فلسفة وجوب نماز از زبان امام رضا علیه السلام

عن عَلِيَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا(علیه السلام) كَتَبَ إِلَيْهِ فِيمَا كَتَبَ مِنْ جَوَابِ مَسَائِلِهِ أَنَّ عِلَّةَ الصَّلَاةِ؛ امام رضا(علیه السلام) در پاسخ نامه ای كه از فلسفه نماز در آن سؤال شده بود چنین فرمود:
أَنَّهَا إِقْرَارٌ بِالرُّبُوبِيَّةِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ؛ نماز توجه و اقرار به ربوبیت پروردگار است.

وَ خَلْعُ الْأَنْدَادِ؛ مبارزه با شرک و بت پرستی است

وَ قِيَامٌ بَيْنَ يَدَيِ الْجَبَّارِ جَلَّ جَلَالُهُ بِالذُّلِّ وَ الْمَسْكَنَةِ وَ الْخُضُوعِ؛ قیام در پیشگاه پروردگار در نهایت خضوع و نهایت تواضع است

وَ الِاعْتِرَافِ وَ الطَّلَبُ لِلْإِقَالَةِ مِنْ سَالِفِ الذُّنُوبِ؛ اعتراف به گناهان و تقاضای بخشش از معاصی گذشته است

وَ وَضْعُ الْوَجْهِ عَلَى الْأَرْضِ كُلَّ يَوْمٍ خَمْسَ مَرَّاتٍ إِعْظَاماً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَنْ يَكُونَ ذَاكِراً؛ نهادن پیشانی بر زمین همه روز برای تعظیم پروردگار است و نیز هدف این است كه انسان همواره هشیار و متذكر باشد

غَيْرَ نَاسٍ وَ لَا بَطَرٍ؛ گرد و غبار فراموشكاری بر دل او ننشیند مست و مغرور نشود. 

وَ يَكُونَ خَاشِعاً مُتَذَلِّلًا؛ خاشع و خاضع باشد 

رَاغِباً طَالِباً لِلزِّيَادَةِ فِي الدِّينِ وَ الدُّنْيَا مَعَ مَا فِيهِ مِنَ الِانْزِجَارِ؛ طالب و علاقمند افزونی در مواهب دین و دنیا گردد.

وَ الْمُدَاوَمَةِ عَلَى ذِكْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ؛ مداومت ذكر خداوند در شب و روز در پرتو نماز حاصل می گردد.

لِئَلَّا يَنْسَى الْعَبْدُ سَيِّدَهُ وَ مُدَبِّرَهُ وَ خَالِقَهُ فَيَبْطَرَ وَ يَطْغَى وَ يَكُونَ فِي ذِكْرِهِ لِرَبِّهِ وَ قِيَامِهِ بَيْنَ يَدَيْهِ زَاجِراً لَهُ عَنِ الْمَعَاصِي وَ مَانِعاً مِنْ أَنْوَاعِ الْفَسَادِ؛  
 
نماز سبب می شود كه انسان مولا و مدبر و خالق خود را فراموش نكند و روح سركشی و طغیانگری بر او غلبه ننماید و همین توجه به خداوند و قیام در برابر او انسان را از معاصی باز می دارد و از انواع فساد جلوگیری می كند.

وسائل الشيعة، ج‏4، ص: 9
علل الشرائع؛ ج 2، ص: 317