درگذشت "ادوارد براون" ادیب و خاورشناس معروف انگلیسی (1926م)

ادوارد گِرَنْویل براوْنْ، خاورشناس معروف انگلیسی در هفتم فوریه 1862م در نیوكاسل انگلستان به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را در رشته پزشكی در دانشگاه كمبریج به پایان رسانید اما علاقه فراوانش به ادبیات مشرق زمین باعث شد تا در هنگامه حضور در جنگ عثمانی و روسیه به عنوان پزشك، به فراگیری زبان عربی و فارسی و تركی بپردازد. براون در 25 سالگی به ایران عزیمت نمود و نتیجه این سفر او به ایران، در كتاب یك سال در میان ایرانیان تشریح گردید. براون زبان فارسی را وسیله ای برای انتقال تفكر و تمدن ایرانیان می دانست. از این رو كتاب های متعددی اعم از تالیف و تصحیح در مورد تاریخ و ادبیات این مرز و بوم از خود به یادگار گذاشت. در زمان حضور براون در ایران، یكی از موضوعات مورد توجه روز، مسئله فرقه های نوظهور در میان جامعه اسلامی بود. او ضمن آشنایى با بزرگان فرقه های بابی و بهایى، كتبی نیز در این زمینه نگاشت. براون علاوه بر تدریس، به تالیف و تصنیف درباره موضوعات ادبی و تاریخی ایرانی و اسلامی و نشر كتب از روی نسخه های دست نویس می پرداخت و در این راه تلاش فراوانی از خود نشان داد. در میان آثار او، چند مجموعه كتاب، نشان دهنده میزان علاقه و تسلط وی به زبان های فارسی و عربی است كه كتاب تاریخ ادبیات ایران در 4 جلد به عنوان اولین و كامل ترین تاریخ ادبیات فارسی، تاریخ پزشكی عرب شامل چهار خطابه درباره جایگاه علم طب در میان اعراب قبل از اسلام تا چند قرن پس از آن و نیز كتاب انقلاب ایران درباره واقعه نهضت مشروطه از آن جمله اند. برخی بر این باورند كه ادوارد براون، مامور سیاسی دولت انگلستان بوده و با گرفتن پول از خارجی ها، قصد طرح و بزرگ نمایى بابی ها و بهایى ها را داشته و در راه ایجاد تفرقه میان ایرانیان تلاش می كرد. از سوی دیگر، گروهی نیز وی را مردی آزادی خواه می دانستند كه به ادبیات و عرفان ایران و ایرانیان علاقه داشت و با سیاست های ضد مصالح ایران مخالفت می كرد. ادوارد براون سالیان طولانی به تدریس زبان فارسی و عربی در دانشگاه كمبریج مشغول بود تا این كه در هفتم ژوئیه 1926م در 54 سالگی درگذشت.