اعدام "میرزا رضا كرمانی" به جرم قتل ناصرالدین شاه (1276 ش)

میرزا رضا كرمانی در كرمان به دنیا آمد. در جوانی به تهران رفت و به دست فروشی و سمساری مشغول شد تا اینكه رفته رفته مورد اعتماد تجار تهران قرار گرفت. وی در سال 1268 ش پس از آشنایی با سیدجمال الدین اسدآبادی، سخت مجذوب اندیشه ها و افكار او شد و از همان زمان، به فعالیت های سیاسی پرداخت. در پی استبداد و جور زمان ناصرالدین شاه قاجار و اخراج سیدجمال الدین اسدآبادی از ایران، میرزا رضا كرمانی بارها به گونه كتبی و شفاهی به ناصرالدین شاه و درباریانش اخطار نمود كه به جهت بی احترامی و ستمی كه درباره سیدجمال الدین روا داشته اند، كشته خواهند شد. رژیم استبدادی قاجار، زبان تیز و حركات اعتراض آمیزِ او را تحمل نكرد و میرزا رضا را به 7/5 ماه زندان محكوم كردند. میرزا پس از آزادی، راهی اسلامبول تركیه گردید و با سید دیدار نمود. میرزا از اوضاع ایران بسیار نالید و سید او را به كندن ریشه فساد كه همان ناصرالدین شاه بود، تشویق كرد. سرانجام شاه قاجار كه در تدارك برگزاری جشن های پنجاهمین سال سلطنت خود بود، در 17 ذی القعده 1313ق برابر با 13 اردیبهشت 1275ش با 3 گلوله میرزا رضا در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) در ری كشته شد. میرزا با بیان سخنانی در دادگاه فرمایشی، حقایق را بازگو نمود و شاه را رسوا كرد. سرانجام میرزا رضا كرمانی در روز دوم ربیع الاول 1314 ق برابر با 21 مرداد 1276ش توسط دستگاه جبار قاجار به دار آویخته شد و به شهادت رسید. آخرین جمله میرزا این بود: "این چوبه دار را به یادگار نگه دارید، من آخرین نفر نیستم".