حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و زندگی مشترک

همسرداری فاطمه سلام الله علیها
در حدیثی می خوانیم که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم از علی علیه السلام پرسید: «کَیْفَ وَجَدْتَ أَهْلَکَ؟ قَالَ: نِعْمَ الْعَوْنُ عَلَی طَاعَةِ اللَّهِ، وَ سَأَلَ فَاطِمَةَ، فَقَالَتْ: خَیْرُ بَعْلٍ؛ (1) (ای علی) فاطمه سلام الله علیها، همسرت را چگونه یافتی؟ گفت: بهترین یار بر اطاعت [و بندگی] خداوند، و [سپس] از فاطمه سلام الله علیها سؤال کرد: گفت: او بهترین شوهر است.»
حضرت فاطمه سلام الله علیها در موقعیتی بسیار حساس و بحرانی در خانه حضرت علی علیه السلام زندگی می کرد؛ چرا که سپاه اسلام همیشه در حال آماده باش بود و در هر سال، چندین جنگ واقع می شد و امام علی علیه السلام در تمام یا اکثر آن جنگها شرکت داشت. هرگاه با پیکری خسته به خانه باز می گشت، از مهربانی ها، دلگرمی ها و نوازش های همسر عزیزش کاملاً برخوردار می شد؛ زخمهای تنش را شستشو می کرد و لباسهای خون آلود او را می شست، (2) فداکاری ها و شجاعت هایش را می ستود، و بدین وسیله دلش را گرم و برای جنگ آینده آماده اش می نمود.
حضرت علی علیه السلام می فرماید: «وَ لَقَدْ کُنْتُ أَنْظُرُ إِلَیْهَا فَتَنْکَشِفُ عَنِّی الْهُمُومُ وَ الْأَحْزَان؛ (3) به راستی همیشه این گونه بود که وقتی به او نگاه می کردم، و تمام غمها و غصه هایم برطرف می شد.»
حضرت فاطمه سلام الله علیها هرگز بدون اجازه علی علیه السلام از خانه خارج نشد و هیچ گاه او را غضبناک نکرد. او در ساعات وداع خویش به علی علیه السلام گفت: «یَا ابْنَ عَمِّ! مَا عَهِدْتَنِی کَاذِبَةً وَ لَا خَائِنَةً وَ لَا خَالَفْتُکَ مُنْذُ عَاشَرْتَنِی فَقَالَ علیه السلام مَعَاذَ اللَّهِ أَنْتِ أَعْلَمُ بِاللَّهِ وَ أَبَرُّ وَ أَتْقَی وَ أَکْرَمُ وَ أَشَدُّ خَوْفاً مِنَ اللَّهِ مِنْ أَنْ أُوَبِّخَکِ بِمُخَالَفَتِی؛ (4) پسر عمو! هرگز مرا دروغگو و خائن نیافتی، از روزی که با من معاشرت کردی، با دستورات تو مخالفت نکردم. امام علی علیه السلام فرمود: [ای دختر پیامبر!] معاذ الله [که تو در خانه من بدرفتاری نموده باشی؛ زیرا] مراتب خداشناسی، نیکوکاری، پرهیز کاری، بزرگی و خداترسی تو به حدی است که جای ایراد و خرده گیری در مورد مخالفت با من ندارد.»
