اعمال امام باقر و امام صادق علیه السلام در روز بیست و یکم رمضان
اعمال امام باقر و امام صادق علیه السلام در روز بیست و یکم رمضان (اقبال الاعمال)
الجزء الأول؛ أبواب أحكام شهر رمضان؛ الباب الخامس و العشرون فيما نذكره من زيادات و دعوات في الليلة الحادي و العشرين منه و في يومها، فصل فيما يختص باليوم الحادي و العشرين
جلد اول، باب های احکام ماه رمضان؛ باب بیستم و پنجم اعمال و دعاهای شب و روز بیست و یکم ماه رمضان: فصل آنچه که مختص به روز بیست و یکم ماه می باشد: فصل اول دعاهای مخصوص روز بیست و یکم (دعای دوم):
مِنْ دُعَاءٍ رَوَاهُ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ الطِّرَازِيُّ قَالَ عَنْ عَبْدِ الْبَاقِي بْنِ يَزْدَادَ أَيَّدَهُ اللَّهُ قَالَ أَخْبَرَنِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ وَهْبَانَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَصْرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَلِيٍّ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ جُمْهُورٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ
«حمّاد بن عثمان» مى‌گويد:
دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع لَيْلَةَ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فَقَالَ لِي يَا حَمَّادُ اغْتَسَلْتَ قُلْتُ نَعَمْ جُعِلْتُ فِدَاكَ فَدَعَا بِحَصِيرٍ
در شب بيست و يكم ماه رمضان به خدمت امام صادق عليه السّلام رسيدم. آن حضرت خطاب به من فرمود: آيا غسل كرده‌اى؟ عرض كردم: بله، فدايت شوم! سپس حصيرى خواست
ثُمَّ قَالَ إِلَى لِزْقِي فَصَلِّ فَلَمْ يَزَلْ يُصَلِّي وَ أَنَا أُصَلِّي إِلَى لِزْقِهِ حَتَّى فَرَغْنَا عَنْ جَمِيعِ صَلَاتِنَا
و به من فرمود: در كنار من به نماز مشغول شو. هر دو مشغول به نماز شديم. پيوسته آن حضرت نماز مى‌خواند و من در كنارش نماز مى‌خواندم تا اين‌كه تمام نمازها را به پايان برديم،
ثُمَّ أَخَذَ يَدْعُو وَ أَنَا أُؤَمِّنُ عَلَى دُعَائِهِ إِلَى أَنِ اعْتَرَضَ الْفَجْرُ فَأَذَّنَ وَ أَقَامَ وَ دَعَا بَعْضَ غِلْمَانِهِ فَقُمْنَا خَلْفَهُ فَتَقَدَّمَ فَصَلَّى بِنَا الْغَدَاةَ
سپس شروع كرد به دعا كردن و من به دعاى آن حضرت آمين مى‌گفتم تا اين‌كه سپيده‌ى صبح دميد و آن حضرت اذان و اقامه گفت و بعضى از غلام‌هاى خود را فراخواند و جلو ايستاد و ما در پشت آن بزرگوار ايستاديم و نماز صبح را به جماعت خوانديم
فَقَرَأَ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ [سوره الفاتحه] وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ[سوره القدر] فِي الْأُولَى وَ فِي الرَّكْعَةِ الثَّانِيَةِ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ[سوره الاخلاص]
و آن حضرت در ركعت اول نماز صبح سوره‌ى فاتحة الكتاب و «إِنّٰا أَنْزَلْنٰاهُ فِي لَيْلَةِ اَلْقَدْرِ» و در ركعت دوّم سوره‌ى فاتحة الكتاب و «قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ» را قرائت نمود.
