ضرورت احیاء سبک زندگی فاطمی

موضوعاتی مانند ساده زیستی، شوهرداری، پاکی، عفت، مهربانی و حجاب، حضرت زهرا (سلام الله علیها) وجود دارند که باید بیان شوند.
بی شک خداوند، پیامبراکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم و سایر انبیاء و ائمه اطهار علیهم السلام را از جنس خودمان آفرید تا به عنوان الگو و اسوه برای هدایت پذیری انسان مهیا گردد[1] که در این صورت انسان ها خواهند توانست در برابر وسوسه های نفسانی مقاومت کنند. زیرا اگر این بزرگواران از جنس فرشتگان بودند، عملشان نمی توانست سرمشق انسان ها باشد. لذا هر انسانی می تواند به اندازه ای که توان دارد، در مسیر اهل بیت علیهم السلام قدم بردارد.[2]
حال با این تفاسیر و در تبیین فضایل آموزه های متعدد حضرت زهرا سلام اللّه علیها هم چون علم و دانش، فداکاری، زهد، مقام والا باید گفت فضایل حضرت صدیقه کبری سلام اللّه علیها بی شمار است و انسان نمی تواند آنها را بیان نماید، لیکن طرح فضایل  باید با ارایۀ پیام توأم گردد و برای دیگران نیز تبیین شود تا انسان بتواند خود را در مسیری که حضرت زهرا سلام اللّه علیها پیموده است، قرار دهد.[3]
لذا ضرورت الگوگیری و توجه روز افزون جامعه به زندگی و سیره حضرت فاطمه (سلام الله علیها) غیر قابل انکار است. [4] زیرا جامعۀ اسلامی باید در عمل و رفتار محبت خود را به اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) و حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) نشان دهد[5].
در تبیین این مسأله باید گفت برخی مدعیان حبّ  اهل بیت(علیهم السلام)، ریایی و دروغین هستند که محبت شان تنها لقلقه لسانی است؛ دسته دوم، محبین عوامانه هستند که محبت شان به همان علاقه قلبی که دارند محدود می شود که البته این مقدار نیز قابل ارزش و احترام است. لیکن محبین واقعی حضرت زهرا (سلام الله علیها) و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) به تمام معنا محب هستند یعنی علاوه بر محبت قلبی، در عمل و رفتار نیز  محبت به اهل بیت و بانوی بزرگوار حضرت زهرا(سلام الله علیها) را آشکار می کنند. [6]
از این رو ضرورت احیاء سبک زندگی فاطمی، فاطمه شناسی و تبیین ابعاد و زوایای مهم در خطبه های حضرت زهرا(سلام الله علیها)[7] می تواند الگوگیری از آموزه های فاطمی در سبک زندگی اسلامی را محقق سازد. [8]
زهد و ساده زیستی حضرت فاطمه(سلام الله علیها)
باید اذعان نمود زهد و ساده زیستی در زندگی از جمله فضایل و پیام های زندگی حضرت زهرا(سلام الله علیها) است،[9] البته زهد به معنی ترک دنیا و رهبانیت و بیگانگی از اجتماع نیست، بلکه حقیقت زهد همان آزادگی و عدم اسارت در چنگال دنیا است، زاهد کسی است که اگر تمام دنیا را در اختیار داشته باشد دلبسته و وابسته به آن نباشد،  و اگر یک روز ببیند رضای خدا در این است که از همه آن چشم بپوشد به این معامله حاضر باشد و اگر یک روز حفظ آزادگی و شرف و ایمان در چشم پوشی از مال و جان زندگی بود فریاد «هیهات منا الذلة» بلند کند.[10]
به عنوان نمونه ،ابن  حجر و دیگران در روایتى از پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله) نقل کرده اند، او هنگامى که از سفر باز می گشت نخست به سراغ دخترش فاطمه زهرا (سلام الله علیها) مى  آمد، و مدتى نزد او مى  ماند، ولى یک بار براى فاطمه زهرا (سلام الله علیها) دو دست بند از نقره و همچنین یک گردن بند و دو گوشواره ساخته بودند، و پرده اى بر در اطاق آویزان کرده بود.[11] هنگامى که پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) وارد شد و این منظره را دید بیرون آمد در حالى که آثار غضب در چهره اش نمایان بود، به مسجد آمد و بر منبر نشست.[12]