همان گونه که ازدواج فاطمه سلام الله علیها و علی علیه السلام بر پایۀ ملاکهای انسانی و کمالات آسمانی شکل گرفت، ادامه و قوام زندگی آن دو نیز خود حکایت از ایثار، گذشت، فداکاری و خداجویی آنان دارد. در این بخش به برخی از ارزشها در زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها اشاره می کنیم:
1.رضایت شوهر
امیرمؤمنان علیه السلام می فرمود: «تا فاطمه سلام الله علیها زنده بود کاری نکردم که او را به خشم آورد و بر هیچ کاری او را مجبور نکردم. او نیز هیچ گاه مرا به خشم نیاورد و در هیچ کاری از من نافرمانی نکرد. به راستی هر وقت به او نظر می کردم، غم و اندوهم برطرف می شد.» (5)
2. تقسیم کار
روزی حضرت علی علیه السلام و فاطمه سلام الله علیها نزد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آمدند و تقاضا کردند کارهای خانه و زندگی را برای هریک معین کند. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، کارهای داخلی منزل را برای فاطمه سلام الله علیها و بیرون از خانه را برای علی علیه السلام تعیین فرمود. حضرت فاطمه سلام الله علیها عرض کرد: «فقط خدا می داند که من چقدر خوشحالم از اینکه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم مرا مأمور به کارهایی نکرد که فقط از عهده مردان بر می آید.» (5) در عمل نیز چنین شد. امام صادق علیه السلام می فرمود:
«رسم این بود که علی علیه السلام آب و هیزم می آورد و فاطمه سلام الله علیها آرد آسیاب می کرد....» (6)
3. ساده زیستی
سلمان از ملاحظۀ لباسهای ساده، کم قیمت و کهنۀ حضرت زهرا سلام الله علیها تعجب کرد. روزی حضرت سلام الله علیها نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم رفت و عرض کرد: «یا رسول الله! سلمان از لباس من تعجّب کرده است. سوگند به خدایی که تو را به حق مبعوث کرد، من و علی علیه السلام پنج سال است که چیزی نداریم به جز پوست قوچی که روزها شترمان روی آن علف می خورد و شب آن را فرش خود می کنیم و نیز بالش ما چرمی است که از لیف خرما درست شده است.» (7)
و اما سلمان خود می گوید: «روزی حضرت فاطمه سلام الله علیها را دیدم که چادری وصله دار و ساده بر سر دارد. در شگفت ماندم و گفتم: عجبا! دختران پادشاه ایران و قیصر روم بر کرسیهای طلایی می نشینند و پارچه های زربفت به تن می کنند و این دختر رسول خداست که نه چادرهای گران قیمت بر سر دارد و نه لباسهای زیبا. فاطمه سلام الله علیها در جوابم فرمود: «ای سلمان! خدای بزرگ لباسهای زینتی و تختهای طلایی را برای ما در روز قیامت ذخیره کرده است.» (8)
4.تحمل سختی کار
روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به خانه حضرت فاطمه سلام الله علیها آمد، او را دید که لباسی از پشم شتر دارد و با دست آسیاب را می گرداند و در همان حال فرزند خود را شیر می دهد. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با دیدن این وضع، متأثر شد و گریست، و فرمود: «ای دختر گرامی! امروز تلخی های دنیا را برای شیرینی های آخرت بچش.»
فاطمه سلام الله علیها عرض کرد: یا رسول الله! خدا را بر نعمت هایش حمد می کنم و بر کرامت هایش شکر می گذارم. آن گاه این آیه نازل شد: «وَ لَسَوْفَ یُعْطیکَ رَبُّکَ فَتَرْضی»؛ (9) «حق تعالی در قیامت آن قدر به تو خواهد داد که راضی شوی.» (10)
 

منبع : کتاب حضرت زهرا(سلام الله علیها) / معاونت تبلیغ و آموزشهای کاربردی حوزه علمیه قم/ چاپ اول-1390.
--------------------------------
پی نوشت :
1) قاضی نورالله حسینی، احقاق الحق، ج 10، ص 401؛ و ر. ک: صفوری شافعی، نزهة المجالس، ج 2، ص 226.
2) سیره ابن هشام، ج 3، ص 106، به نقل از ابراهیم امینی، بانوی نمونه اسلام، صص 78 - 79.
3) بحارالانوار، ج 43، ص 134.
4) همان، ج42، ص 191، روایت 20.
5) بحار الانوار، ج 43، ص134؛ قرب الاسناد، ص52.
6) ناسخ التواریخ، حالت فاطمه سلام الله علیها، ص417.
7) فضائل الزهرا، ص77.
8) عوالم المعارف، ج 11، ص130.
9) تفسیر نور الثقلین، ج 5، ص594.
10) ضحی/5.
11) مناقب ابن شهرآشوب، ج 3، ص390.