماز، بیدار باش و نمازت را بخوان. تعقیبت را بخوان و بیدار باش. هم برای روحت، هم برای جسمت و هم برای توسعه رزقت اثر دارد. حضرت سجاد علیه السلام می فرماید: دوست ندارم شما بین الطلوعین خواب باشید؛ زیرا خدا به دست ما رزق ها را میان بندگان تقسیم می کند. این مطلب را امام سجاد علیه السلام که مسؤولیت عالم وجود به عهده شان بود، می گویند. الآن هم حضرت بقیه الله مسؤولیت عالم وجود را دارد، رزق جمیع مخلوقات به دست مبارکشان تقسیم می شود. امام، یک مقام رفیعی است. انسان، مقداری با مقام ولایت آشنا باشد، می فهمد امیرالمؤمنین علیه السلام چقدر مظلوم بوده است. وقتی معنای ولایت را فهمیدیم، بعد می فهمیم که حضرت علی علیه السلام چقدر مظلوم است و حضرت زهرا علیهاالسلام چقدر مظلوم است. اغلب بزرگان هم این روایات را نقل کرده اند. این هم یک اثر وجودی امام زمان و یکی از نفع های وجودی آن حضرت است.
در زیارت معتبری حضرت ابا عبدالله علیه السلام می فرماید: حضرت حق هر تصمیمی که بخواهد در عالم وجود بگیرد، به وسیله اهل بیت این تصمیم را می گیرد. حضرت می فرماید:
إِرَادَهُ الرَّبِّ فِی مَقَادِیرِ أُمُورِه تَهْبطُ الیکم و تصدر من  بیوتکمِ؛ ۶
اراده پروردگار، در مدیریت امور، به سوی شما نازل و از خانه های شما صادر می شود.
اراده کردن حضرت حق در تقدیرات عالم وجود، در خانه اهل بیت علیهم السلام نازل می شود و احکام از آنجا صادر می شود به موجودات. چه اثری بالاتر از این برای امام زمان می خواهی؟ در زیارت رجبیه می خوانیم:
أَنَا سَائِلُکُمْ وَ آمِلُکُمْ فِیمَا إِلَیْکُمْ فِیهِ التَّفْوِیض؛۷
یا بن الرسول الله! ای چهارده نور مقدس! من آرزو دارم و سؤال می کنم از شما در آنچه که خدا به شما واگذار کرده است.
مدیریت عالم وجود را به اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام واگذار کرده است. اگر چه حضرت حق رب است؛ لکن این مدیریت را به مقام ولایت تحویل داده است۸ و به واسطه آن بزرگواران، اراده خود را اجرا می کند.
----------------
پی نوشت ها:
1.سوره اسراء: ۱۵.
2.سوره آل عمران:۶۱.
3.سوره ملک: ۳۰ .
4.دلائل الامامه، محمد بن جریر طبری، قم، دار الذخائر للمطبوعات، ص ۲۳۱
5.. بحارالانوار، علامه مجلسی، مؤسسه الوفاء بیروت – لبنان،  ۱۴۰۴ ق، ج ۴۶، ص ۲۳
6. کافی، کلینی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ ش، ج ۴، ص ۵۷۷
7.بحارالانوار، ج ۹۹،  ص ۱۹۵.
8.شایان ذکر است که این معنا با «تفویض» باطلی که معتزله به آن اعتقاد دارند، کاملاً متفاوت است. در نظر معتزله، خداوند امور عالم را پس از خلق آن به خود انسان تفویض کرده و در واقع انسان را مستقل و بی نیاز از خداوند می بیند؛ در حالی که از نگاه شیعه، اگر چه اراده الهی از طریق مجاری فیض، یعنی اهل بیت علیهم السلام در عالم جاری می شود؛ ولی خود اهل بیت علیهم السلام و تمام موجودات عالم هستی، لحظه به لحظه محتاج و نیازمند و فقیر و وابسته به حضرت حق تعالی هستند و هیچ موجودی کوچک ترین استقلالی از خود ندارد.
---------------
منبع : محو دلدار