خطر همراه با کودکان در فضای مجازی

همواره نکاتی وجود دارد که والدین هنگام کار فرزندانشان با رایانه و مخصوصاً فضای مجازِی، باید به آن ها یادآوری کنند تا میزان آسیب پذیری کودکان در فضای مجازی و استفاده از ابزار دیجیتالی، کاهش یابد. این گفتار، به معرفی ۲۰ مورد از این نکات مهم می پردازد.
سبک زندگی دیجیتالی بزرگ تر، تأثیر زیادی در سبک زندگی دیجیتالی و حتی سبک زندگی واقعی آن ها در دنیای پیرامون دارد. والدینی که صبح تا شب مشغول اینترنت و چت و گوشی هوشمند خود هستند، این رفتار را باید در کودکان و نوجوانانشان نیز، انتظار داشته باشند. چرا که کودکان و نوجوانان، در سنین اولیه رشد، بیش ترین سطح تأثیر پذیری را از رفتار بزرگ ترها به خصوص والدین خود کسب می کنند.
این سبک زندگی، گویا جز لاینفک زندگی ما شده است و دنیای کودکان را نیز به تسخیر بلامنازع خود درآورده است. باید تلاش کرد تا دنیای کودکان و نوجوانان، آسیب پذیری کم تری را کسب کند تا با آسیب های متعدد این شبکه، در گیر نشوند. با بررسی یکی از بزرگ ترین سایت های مستهجن غربی، آمارها نشان داد که تعداد دفعات نمایش صفحات مختلف سایت ۴٫۴ میلیارد بار در هر ماه بود و در هر ماه ۳۵۰ هزار نفر مستقل (با آی پی منحصر به فرد) از این سایت بازدید می کردند. میانگین زمانی که هر کاربر در این سایت صرف کرده است حدود ۱۵ دقیقه در روز بوده است.
آمارها نشان می دهد که در ابتدا سایت های مستهجن فقط تصاویر عریان زنان و مردان را نشان می دادند ولی در دهه اخیر پا را فراتر نهاده و تصاویری از اعمال شنیع و زننده ای همچون هم جنس بازی، تجاوز جنسی، ارتباط جنسی با محارم و حتی مقاربت جنسی انسان با حیوان را به نمایش گذارده اند. برای پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی در بین جوانان، والدین و معلمان و اساتید می بایست نسبت به تهدیداتی که در فضای مجازی وجود دارد آگاه شوند و راهکارهای مناسب را برای مقابله با این گونه تهدیدات فرا گیرند؛ زیرا والدین، معلمان و اساتید نقش بسزایی در آگاه سازی و فرهنگ سازی جوانان و نوجوانان دارند.
اعتیاد از نظر لغوی به معنای عادت داشتن و در اصطلاح، به تکرار یک عمل به شکل مستمر اطلاق می شود. وقتی از اعتیاد سخن به میان می آید غالباً اذهان انسان ها متوجه اعتیاد به مواد مخدر می گردد، اما واقعیت غیر از این است. «امروزه در جهان عدهٔ کثیری هستند که به تماشای تلویزیون و اینترنت و بازی های رایانه ای معتادند.
مجلهٔ آمریکایی «بی ارادگی و اعتیاد جنسی» در یکی از شماره های خود نوشت: اتصال به سایت های اینترنتی هرزه نگاری محدود به کاربران خانگی نشده بلکه به یکی از معضلات جدی در محیط های کاری نیز بدل شده است. این مجله می افزاید: طی تحقیقات صورت گرفته درمورد تعدادی از شرکت ها، مشخص شد که کارمندان مرد، ۶۲% از زمان صرف شدهٔ خود در پشت رایانه را به سایت های هرزه نگاری اختصاص داده اند.
در حال حاضر در بسیاری از کشورها و به ویژه کشورهای پیشرفته، امکان اتصال و دسترسی به اینترنت برای اغلب افراد فراهم شده است. حتی کودکان بسیاری در کشورهای مختلف جهان امروزه به اینترنت متصل هستند. بر اساس گزارش منتشر شده، ۹۰% کودکان بین ۵ تا ۱۷ سال در ایالات متحده آمریکا به رایانه دسترسی دارند و ۷۵% نوجوانان ۱۴ تا ۱۷ ساله به طور منظم از آن استفاده می کنند.
ارزان بودن هزینه های اتصال و ناشناخته ماندن افراد در آن، موجب گسترش هرزه نگاری و استفاده از محصولات آن شده است. در حال حاضر هزاران سایت اینترنتی وجود دارد که حاوی تصاویر مستهجن است. هرزه نگاری در اینترنت و نیز سایر فن آوری های ارتباطی اثرات سوء و مخرب بسیاری در جامعه ایجاد می کند.
امروزه رابطه میان جرایمی چون: تجاوز، خودفروشی، سوء استفاده از اطفال و موارد بسیاری از این دست، با گسترش محصولات هرزه نگاری اثبات شده است. بر اساس آمار ادارهٔ تحقیقات فدرال آمریکا، حدود ۸۱% مجرمان خشونت های جنسی مرتباً از محصولات هرزه نگاری استفاده کرده اند. این مسئله بر روابط زنان و مردان نیز تأثیرات مخربی گذاشته است. خارج شدن روابط بین زن و مرد از یک رابطه انسانی و توأم با احترام به یک رابطهٔ غیر انسانی و همراه با امیال شهوانی از جملهٔ این تأثیرات است.
در این باره انجمن روان پزشکان آمریکا گزارش می دهد که ۲۰% معتادان به محصولات هرزه نگاری به دلیل اعتیادشان طلاق می گیرند یا جدا از زوج هایشان زندگی می کنند. بیشترین اثر مخرب هرزه نگاری بر قشر نوجوان و جوان جامعه است. وجود روابط جنسی خارج از عرف و اخلاق جامعه در محصولات ارائه شدهٔ هرزه نگاران، روابط جنسی نامشروع و خارج از ازدواج را اشاعه می دهند و این مسئله موجب کاهش تمایل نوجوانان به امر مقدس ازدواج می شود.»
در اینترنت و دنیای مجازی آن، همانند دنیای واقعی که در آن افراد گوناگون، با فرهنگ ها و سلیقه های مختلف زندگی می کنند، افراد زیادی وجود دارند که شرور و خطرناک هستند. این گونه افراد از اینترنت برای بهره برداری های سوء و متأسفانه بیشتر برای امور جنسی از کودکان و نوجوانان استفاده می کنند. در اغلب اتاق های چت، انبوهی از جوانان بین ۱۲ تا ۲۵ سال در حال گفت و گو هستند که تبادل اطلاعات شخصی در آن ها تشویق می شود. زمانی که کودک و نوجوان وارد خانه های گفت و گو (چت روم) می شود، با شمار کثیری از شکارچی هایی رو به رو می گردد که در کمین آنان هستند.
ما اصولاً با ماهیت چت زدن و گفت و گو مخالف نیستیم، زیرا که افراد بسیاری هستند که در گفت و گوهای علمی و تخصصی و ارزنده مشارکت می کنند، اما روی سخن با آن دسته از کاربران اینترنتی است که عمدتاً نوجوانان و جوانان هستند که در فعالیت ها و ارتباط هایی شرکت می کنند که بیشتر جنبهٔ لذت جویی و دوست یابی دارد و بیشتر نگرانی ها نیز در همین زمینه است.
چند پیشنهاد:
برای کاهش میزان آسیب پذیری کودکان و نوجوانان در فضای مجازی، توجه به نکات ذیل الذکر توسط والدین، می تواند کارساز باشد. اگر چه همواره مشاوره با پزشک و روانشناس، به خصوص روانشناسان سایبر، توصیه می شود.

