غسل جمعه
غُسل جمعه از مهم ترین غسل های مستحبی است که در روز جمعه به جا می آورند. پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) در اهمیت آن می فرماید: «هیچگاه غسل جمعه را ترک نکن، هر چند ناچار باشی از پول غذا و خوراک خود صرفه جویی کرده و برای غسل خرج کنی؛ چراکه غسل جمعه یکی از بزرگ ترین و برترین کارهای مستحب است.»
وقت انجام آن از اذان صبح جمعه تا ظهر[۱] است. می توان قضای آن را بعد از ظهر جمعه یا شنبه نیز انجام داد. به فتوای اکثر مراجع تقلید با این غسل نمی توان نماز خواند و باید وضو گرفت.
ارزش غسل جمعه
غسل جمعه مستحب مؤکد است[۲] و حتی برخی فقیهان در قرون گذشته آن را واجب دانسته اند.[۳] پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) در اهمیت غسل روز جمعه فرموده است: «هیچگاه غسل جمعه را ترک نکن، هر چند ناچار باشی از پول غذا و خوراک خود صرفه جویی کرده و برای غسل خرج کنی؛ زیرا غسل جمعه یکی از بزرگ ترین و برترین کارهای مستحب است.»[۴] و امیرالمؤمنین علی(ع) هرگاه می خواست کسی را سرزنش کند می فرمود: «تو حتّی از کسی که غسل روز جمعه را ترک می کند ناتوان تری.»[۵]
مشهور است که اگر کسی چهل هفته غسل جمعه را ترک نکند بدنش در قبر سالم می ماند ولی روایتی مبنی بر این مطلب وجود ندارد.[۶]
وقت غسل جمعه
وقت غسل جمعه از اذان صبح روز جمعه تا ظهر است[۷] و بهتر است نزدیک ظهر آن را به جا آورند.[۸] اگر کسی احتمال می دهد در روز جمعه دسترسی به آب ندارد می تواند روز پنج شنبه غسل کند.[۹]
چنانچه غسل جمعه را تا اذان ظهر روز جمعه انجام ندهد، می تواند قضای آن را پس از زوال خورشید (بعد از ظهر) و روز شنبه به جا آورد. برخی گفته اند: اگر غسل جمعه پس از زوال روز جمعه انجام شود، احتیاط آن است که فرد آن را بدون نیتِ ادا و قضا به جا آورد.[۱۰]
کیفیت انجام این غسل
کیفیت انجام غسل جمعه همانند دیگر غسلها به دو گونه ترتیبی و ارتماسی انجام می شود. [۱۱]
عدم كفايت غسل از وضو
به فتوای اکثر مراجع تقلید غسل جمعه از وضو کفایت نمی کند و برای نماز باید وضو گرفته شود.[۱۲] [۱۳]
چنانچه پس از غسل جمعه، حَدَثی (چیزهایی که وضو یا غسل را باطل می کند) ایجاد شود، نیازی به تکرار غسل نیست و اعاده حتی مستحب نیز نمی باشد.[۱۴]
دعای غسل جمعه
مستحب است هنگام غسل جمعه این دعا خوانده شود: « أشْهَدُ أنْ لا إِلهَ إلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَریک لَهُ وَأنَّ مُحَمَّداً عَبْدُه وَرَسوُلُه. اَلّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَاجْعَلْنی مِنَ التَّوَّابینَ وَاجْعِلْنی مِنَ الْمُتَطَهِّرین: گواهی می دهم که خدایی جز ذات یگانه پروردگار بی همتا نیست و گواهی می دهم که محمد بنده (خاص) او و پیغامبر اوست. بار خدایا درود فرست بر محمد(صلی الله علیه وآله وسلم) و آل محمد و مرا از توبه کنندگان و پاکان قرار ده».[۱۵]
پی نوشت:
- آیات عظام امام خمینی، رهبری، مکارم، بهجت، وحید، خوئی تا ظهر و آیت الله سیستانی تا غروب
- المعتبر ۱/ ۳۵۳ ؛ تذکرة الفقهاء ۲/ ۱۳۷ ـ ۱۳۸ ؛ علامه حلی، مختلف الشیعة، ج۱، ص۳۱۸ ـ ۳۱۹.
- الهدایة، ص۱۰۲؛ المقنع، ص۱۴۴.
- مجلسی، بحار الأنوار، ج۱۸، ص۱۲۹.
- علل الشرایع، ج۲، ص۲۸۵.
- پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه
- کفایة الاحکام، ج۱، ص۳۸؛ جواهر الکلام، ج۵، ص۷ ـ ۸.
- جواهر الکلام، ج۵، ص۱۳.
- جواهر الکلام، ج۵، ص۱۵.
- مصباح الفقیه، ج۶، ص۱۴؛ العروة الوثقی، ج۲، ص۱۴۳.
- مسئله ۵۳۰
- آیات عظام سیستانی، مکارم، خوئی، تبریزی، وحید : با این غسل می شود نماز خواند، ولی مستحب است وضو هم بگیرد
- مختلف الشیعة، ج۱، ص۳۳۹.
- العروة الوثقی، ج۲، ص۱۴۷؛ موسوعة الخوئی، ج۱۰، ص۳۴.
- العروة الوثقی، ج۲، ص۱۴۵.
منابع
- تحریر الاحکام، علامه حلی، مؤسسة الامام الصادق(ع)، قم
- الحدائق الناضرة، یوسف بحرانی، مؤسسة النشر الاسلامی، قم
- جواهر الکلام، محمد حسن نجفی، دار احیاء التراث، بیروت
- ریاض المسائل، سید علی طباطبایی، مؤسسة النشر الاسلامی، قم
- العروة الوثقی، سید محمد کاظم طباطبایی یزدی، مؤسسة النشر الاسلامی، قم
- غنیة النزوع، سید حمزة بن علی بن زهرة الحلبی، مؤسسة الامام الصادق(ع)، قم
- المختصر النافع، محقق حلی، دارالاضواء، بیروت
- مختلف الشیعة، علامه حلی، مکتب الاعلام الاسلامی، قم
- مدارک الاحکام، سید محمد بن علی موسوی عاملی، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، قم
- مستمسک العروة، سید محسن طباطبایی حکیم، دار احیاء التراث العربی، بیروت
- مستند الشیعة، احمد بن محمد مهدی نراقی، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، مشهد
- مصباح الفقیه، آغا رضا بن محمد هادی همدانی، مؤسسة النشر الاسلامی
- مصباح الهدی، محمدتقی آملی، فردوسی طهران
- موسوعة الخوئی، سید ابوالقاسم خویی، مؤسسة الخویی الاسلامیة
- مهذب الاحکام، سید عبدالاعلی سبزواری، مؤسسة المنار، قم
- النهایة، محمد بن الحسن الطوسی، دار الکتاب العربی، بیروت
افزودن دیدگاه جدید