فاطمه (سلام الله علیها) دانست که ناخشنودى پیغمبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) به خاطر همان مختصر زینت است، همه را نزد پدر فرستاد تا در راه خدا صرف کند. هنگامى که چشم پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) به آن افتاد سه بار فرمود:
«فعلت، فداها ابوها».[13] فاطمه آنچه را که مى  خواستم انجام داد، پدرش به فدایش باد.[14]
واضح است یک جفت دست بند نقره و گردن بند و گوشواره اى که از نقره چندان بهایى ندارد، و از آن بى  بهاتر پرده ساده  اى است که انسان بر در اطاق بیاویزد، ولى پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) همین را دون شأن فاطمه مى  شمرد، و افتخار و فضیلت او را در سجایاى انسانیش مى  دانست.[15]
هم چنین داستان جهیزیه فاطمه (سلام الله علیها) و مراسم شب زفاف او که در نهایت سادگی برگزار شد دلیل روشن دیگری بر زهد و وارستگی کامل او است.[16]
لازم به ذکر است در «مسند احمد» که از معروف ترین منابع اهل سنت است از انس بن مالک چنین نقل شده که: روزى بلال براى نماز صبح، دیر به خدمت پیغمبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) آمد، رسول خدا فرمود: چرا دیر آمدى؟
عرض کرد: از کنار خانه فاطمه (سلام الله علیها) مى گذشتم در حالى که با دست خود آسیا مى  کرد، و کودکش گریان بود، گفتم: اگر اجازه فرمایى من آسیا مى  کنم و شما کودک را آرام کنید، و اگر اجازه فرمایید من کودک را آرام مى  کنم و شما آسیا کنید.
او گفت: من نسبت به فرزندم از تو مهربانترم؛ (و من مشغول آسیا کردن شدم و او کودکش را آرام کرد) و این امر باعث تأخیرم شد.[17]
پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) فرمود: «فرحمتها رحمک الله».[18] تو نسبت به فاطمه رحم و محبت کردى، خداوند تو را مشمول  رحمتش کند![19]
بی شک این فضایل و آموزه های آن حضرت به ما می آموزد که از تجملات در امر ازدواج و عروسی ها اجتناب کنیم، متأسفانه بسیاری از دختران و پسران به دلیل تجملات و و چشم و هم چشمی، پشت گردنه ازدواج مانده اند.[20] در حالی که زندگی ساده حضرت زهرا(سلام الله علیها)، باید سرلوحه زوج های جوان امروزی باشد و با الگو گرفتن از آن، مشکلات را کاهش دهند.[21]
عبادت و بندگی حضرت فاطمه سلام الله علیها
از جمله  فضائل و آموزه های حضرت زهرا(سلام الله علیها) می توان به  عبادت و بندگی  ایشان اشاره نمود، این بانوی گرامی هنگامی که در محراب نماز و عبادت می ایستادند از خوف خدا بدن شان به لرزه می افتاد، این فضیلت حضرت صدیقه کبری سلام اللّه علیها به ما می آموزد در هنگام نماز از غیر خدا فارغ شویم و به مسایل دیگر فکر نکنیم.[22] متاسفانه عبادات و نمازهای ما به گونه ای است که به همه چیز فکر می کنیم جز نماز و ذکر خدا، لیکن باید برعکس باشد. [23]در حالی که آن حضرت از لحظه تولد در مسیر عبودیت و بندگی خدا بود و این امر تا لحظه پایان عمرش ادامه داشت.[24]
حیا و عفت اصل کلیدی در آموزه های فاطمی
گفتنی است  مقام عفت آن حضرت به آن حد بود که از اسماء بنت عمیس داستان عجیبى به این شرح نقل شده است؛ روزى فاطمه (سلام الله علیها) به من فرمود: من از کار مردم مدینه که زنان خود را بعد از وفات به صورت ناخوشایندى براى دفن مى برند، و تنها پارچه اى بر او مى  افکنند که حجم بدن از پشت آن نمایان است ناخرسندم.[25]
اسماء گفت: من در سرزمین حبشه چیزى دیده  ام که با آن جنازه مردگان را حمل مى  کردند، سپس شاخه هایى از درخت نخل را برداشت و به صورت تابوت مخصوصى درآورد که پارچه  اى را روى چوب  هاى آن مى  افکندند، و بدن را درون آن مى  گذاردند، به گونه  اى که بدن پیدا نبود.
