اهمیّت و فضیلت تلاوت قرآن در ماه رمضان در بیان آیت الله العظمی مکارم شیرازی

اهمیّت و فضیلت تلاوت قرآن در ماه رمضان

مهم ترين ويژگی ماه رمضان، نزول قرآن است، بنابراین برای یک شخص روزه دار بهتر است در مورد اهمیّت و فضیلت تلاوت قرآن در ماه رمضان اطلاعات کافی را داشته باشد. در ادامه با ما همراه باشید تا از بیانات ارزشمند و گهربار آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدّظلّه العالی در این خصوص بهره مند شوید.

⫷⫸⫷⫸⫷⫸⫷⫸⫷⫸⫷⫸⫷⫸⫷⫸⫷⫸⫷⫸⫷⫸⫷⫸⫷⫸⫷⫸

مهم ترين ويژگی ماه رمضان، نزول قرآن است که در شب قدر بر قلب نازنين پيامبر اکرم صلّی الله عليه وآله وسلّم نازل شده است.[1] لذا ماه رمضان‏ پيوند مستحکمی با قرآن دارد،[2] و به همين جهت، بايد به اين هديه الهی توجّه خاص شود.[3]

بر این اساس يک مسلمان علاوه بر روزه گرفتن، باید با قرآن‏ مأنوس شود؛ چرا که قرآن‏ هم هدايت است، هم بيّنات و هم فرقان‏ «... هُدیً لِلنّاسِ و بيّناتٍ مِنَ الهُدی‏ وَ الفُرقانِ ...».[4]

از این رو از امور بسیار مهم در اين ماه، تلاوت‏ قرآن مجيد است که با شروع ماه رمضان، سزاوار است قرآن بسيار تلاوت‏ شود.[5]

اهمیت و فضیلت تلاوت قرآن در آینۀ عقل و نقل

قرآن، عربی فصيح و روانی است که آهنگ آن در گوش ‏ها دل ‏انگيز، و تلاوت‏ آن بر زبان ‏ها آسان است. از نظر محتوا نیز، در عين عميق و پرمايه بودن، درک آن سهل و ساده و آسان است.[6]

 اصولاً آن همه حقايق بزرگ و برجسته در قالب اين الفاظ محدود با سهولت درک معانی، ريخته شده است،[7] از این نظر خداوند آن چنان تسلطی به پيامبرش بر آيات قرآن، داده بود که به آسانی و در همه جا و برای حل هر مشکل، از آن استفاده می‏کرد، و پيوسته بر مؤمنان تلاوت می ‏نمود.[8]

این مسأله نشان می دهد قرآن کریم اختصاص به قشر خاصی از مردم ندارد؛ همان‏گونه که عالمان بزرگ و فلاسفه و دانشمندان عظيم ‏الشأن از آن بهره می‏گيرند، مردم عوام (که قادر بر تلاوت‏ قرآن هستند) نيز در حد توان و درک خود از آن استفاده می ‏کنند. اين ويژگی در کتاب های ديگر ديده نمی ‏شود.[9]

در بیان اهميت تلاوت قرآن همین بس که بدانیم مسلمانان هر چه دارند از قرآن است و بهترين راه برای تحصيل روحانيت قلب و صفای دل و بودن به ياد خدا، تلاوت و تدبر در آيات قرآن است.[10]

در این زمینه امام باقر عليه السلام روايت نموده که پيامبر خدا صلّی الله عليه وآله وسلّم فرمود: «مَنْ قَرَأَ عَشْرَ آيَاتٍ فِي لَيْلَةٍ لَمْ يُکْتَبْ مِنَ اَلْغَافِلِينَ...؛[11]کسی که ده آيه از قرآن مجيد را در شب بخواند نام او در زمره غافلين ثبت نخواهد شد».[12]

پيامبر اکرم صلّی الله عليه وآله وسلّم در روایتی دیگر می ‏فرمايند: «نَوّرُوا بُیُوتَکُمْ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ؛ خانه ‏های خود را با خواندن قرآن نورانی کنيد».[13]

روايت می‏ فرمايد خانه هايتان تاريک نباشد و قرآن تلاوت کنيد و گوش اهل خانه را تلاوت قرآن بنوازد تا کم کم معنای آن را بفهمند و انديشه کنند و نبايد قرآن فقط مخصوص جای به خصوص باشد.[14]