فَلَمَّا فَرَغْنَا مِنَ التَّسْبِيحِ وَ التَّحْمِيدِ وَ التَّقْدِيسِ وَ الثَّنَاءِ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى وَ الصَّلَاةِ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص
وقتى از تسبيح و ستايش و تقديس و مدح و ثناى الهى و صلوات بر پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم
وَ الدُّعَاءِ لِجَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِمَاتِ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ خَرَّ سَاجِداً لَا أَسْمَعُ مِنْهُ إِلَّا النَّفَسَ سَاعَةً طَوِيلَةً ثُمَّ سَمِعْتُهُ يَقُولُ
و دعا براى همه ى مردان و زنان مؤمن و مسلمان از اولين تا آخرين فراغت پيدا كرديم، حضرت به سجده رفت و مدت طولانى در سجده جز صداى نفس آن حضرت چيزى نمى‌شنيديم تا اين كه فرمود:
لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ خَالِقَ الْخَلْقِ بِلَا حَاجَةٍ فِيكَ إِلَيْهِمْ
معبودى جز تو كه زيرورو كننده ى دل‌ها و ديدگانى، وجود ندارد. معبودى جز تو كه آفريننده‌ى خلق بدون نياز به آنان هستى، وجود ندارد.
لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ مُبْدِئَ الْخَلْقِ لَا يَنْقُصُ مِنْ مُلْكِكَ شَيْءٌ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ بَاعِثَ مَنْ فِي الْقُبُورِ
معبودى جز تو كه پديدآورنده‌ى خلق هستى و هيچ چيز از سلطنتت نمى‌كاهد، وجود ندارد. معبودى جز تو كه برانگيزاننده ى اهل قبور هستى، وجود ندارد.
لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ مُدَبِّرَ الْأُمُورِ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ دَيَّانَ الدِّينِ وَ جَبَّارَ الْجَبَابِرَةِ
معبودى جز تو كه همه ى امور را تدبير مى‌كنى، وجود ندارد. معبودى جز تو كه بسيار پاداش دهنده ى روز جزا و شكوهمند چيره بر سركشان هستى، وجود ندارد.
لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ مُجْرِيَ الْمَاءِ فِي الصَّخْرَةِ الصَّمَّاءِ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ مُجْرِيَ الْمَاءِ فِي النَّبَاتِ
معبودى جز تو كه روان كننده ى آب در صخره‌ى سخت هستى وجود ندارد. معبودى جز تو كه روان‌كننده ى آب در گياه هستى، وجود ندارد.
لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ مُكَوِّنَ طَعْمِ الثِّمَارِ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ مُحْصِيَ عَدَدِ الْقَطْرِ وَ مَا تَحْمِلُهُ السَّحَابُ
معبودى جز تو كه پديد آورنده‌ى مزه‌ى ميوه‌ها هستى وجود ندارد. معبودى جز تو كه تعداد قطره‌هاى باران و آنچه ابر آن را حمل مى‌كند و به شماره درمى‌آورى، وجود ندارد.
لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ مُحْصِيَ عَدَدِ مَا تَجْرِي بِهِ الرِّيَاحُ فِي الْهَوَاءِ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ مُحْصِيَ مَا فِي الْبِحَارِ مِنْ رَطْبٍ وَ يَابِسٍ
معبودى جز تو كه تعداد چيزهايى را كه بادها در هوا جارى مى‌سازند به شماره درمى‌آورى، وجود ندارد. معبودى جز تو كه تمام‌تر و خشک درياها را به شماره درمى‌آورى، وجود ندارد.
لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ مُحْصِيَ مَا يَدِبُّ فِي ظُلُمَاتِ الْبِحَارِ وَ فِي أَطْبَاقِ الثَّرَى
معبودى جز تو كه همه‌ى جنبنده‌هاى موجود در تاريكى‌هاى درياها و در طبقات زير زمين را به شماره در مى‌آورى، وجود ندارد.
أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ وَ اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ
به آن اسم تو كه خود را به آن ناميده اى يا در علم غيب براى خود برگزيده‌اى، از تو درخواست مى‌كنم
وَ أَسْأَلُكَ بِكُلِّ اسْمٍ سَمَّاكَ بِهِ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِكَ مِنْ نَبِيٍّ أَوْ صِدِّيقٍ أَوْ شَهِيدٍ أَوْ أَحَدٍ مِنْ مَلَائِكَتِكَ
و به تمام اسمايى كه يكى از آفريدگانت مانند پيامبر يا صدّيق يا شهيد يا يكى از فرشتگانت، تو را بدان ناميده‌اند از تو درخواست مى‌كنم
وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي إِذَا دُعِيتَ بِهِ أَجَبْتَ وَ إِذَا سُئِلْتَ بِهِ أَعْطَيْتَ
و به آن اسم تو كه هر گاه به آن خوانده شوى، اجابت مى‌كنى و هر گاه به آن درخواست شوى، عطا مى‌كنى
وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّكَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِمْ وَ بَرَكَاتُكَ وَ بِحَقِّهِمُ الَّذِي أَوْجَبْتَهُ عَلَى نَفْسِكَ
و به حقّ تو بر حضرت محمّد و اهل بيت او درودها و بركات تو بر آنان و به حقّ آنان بر تو كه بر خود واجب نموده‌اى
وَ أَنَلْتَهُمْ بِهِ فَضْلَكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ الدَّاعِي إِلَيْكَ بِإِذْنِكَ
و به واسطه ى آن، روزى افزون خود را به آنان ارزانى داشته اى، از تو خواهانم كه بر حضرت محمّد درود فرستى، همان بنده و فرستاده و فراخواننده‌ى [مردم]به اذن تو
وَ سِرَاجِكَ السَّاطِعِ بَيْنَ عِبَادِكَ فِي أَرْضِكَ وَ سَمَائِكَ وَ جَعَلْتَهُ (رَحْمَةً لِلْعالَمِينَ)[سوره الانبیاء، آیه 107]
به سوى تو و چراغ فروزان تو در ميان بندگانت اعمّ از زمين و آسمان، كه او را به عنوان رحمت براى جهانيان
وَ نُوراً اسْتَضَاءَ بِهِ الْمُؤْمِنُونَ فَبَشَّرَنَا بِجَزِيلِ ثَوَابِكَ وَ أَنْذَرَنَا الْأَلِيمَ مِنْ عَذَابِكَ
و نورى كه مؤمنان از روشنايى او بهره مى‌برند، قرار داده‌اى و او مژده‌ى پاداش فراوان تو را به ما رسانده و از عذاب دردناک تو بيم داده است.
أَشْهَدُ أَنَّهُ قَدْ (جاءَ بِالْحَقِ)[سوره الصافات، آیه 37] مِنْ عِنْدِ الْحَقِ (وَ صَدَّقَ الْمُرْسَلِينَ)[سوره الصافات، آیه 37] وَ أَشْهَدُ أَنَّ الَّذِينَ كَذَّبُوهُ ذَائِقُو الْعَذابِ الْأَلِيمِ
گواهى مى‌دهم كه حقّ را از نزد حقّ آورده و فرستادگان [گذشته]را تصديق نمود و گواهى مى‌دهم كسانى كه او را تكذيب نمودند، عذاب دردناک خواهند چشيد.