هنگامى که فاطمه بانوى بزرگ اسلام(سلام الله علیها) آن را مشاهده کرد فرمود: بسیار خوب و عالى است (و هنگامى که من از دنیا رفتم مرا با آن بردارید) [26]
لذا در  ذیل این حدیث[27] آمده است: هنگامى که فاطمه(سلام الله علیها) چشمش به آن افتاد تبسم فرمود، و این تنها تبسم او بعد از وفات پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) بود!.[28]
حال با این اوصاف باید این پرسش  مطالبۀ کلیدی را مطرح کرد که  کسانی که در اقصی نقاط کشور به ویژه  قم، شهر کریمه اهل بیت(علیهم السلام) بدحجابی و بی حجابی را پایه گذاری می کنند آیا حضرت را ناراحت نمی کنند؛ به راستی کسانی که مراسم عروسیشان به مجلس مملو از گناه تبدیل می شود آیا آنها فاطمه زهرا(سلام الله علیها) را آزار نمی دهند؟. [29]
بی تردید کسانی که بی حجابی و بدحجابی را پایه گذاری و ترویج می کنند موجب نارضایتی ،ناراحتی و آزار حضرت زهرا(سلام الله علیها) هستند.[30]
جهل زدایی در پرتو هدایت امت اسلامی
روشنگری و نجات مردم از جهل و نادانی از جمله آموزه های کلیدی در سیرۀ حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) به شمار می آید؛ حاکم حسکانى در شواهد التنزیل از جابر بن عبدالله انصارى از پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم نقل مى  کند که فرمود: «خداوند على علیه السلام و همسرش (فاطمه زهرا علیها السلام) و فرزندان او را حجت  هاى الهى بر خلقش قرار داده، و آنها درهاى علم در امت من هستند؛ هر کس به وسیله آنها هدایت شود، به صراط مستقیم هدایت شده است.[31]،[32]
از این رو حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) در میراث گرانبهای شیعه یعنی خطبۀ فدکیه، دردمندی ، دلسوزی ، محبت محوری و اصرار بر هدایت مردم و نجات آنها از جهل و نادانی را از جمله شاخصه های فرد مدیر و مدبرّ عنوان می کند. [33]
اینگونه است که پس از حکم مصادره سرزمین فدک، فاطمه سلام الله علیها که مى دید این  تجاوز آشکار، توأم با نادیده گرفتن بسیارى از احکام اسلام در این رابطه، جامعه اسلامى را گرفتار یک انحراف شدید از تعالیم اسلام و سنت پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم و گرایش به برنامه  هاى جاهلى مى  کند، و از سوى دیگر مقدمه  اى است براى خانه  نشین کردن امیرمؤمنان على علیه السلام و محاصره اقتصادى یاران جانباز على علیه السلام، به دفاع از حق خویش در مقابل غاصبان فدک پرداخت، ولى نظام حاکم به بهانه حدیث مجعول «نحن معاشر الانبیاء لا نورث ؛ ما پیامبران ارثى از خود نمى  گذاریم!» از اداى این حق سر باز مى زد.[34]
 سخن آخر
در خاتمه باید گفت منابر پند و موعظه به ویژه در مراسم سوگواری ایام فاطمیه نباید تنها به ذکر فضائل حضرت زهرا (سلام الله علیها) منحصر گردد، بلکه حضرت موضوعات تربیتی و اخلاقی زیادی مانند ساده زیستی، شوهرداری، پاکی، عفت، مهربانی، حجاب، کمک و رسیدگی به مردم و ده ها موضوعات تأثیرگذار دیگر هم دارد که باید این موارد هم بیان و تأکید شود،[35] زیرا شیعه واقعی کسی است که احیاء گر عملی سنت و سبک، آداب، روش، اخلاق، عدالت و زندگی فاطمی، علوی و حسینی در جامعه باشد اگر کسی نتوانست، نباید بگوید من شیعه به معنای واقعی هستم چون شیعه به معنای واقعی در ردیف کسانی است که این گونه شاخصه ها را در خود تجلی داده باشند.