در روایتی دیگر پیامبر اکرم صلّی الله عليه وآله وسلّم می فرماید: «... ولِتالِی آیة مِنْ کِتابِ اللّه خَیرٌ مِنْ تَحْتِ العرش الی تُخوم السّفلی؛ برای تلاوت کننده آيه ‏ای از قرآن ارزش و ثوابی بهتر از آنچه زير عرش تا زمين است موجود است»؛[15] يعنی ثواب آن بهتر است از آنچه بين عرش و طبقات پائين است. [16]

آن حضرت در فرازی دیگر می فرماید: «... و یدفَعُ عن تالی القرآن بلوی الاخرة؛ ... و دفع می ‏شود از تلاوت کننده قرآن بلای آخرت و گرفتار شدن در آن».[17]

در روايتی ديگر پيامبر صلّی الله عليه وآله وسلّم خطاب به سلمان می فرمايد: «ای سلمان! بر تو است خواندن قرآن، زيرا قرائت آن کفاره گناهان و پوششی برای آتش و امانی از عذاب است ... مؤمن زمانی که قرآن می خواند خداوند با نظر رحمت به او می نگرد».[18]

تلاوت قرآن در رمضان، دری از درهای بهشت

پيغمبر اکرم صلّی الله عليه وآله وسلّم در آستانه ماه مبارک رمضان طی خطبه ‏ای چنين فرمود: «فَاسْأَلُوا اللَّهَ رَبَّکُمْ بِنِیَّاتٍ صَادِقَةٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَةٍ أَنْ یُوَفِّقَکُمْ لِصِیَامِهِ وَ تِلَاوَةِ کِتَابِهِ؛ با نيت های خالص و دل های پاک از خداوند بخواهيد تا شما را در روزه‏ داشتن و تلاوت قرآن در اين ماه توفيق دهد».[19]

آن حضرت در فرازی دیگر از خطبه شعبانيه، که خطبه ‏ای بسيار پر محتوی است، در مورد درهای بهشت جمله ‏ای دارد، می‏فرمايد: «إِنَّ أَبْوَابَ الْجِنَانِ فِی هَذَا الشَّهْرِ مُفَتَّحَةٌ؛[20]درهای بهشت در اين ماه باز است».[21]

از اين جمله استفاده می شود که بهشت هم اکنون وجود دارد، و در ماه رمضان درهای آن به سوی بندگان صالح خداوند باز است. از جمله قرآنی که تلاوت‏ می کنيم دری از درهای بهشت است.[22]

ماه رمضان، بهار انس با قرآن

ماه رمضان ويژگی های زيادی دارد که ماه های ديگر ندارند؛ از جمله اینکه ماه نزول قرآن است؛‏ «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآن».[23]

اين ويژگی‏ که در ماه رمضان واقع شد تصادفی نيست؛ چرا که ماه رمضان ماه تربيت (روزه) است و تربيت بدون تعليم نمی‏شود و قرآن تعليم دهنده است و بايد قرآن در اين ماه نازل شود و بهار تلاوت‏ قرآن باشد.[24]

اينکه در ماه رمضان قرآن خواندن سفارش شده، علتش اين است که در ماه رمضان به سبب روزه، قلب انسان صاف شده و آماده پذيرش تلقينات و تبليغات است و قرآن هم بهترين تبليغ است. پس مراد اين است که در ماه رمضان قرآن بخوانيم که هم قلبمان آن را بپذيرد و هم هدايت و تربيت شود.[25]

لذا بهترين اعمال در شب ها و روزهای ماه مبارک رمضان تلاوت‏ قرآن است؛ همانگونه که در حدیثی آمده است: هر چيزی را بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است، و در ماه های ديگر، هر ماهی يک بار ختم قرآن سنت است و اقل آن هر شش روز است؛ ولی در ماه رمضان، هر سه روز يک ختم قرآن سنت است و اگر بتواند روزی يک قرآن ختم کند، خوب است.[26]

ثواب تلاوت یک آیه از قرآن در ماه رمضان

وقتی خواب روزه دار که بی خبری مطلق است عبادت باشد، بيداری او که در حال تلاوت‏ قرآن باشد به طريق اولی عبادت بالاتری خواهد بود.[27] چرا که تلاوت قرآن از افضل عبادات است و کمتر عبادتی به پايه آن می رسد، زیرا این تلاوت الهام بخش انديشه در قرآن، و انديشه و تفکر، سرچشمه اعمال صالح است.[28]