أَسْأَلُكَ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا رَبَّاهْ يَا رَبَّاهْ يَا رَبَّاهْ يَا سَيِّدِي يَا سَيِّدِي يَا سَيِّدِي يَا مَوْلَايَ يَا مَوْلَايَ يَا مَوْلَايَ
اى خدا اى خدا اى خدا، اى پروردگار من اى پروردگار من اى پروردگار من، اى سرور من اى سرور من اى سرور من، اى مولاى من اى مولاى من اى مولاى من،
أَسْأَلُكَ فِي هَذِهِ الْغَدَاةِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ [وَ آلِ مُحَمَّدٍ] وَ أَنْ تَجْعَلَنِي مِنْ أَوْفَرِ عِبَادِكَ وَ سَائِلِيكَ نَصِيباً
در اين سر صبح از تو مى‌خواهم كه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى و مرا از پربهره‌ترين بندگان و درخواست‌كنندگان قرار دهى
وَ أَنْ تَمُنَّ عَلَيَّ بِفَكَاكِ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ وَ أَسْأَلُكَ بِجَمِيعِ مَا سَأَلْتُكَ وَ مَا لَمْ أَسْأَلْكَ مِنْ عَظِيمِ جَلَالِكَ
و بر من منّت نهى و از آتش جهنّم آزاد كنى، اى مهربان‌ترين مهربانان و به تمام آنچه از تو درخواست نموده‌ام و يا از شكوه بزرگ تو درخواست ننموده‌ام
مَا لَوْ عَلِمْتُهُ لَسَأَلْتُكَ بِهِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ وَ أَنْ تَأْذَنَ لِفَرَجِ مَنْ بِفَرَجِهِ فَرَجُ أَوْلِيَائِكَ وَ أَصْفِيَائِكَ مِنْ خَلْقِكَ
و اگر مى‌دانستم قطعا درخواست مى‌كردم، از تو مى‌خواهم كه بر حضرت محمّد و اهل بيت او درود فرستى و در گشايش كار كسى كه به فرج او، براى دوستان و برگزيدگان تو از ميان آفريده‌هايت گشايش حاصل مى‌شود
وَ بِهِ تُبِيدُ الظَّالِمِينَ وَ تُهْلِكُهُمْ عَجِّلْ ذَلِكَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ وَ أَعْطِنِي سُؤْلِي يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ فِي جَمِيعِ مَا سَأَلْتُكَ لِعَاجِلِ الدُّنْيَا وَ آجِلِ الْآخِرَةِ
و ستمگران را به او نيست و نابود مى‌كنى، اجازه ده و در آن شتاب كن اى پروردگار جهانيان و خواسته‌ى مرا اى شكوهمند و بزرگوار در تمام آنچه براى دنياى زودرس و يا آخرت ديررس خود درخواست نمودم، عطا كن.
يَا مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَيَ (مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ)[سوره ق، آیه 16] أَقِلْنِي عَثْرَتِي وَ اقْلِبْنِي بِقَضَاءِ حَوَائِجِي يَا خَالِقِي وَ يَا رَازِقِي وَ يَا بَاعِثِي
اى خدايى كه از رشته‌ى رگ گردن به من نزديك‌ترى، لغزشم را ناديده انگار و با برآورده ساختن خواسته‌هايم مرا بازگردان، اى آفريدگار من، اى روزى‌رسان من، اى برانگيزاننده‌ى من
وَ يَا مُحْيِي عِظَامِي (وَ هِيَ رَمِيمٌ)[سوره یس، آیه 78] صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْتَجِبْ لِي دُعَائِي يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
و اى زنده‌كننده‌ى استخوان‌هاى پوسيده‌ى من، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و دعايم را مستجاب كن اى مهربان‌ترين مهربانان.
