درگذشت "فرانسوا وُلتِر" فیلسوف و نویسنده مشهور فرانسوی (1778م)

فرانسوا ماری آروئه معروف به ولتر، نویسنده نام آور فرانسوی در 21 نوامبر 1694م در پاریس به دنیا آمد. وی در محیطی تحصیلات خود را ادامه داد كه آزادی اندیشه تا قعر لذات جسمانی مجاز شمرده می شد. با این حال وی ذوق ادبی خود را در سرودن هجویاتی علیه برخی مقامات حكومت به كار گرفت و به همین علت به زندان افتاد. هرچند ولتر پس از یازده ماه زندان بر اثر كوشش دوستانش آزاد شد اما در استحكام و مقاومت روحی وی خللی ایجاد نگردید و باز كار را شروع كرد و در نتیجه برای بار دوم به زندان افتاد. با این حالْ آزادی وی از زندان برابر با تبعید او از فرانسه گردید و ولتر راهی انگلستان شد. او سالیانی در انگلستان اقامت گزید و پس از مطالعه و آشنایى با برخی متفكران آن سامان، در گوشه ای به انتشار آثار خود پرداخت. ولتر در آثار خود، انسان را به تامل و تردید و سنجش می كشاند. خرافات و موهومات را خوار می شِمُرَد و واعظان یاوه گو و متشرعان نادرست را به بادِ مسخره می گیرد. او ظلم و قساوت و تبعیض را رذیلت می دانست و حكومت جور و اجحاف را منشأ مفاسد اخلاقی می شمرْد. ولتر با زبردستی و ظرافت تمام توانسته است با گرداندن كلام از صورتی به صورت دیگر، طنز آمیزترین تاثیر را به نوشته های خود بدهد. تعبیرات وی همیشه شیرین و ماهرانه و بی تكلّف است. به همان اندازه كه اثر قلمش نوربخش است، طنزهایش ویران گر است. هم چنین ایجاز و وضوح، خصوصیتی است كه در همه نوشته های او وجود دارد. مذهب واقعی او تقوایى آمیخته با وجدان و براساس اغماض مذهبی بود. وی به امور ماوراء الطبیعه، جز به قدرت الهی به چیزی عقیده نداشت و مذهب كاتولیك را سدی برای تجلی روح بشر می پنداشت. ولتر كه به آزادی اندیشه و بیان و اصول حقوق انسانی پای بند بود، مصلح و پیشوای جامعه و یكی از اركانی معرفی شد كه برای انقلاب فرانسه كه یازده سال پس از مرگش به وقوع پیوست، آماده كرد. شیوه انشاء ولتر ممتاز بود. هیچ كس روشن تر، زیباتر و صحیح تر از وی به زبان فرانسوی ننوشته است و نه تنها در نثر، بلكه در شعر نیز از ظرافت طبع برخوردار بود و هم چنین به عنوان تراژدی نویس بزرگ زمان شهرت داشت. ولتر در سال 1755م ساكن ژنو شد و از آن زمان به بعد، خانه او، كانون علم و ادب اروپا گردید. از ولتر آثار متعددی برجای مانده كه فرهنگ فلسفی، تاریخ پتر كبیر، ساده دل و ژول سزار از آن جمله است. فرانسوا ولتر سرانجام در 30 مه 1778م به علت خستگی و كار زیاد در 84 سالگی درگذشت. او معتقد بود كه بهترین كشور، كشوری است كه در آن فقط قانون حكومت كند گرچه تصور می كرد چنین كشوری وجود ندارد. هم چنین این جمله از اوست. اگر خدا نباشد باید آن را اختراع كرد.