قاعده امکان اشرف و تفاوت آن با قاعده امکان اخس

قاعده امکان اشرف و تفاوت آن با قاعده امکان اخس

قاعده «امکان اشرف» عبارت است از این که در تمام مراحل وجود، لازم است ممکن اشرف(موجود ممکنى که از حیث وجودى والاتر و شریف تر است)، بر ممکن اخس(موجود ممکنى که از حیث رتبه وجودى در مرتبه اى پایین تر قرار دارد)، مقدم باشد.

به عبارت دیگر، هرگاه ممکن اخس موجود شود ناچار باید پیش از آن ممکن اشرفى موجود شده باشد. مثلاً هنگامى که «نفس» و «عقل» را در نظر بگیریم و با یکدیگر مقایسه کنیم، مطمئن خواهیم شد که عقل (جوهرى که ذاتاً و فعلاً مجرد است)، برتر از نفس است. در این صورت، اگر به صدور وجود نفس آگاه باشیم به صدور وجود عقل، پیش از آن نیز آگاه خواهیم بود. و قاعده امکان اخس به عکس قاعده امکان اشرف است.[ابراهیمى دینانى، غلامحسین، قواعد کلى فلسفى در فلسفه اسلامى، ج 1، ص 30، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، چاپ دوم، 1365ش.]