کارهای مستحبی در دفن میت مطابق با نظر آیت الله مکارم
در این نوشتار قصد داریم کارهای مستحبی در دفن میت را مطابق با نظر آیت الله مکارم شیرازی، برای شما عزیزان بیان کنیم. با ضیاءالصالحین همراه باشید.
پرسش:
کارهای مستحبی در دفن میت را بیان فرمایید؟
پاسخ:
مستحب است به امید اینکه مطلوب پروردگار باشد امور زیر را در دفن میّت رعایت کنند:
1. قبر را به اندازه قامت انسان متوسط گود کنند.
2. میت را در نزدیک ترین قبرستان دفن نمایند، مگر آن که قبرستان دورتر، از جهتی بهتر باشد، مثل اینکه افراد خوب در آنجا دفن شده‌اند، یا مردم برای فاتحه بیشتر به آنجا می‌روند.
3. هنگام دفن، جنازه را در چند قدمی قبر بر زمین بگذارند و تا سه مرتبه، کم‌کم نزدیک ببرند و در مرتبه چهارم وارد قبر کنند.
4. اگر میت مرد است او را از طرف سر وارد قبر کنند و اگر زن است از طرف عرض بدن و به هنگام واردکردن او پارچه ای روی قبر بگیرند.
5. جنازه را با آرامی از تابوت بردارند و با آرامی وارد قبر کنند و دعاهایی که دستور داده شده پیش از دفن و موقع دفن بخوانند.
6. قبر لحد داشته باشد، یعنی آن را طوری بسازند که خاک روی بدن میت نریزد، به این ترتیب که قسمت پایین قبر را باریک تر کنند و بعد از گذاشتن میت در قبر، بالای آن خشت یا آجر بچینند و یا طرف قبله قبر را کمی از پایین توسعه دهند به اندازه‌ای که میت در آن قرار بگیرد.
7. پشت سر میت مقداری خاک یا خشت بگذارند که وقتی او را به طرف راست می‌خوابانند به عقب برنگردد.
8. بعد از گذاشتن در قبر، گره کفن را باز کنند و صورت میت را روی خاک بگذارند و بالشی از خاک زیر سر او قرار دهند.
9. کسی که میت را در قبر می‌گذارد با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و غیر از خویشان میت، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند: «اِنَّا لِلهِ وَ اِنَّا اِلَیْهِ راجِعُونَ» و اگر میت زن است کسی که با او محرم است او را در قبر بگذارد و اگر محرم نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
10. پیش از آن که «لحد» را بپوشانند دست راست به شانه میت بزنند و او را حرکت دهند و سه مرتبه بگویند: اِسْمَعْ اِفْهَمْ یا فُلانَ ابْنِ فُلان (و به جای فلان ابن فلان اسم میت و پدرش را ببرند) مثلاً سه مرتبه بگویند: «اِسْمَعْ اِفْهَمْ یا مُحَمَّدَ بْنِ عَلِی» سپس به ترتیب زیر او را به عقاید حقه اسلامی تلقین دهند و بگویند: «هَلْ اَنْتَ عَلَی الْعَهْدِ الَّذِی فارَقْتَنا عَلَیْهِ مِنْ شَهادَهِ اَنْ لا اِلهَ الاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ سَیِّدُ النَّبِیینَ وَ خاتَمُ الْمُرْسَلینَ وَ اَنَّ عَلِیَّاً اَمیرُ الْمُومِنینَ وَ سَیِّدُ الْوَصِیینَ وَ اِمامٌ افْتَرَضَ اللهُ طاعَتَهُ عَلَی الْعالَمینَ، وَ اَنَّ الْحَسَنَ وَالْحُسَیْنَ وَ عَلِىَّ بْنَ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىٍّ وَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّد وَ مُوسَی بْنَ جَعْفَر وَ عَلِىَّ بْنَ مُوسی وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىٍّ وَ عَلِىَّ بْنَ مُحَمَّد وَ الْحَسَنَ بْنَ عَلِىٍّ وَ الْقایِمَ الحُجَّهَ الْمَهْدِىَّ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِمْ اَیِمَّهُ الْمُومِنینَ وَ حُجَجُ اللهِ عَلَی الْخَلْقِ اَجْمَعینَ، وَ اَیِمَّتُکَ اَیِمَّهُ هُدىً اَبْرارٌ یا فُلانَ بْنَ فُلان (و به جای فلان بن فلان، اسم میت