آری تلاوت‏ قرآن فضيلتی بزرگ است؛ به ويژه در ماه مبارک رمضان که به راستی فضيلت آن بيرون از حد و شمار است،[29] و اجر و ثوابی بس عظيم دارد؛[30] تا آن جا که ثواب تلاوت‏ يک آيه از اين معجزه الهی در اين ماه، برابر با تلاوت‏ تمام قرآن در غير ماه رمضان قرار داده شده است.[31]

سخن آخر: (قرآن بهترین نسخه شفابخش برای رسیدن به آرامش است)
چه زيباست که در اين ماه عزيز، هر چه بيشتر با کتاب خدا آشنا شويم‏،[32] قرآن را تلاوت‏ کنيم، ترجمه آن را مطالعه نماييم، به سراغ تفسير قرآن برويم،[33]و از آن، تا حد توان بهره بگيريم، و جزء ميهمان های حقيقی و واقعی پروردگار شويم؛ که اگر دل به قرآن دهيم و در محضرش زانو بزنيم، بی شک اين نسخه شفابخش آلام ما را تسکين بخشيده، و دردهای ‏مان را دوا نموده، و قلب و روحمان را آرام می کند.[34]

مطالب مرتبط و پیشنهادی : 

ویژه نامه ضیافت الله (ماه مبارک رمضان)

منابع
.........................................
1. والاترين بندگان
2. مثال های زيبای قرآن

پی نوشت ها 
.........................................

[1] «شهرُ رَمَضانَ الَّذی انزِلَ فيهِ القُرآنْ هُدیً لِلنّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الهُدی و الفُرْقان...؛ ماه رمضان، ماهی است که قرآن در آن برای هدايت بشر و برای راهنمايی و امتياز حق از باطل نازل شده است».
[2] مثال های زيبای قرآن، ج‏1، ص11.
[3] مثال های زيبای قرآن، ج‏1، ص12.
[4] سورۀ بقره، آیۀ 185؛ (مثال های زيبای قرآن ، ج‏1 ، ص12).
[5] کليات مفاتيح نوين، ص773.
[6] تفسير نمونه ، ج‏13، ص150.
[7] تفسير نمونه ، ج‏13، ص150.
[8] لغات در تفسير نمونه، ص649.
[9] داستان ياران: مجموعه بحث های تفسيری حضرت آيت الله العظمی مکارم شيرازی(مدظله)، ص236.
[10] جلوه حق بحثی پيرامون(صوفيگری) در گذشته و حال ، ص108.
[11] امالی، ص36؛ بحارالانوار، ج92، ص197- 196.
[12] جلوه حق بحثی پيرامون(صوفيگری) در گذشته و حال ، ص108.
[13] اصول کافی، ج2، ص610، بحارالانوار، ج92، ص200؛ (جلوه حق بحثی پيرامون(صوفيگری) در گذشته و حال ، ص108).
[14] مشکات هدايت، ص99.
[15] بحارالانوار، ج92، ص19 از جامع الاخبار، ص46- 48.
[16] اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقين) ، ج‏1، ص439.
[17] بحارالانوار، ج92، ص19 از جامع الاخبار، ص46- 48؛ (اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقين)، ج‏1، ص439).
[18] بحارالانوار، ج92، ص18- 17 از جامع الاخبار، صفحه 46- 48 (به نقل از ج2 الحياة، ص253)؛ (اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقين)، ج‏1، ص439).
[19] کليات مفاتيح نوين، ص695.
[20] وسائل الشيعه، ج7، صفحه 228.
[21] والاترين بندگان، ص127.
[22] والاترين بندگان، ص127.
[23] سوره بقره، آيه 185؛ (گفتار معصومين علیهم السلام، ج‏2 ، ص120).
[24] گفتار معصومين علیهم السلام، ج‏2، ص120.
[25] انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقی، ص436.
[26] زاد المعاد، ص 109.
[27] گفتار معصومين علیهم السلام، ج‏2، ص123.
[28] اعتقاد ما ، ص49.
[29] مثال های زيبای قرآن، ج‏1، ص12.
[30] مثال های زيبای قرآن، ج‏1، ص248.
[31] وسائل‏ الشيعه، ج7، ص 228؛ (والاترين بندگان ، ص12).
[32] والاترين بندگان، ص12.
[33] مثال های زيبای قرآن، ج‏2، ص122.
[34] والاترين بندگان، ص12.