حال  اگر کسی فاقد این  مولفه ها است نباید ادعای شیعه بودن را مطرح کند؛ بلکه باید بگوید من محب و دوست دار اهل بیت (علیهم السلام) هستم.[36]
بنابراین پیام های زندگی حضرت زهرا(سلام الله علیها) نباید به فراموشی سپرده شود، بلکه همه اقشار مختلف مردم، مسؤولان، جوانان و بانوان باید به آن توجه کنند، [37] از این رو هر چه را که احتمال می دهیم باعث آزار روح آن حضرت شود از آن پرهیز کنیم.[38]
در این صورت تقاضای حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در روز قیامت از خداوند تبارک و تعالی این است که دوستداران من و دوستداران اهل بیت علیهم السلام را به آتش دوزخ عذاب نکن. [39]
امیدواریم مجالسی که در این خصوص برگزار می شود مجالس پند، موعظه، علم و ایمان و عزاداری ها خالی از غلو و مسائلی که موجب وهن است باشد و ما هم در سلک کسانی که در کلام حضرت به آنها اشاره شد، در بیاییم.[40]
 

---------------------
پی نوشتها:
[1] بیانات آیت اللّه مکارم شیرازی در مراسم سوگواری سال روز شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام اللّه علیها، مدرسه امیر المؤمنین علیه السلام،1390/02/17.
[2] همان.
[3] همان.
[4] همان.
[5] بیانات آیت الله مکارم شیرازی؛ درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛1391/01/16.
[6] همان.
[7] بیانات آیت الله مکارم شیرازی در مراسم شهادت حضرت فاطمه (سلام الله علیها)؛مدرسه امیر المؤمنین قم؛ 1394/01/04.
[8]  بیانات آیت الله مکارم شیرازی در جمع عزاداران فاطمی؛ نشریۀ ا خبار شیعیان ؛ تیر 1387، شماره 32 .
[9] بیانات آیت الله مکارم شیرازی در مراسم عزاداری حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) ؛1390/02/18.
[10] زهرا(علیها السلام) برترین بانوى جهان ؛ ص81.
[11] زهرا (علیها السلام) برترین بانوى جهان ؛ ص82.
[12] همان.
[13]  الصواعق المحرقه، صفحه 109.
[14] زهرا (علیها السلام) برترین بانوى جهان ؛ ص83.
[15] همان.
[16] همان.
[17] زهرا (علیها السلام) برترین بانوى جهان ؛ ص84.
[18]  مسند احمد، جلد 3، صفحه 150.
[19] زهرا (علیها السلام) برترین بانوى جهان، ص: 85.
[20] بیانات آیت اللّه مکارم شیرازی، در مراسم سوگواری سال روز شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام اللّه علیها، مدرسه امیر المؤمنین علیه السلام،1390/02/17.
[21] بیانات آیت الله مکارم شیرازی در جمع عزاداران فاطمی؛ نشریۀ ا خبار شیعیان ؛ تیر 1387، شماره 32 .
[22] بیانات آیت اللّه مکارم شیرازی، در مراسم سوگواری سال روز شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام اللّه علیها، مدرسه امیر المؤمنین علیه السلام،1390/02/17.
[23] همان.
[24] همان.
[25] زهرا (علیها السلام) برترین بانوى جهان ؛ ص85.
[26] زهرا (علیها السلام) برترین بانوى جهان، ص: 86.
[27]  «فولدت فاطمة (علیها السلام) فوقعت حین وقعت على الارض ساجدة؛ به این گونه فاطمه متولد شد و در حین تولد براى خدا سجده کرد».( ذخائر العقبى، صفحه 44.)
[28]  ذخائر العقبى،.صفحه 54.
[29] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار مسئولان هیئت های مذهبی؛ 1391/02/01.
[30] همان.
[31]  شواهد التنزیل، جلد 1، صفحه 58، حدیث 89.
[32] پیام قرآن ؛ ج 9 ؛ ص381.
[33] بیانات آیت الله مکارم شیرازی در سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) ؛ 1391/02/06.
[34] خطبه حضرت زهراء سلام الله علیها ؛ ص3.
[35] بیانات آیت الله مکارم شیرازی در مراسم شهادت حضرت فاطمه (سلام الله علیها)؛مدرسه امیر المؤمنین قم؛ 1394/01/04.
[36] همان.
[37] بیانات آیت اللّه مکارم شیرازی، در مراسم سوگواری سال روز شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام اللّه علیها، مدرسه امیر المؤمنین علیه السلام،1390/02/17.
[38] بیانات آیت الله مکارم شیرازی در دیدار مسئولان هیئت های مذهبی؛ 1391/02/01.
[39] بیانات آیت الله مکارم شیرازی ، درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛ 1391/01/16.
[40] همان