و پدرش را بگویند) و بعد بگویند: اِذا اَتاکَ الْمَلَکانِ الْمُقَرَّبانِ رَسُولَیْنَ مِنْ عِنْدِ اللهِ تَبارَکَ وَ تَعَالی وَ سَیَلاکَ عَنْ رَبِّکَ وَ عَنْ نَبِیِّکَ وَ عَنْ دینِکَ وَ عَنْ کِتابِکَ وَ عَنْ قِبْلَتِکَ وَ عَنْ اَیِمَّتِکَ فَلاْ تَخَفْ وَ لا تَحْزَنْ وَ قُلْ فی جَوابِهِما: اَللهُ رَبِّی وَ مُحَمَّدٌ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ نَبِیی وَ الاْسْلامُ دِینی وَ الْقُرآنُ کِتابی وَ الْکَعْبَهُ قِبْلَتی وَ اَمیرُالْمُومِنینَ عَلِىُّ بْنُ اَبی طالِب اِمامی وَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ الُْمجْتَبی اِمامِی وَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِىٍّ الشَّهیدُ بِکَرْبَلاءَ اِمامی وَ عَلِىٌّ زَیْنُ الْعابِدینَ اِمامی وَ مُحَمَّدٌ الْباقِرُ اِمامی وَ جَعْفَرٌ الصادِقُ اِمامی وَ مُوسَی الْکاظِمُ اِمامی وَ عَلِىٌّ الرِّضا اِمامی وَ مُحَمَّدٌ الْجَوادُ اِمامی وَ عَلِىٌّ الْهادِىُ اِمامی وَ الْحَسَنُ الْعَسْکَرِىُّ اِمامی وَ الْحُجَّهُ الْمُنْتَظَرُ اِمامی هوُلآءِ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ اَیِمَّتی وَ سادَتی وَ قادَتی وَ شُفَعایی، به هم اَتَوَلی وَ مِنْ اَعْدآیِهِمْ اَتَبَرَّءُ فِی الدُّنْیا وَ الاْخِرَهِ، ثُمَّ اعْلَم یا فُلانَ بْنَ فُلان (و به جای فلان بن فلان، اسم میت و پدرش را بگویند) بعد بگویند: اِنَّ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعالی نِعْمَ الرَّبُّ وَ اَنَّ مُحَمَّداً صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ نِعْمَ الرَّسُولُ وَ اَنَّ عَلِىَّ بْنَ اَبیطالِب وَ اَوْلادَهُ الْمَعْصُومینَ الاْیِمَّهَ الاثْنَی عَشَرَ نِعْمَ الاْیِمَّهُ وَ اَنَّ مَا جَاءَ بِهِ مُحَمَّدٌ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ حَقٌّ وَ اَنَّ الْمَوْتَ حَقٌّ وَ سؤال مُنْکَر وَ نَکیر فِی الْقَبْرِ حَقٌّ وَ الْبَعْثَ حَقٌّ وَ النُّشُورَ حَقٌّ وَ الصِّراطَ حَقٌّ وَ الْمیزانَ حَقٌّ وَ تَطایُرَ الْکُتُبِ حَقٌّ وَ اَنَّ الْجَنَّهَ حَقٌّ وَ النارَ حَقٌّ وَ اَنَّ الساعَهَ آتِیَهٌ لا رَیْبَ فیهَا وَ اَنَّ اللهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ. پس بگویند: اَفَهِمْتَ یا فُلانُ (و به جای فلان اسم میت را بگوید) پس‌ازآن بگویند: ثَبَّتَکَ اللهُ بِالْقَوْلِ الثابِتِ وَ هَدَاکَ اللهُ اِلی صِراط مُسْتَقیم عَرَّفَ اللهُ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ اَولِیایِکَ فِی مُسْتَقَرٍّ مِنْ رَحْمَتِهِ. پس بگویند: اَللهُمَّ جافِ الاْرْضَ عَنْ جَنْبَیْهِ وَ اَصْعِدْ بِرُوحِهِ اِلَیْکَ وَ لَقِّهِ مِنْکَ بُرْهاناً اَللهُمَّ عَفْوَکَ عَفْوَکَ».
11. قبر را به صورت مربع مستطیل بسازند به‌اندازه چهار انگشت از زمین بلند کنند و نشانه ای روی آن بگذارند که شناخته شود و روی قبر آب بپاشند و بعد از پاشیدن آب، کسانی که حاضرند دست‌ها را بر قبر گذارند انگشت‌ها را بازکرده در خاک فروبرند و هفت مرتبه سوره «انا انزلناه» بخوانند و برای میت طلب آمرزش کنند.
12. این دعا را بعد از آن بخوانند: «اَللهُمَّ جافِ الاْرْضَ عَنْ جَنْبَیهِ وَ اَصْعِدْ اِلَیْکَ رُوحَهُ وَ لَقِّهِ مِنْکَ رِضْواناً وَ اَسْکِنْ قَبْرَهُ مِنْ رَحْمَتِکَ ما تُغْنِیهِ بِهِ عَنْ رَحْمَهِ مَنْ سِواکَ». و سزاوار است چنانچه میت زن باشد ضمیرها و اسماء را به صورت مؤنث ذکر کند.