فَلَمَّا فَرَغَ رَفَعَ رَأْسَهُ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ سَمِعْتُكَ وَ أَنْتَ تَدْعُو بِفَرَجِ مَنْ بِفَرَجِهِ فَرَجُ أَصْفِيَاءِ اللَّهِ وَ أَوْلِيَائِهِ أَ وَ لَسْتَ أَنْتَ هُوَ
هنگامى كه حضرت اين دعا را تا آخر خواند و سر از سجده برداشت، عرض كردم: فدايت شوم! شنيدم كه در سجده براى فرج كسى كه با فرج او فرج برگزيدگان و اولياى الهى فرامى‌رسد، دعا نموديد، آيا منظور شما از اين شخص خود شما نيستيد؟
قَالَ لَا ذَاكَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ ع قُلْتُ فَهَلْ لِخُرُوجِهِ عَلَامَةٌ قَالَ نَعَمْ كُسُوفُ الشَّمْسِ عِنْدَ طُلُوعِهَا ثُلُثَيْ سَاعَةٍ مِنَ النَّهَارِ وَ خُسُوفُ الْقَمَرِ [فِي] ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ
فرمود: خير، او قائم آل محمّد عليهم السّلام است. عرض كردم: آيا براى خروج او نشانه‌اى وجود دارد؟ فرمود: بله، گرفتگى آفتاب هنگام طلوع آن به مدت دو سوّم روز؛ و گرفتگى ماه در بيست و سوّم ماه؛
وَ فِتْنَةٌ تُظِلُّ [تَصِلُ] أَهْلَ مِصْرَ الْبَلَاءُ وَ قَطْعُ النِّيلِ [السَّبِيلِ] اكْتَفِ بِمَا بَيَّنْتُ لَكَ وَ تَوَقَّعْ أَمْرَ صَاحِبِكَ لَيْلَكَ وَ نَهَارَكَ
و فتنه و آشوبى كه در اثر آن بلا به اهل «مصر» مى‌رسد و رود «نيل» بند مى‌آيد [آشوبى كه به اهل «مصر» مى‌رسد و راه‌ها بسته مى‌شود]. به آنچه براى تو بيان نمودم، بسنده كن و در شب و روز چشم به راه فرمان امامت باش؛
فَإِنَّ اللَّهَ كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ لَا يَشْغَلُهُ شَأْنٌ عَنْ شَأْنٍ ذَلِكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ وَ بِهِ تَحْصِينِ أَوْلِيَائِهِ وَ هُمْ لَهُ خَائِفُون
زيرا خداوند در هر لحظه به كارى مشغول است و هيچ كارى او را از كار ديگر بازنمى‌دارد و خداوند، پروردگار جهانيان است و محافظت از اولياى او بر عهده‌ى او است و آنان از او بيم دارند.
اعمال امام باقر و امام صادق علیه السلام در روز بیست و یکم رمضان (مفاتیح الجنان)
و روایت شده که در شب بیست و یکم حمّاد بن عثمان بر حضرت امام صادق علیه السلام وارد شد حضرت سؤال کرد که غسل کرده اى عرض کرد بلى فدایت شوم پس حضرت حصیرى طلبید و حمّاد را نزدیک خود طلبید و مشغول نماز شد و پیوسته آن حضرت نماز خواند و حمّاد نیز خود را به آن حضرت چسبانیده بود و نماز مى خواند تا از نمازهاى خویش فارغ شدند پس آن حضرت دعا کرد و حمّاد آمین گفت تا صبح طلوع کرد آن جناب اذان و اقامه گفت و بعض از غِلْمان خود را طلبید و پیش ایستاد و نماز صبح خواند در رکعت اوّل حمد و قدر و در دوّم حمد و توحید خواند و بعد از نماز مشغول به تسبیح و تحمید و تقدیس و ثناى بر خدا و صلوات بر پیغمبرصَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله و دعا براى مؤمنین و مؤمنات و مسلمین و مسلمات شد پس سر به سجده نهاد و مقدار یک ساعت بجز نفس چیزى از آن جناب شنیده نشد پس از آن این دعا را خواند لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَالاَْبْصارِ تا آخر دعا که در اقبال است و شیخ کلینى روایت کرده که حضرت امام باقرعلیه السلام در شب 21 و 23 دعا مى خواند تا نیمه شب و بعد از آن شروع مى نمود به نماز خواندن.
مطالب مرتبط و پیشنهادی :
ویژه نامه ضیافت الله (ماه مبارک رمضان)
ویژه نامه احکام روزه و روزه داری
مجموعه استیکر ماه رمضان (ایام و مناسبتها)
دعاهای تصویری روزانه ماه مبارک رمضان
ویژه نامه پیام ادعیه روزانه ماه مبارک رمضان
افزودن دیدگاه جدید