۱ - فاصله کودکان با صفحه رایانه حفظ شود
تشعشات ناشی از امواج صفحات دیجیتالی، بر روی چشم و سیستم عصبی، تأثیر منفی دارد و این تاثیرگذاری در بلند مدت افزایش می یابد. تلاش کنید تا به کودکان خود یاد بدهید که همواره در استفاده از ابزار دیجیتالی چه نوت بوک باشد چه گوشی هوشمند، همواره حد خاصی را برای مشاهده آن در نظر بگیرند و خیلی به این صفحات، زل نزنند! حفظ حداقل فاصله ای به میزان طول یک دست دراز شده با صفحه دیجیتالی، می تواند فاصله خوبی باشد.

۲ -فرزند شما هر سی دقیقه، از جلوی رایانه بلند شود
به کودکان یاد بدهید هر نیم ساعت یک بار، از جلوی رایانه بلند شوند. این کار سبب می شود تا ستون فقرات و عضلات کودکان، کمی استراحت بکند و آسیب پذیری آن نسبت به کار زیاد با رایانه کاهش یابد. این موضوع خیلی مهم است. بعضاً کودکان را مشاهده می کنیم که چند ساعت پست شر هم، روبروی رایانه نشسته و مشغول بازی اینترنتی یا ویدئویی هستند. این کار سبب آسیب هایی به ستون فقرات و عضلات کودکان و حتی نوجوانان می شود. این کار را به کودکان یاد بدهید. بر روی رایانه، جمله ای با استکیر بچسبانید که هر نیم ساعت از کودک خواسته شود تا از جلوی رایانه بلند شود.

۳-  میز رایانه و صندلی، متناسب با جثه فرزندتان باشد
همان میز و صندلی که خود برای استفاده از رایانه استفاده می کنید، در اختیار کودکان قرار ندهید. این کار سبب آسیب هایی به عضلات و کمر کودکان می شود. تناسبی باید بین میز و صندلی با جثه کودکان باشد.

۴ -از فرزندتان بخواهید تا جلوی رایانه غوز نکند.
این موضوع مهمی هست. مخصوصاً در انجام بازی های ویدئویی پرتنش و هیجان انگیز.

۵ - به فرزندتان یادآوری کنید که هنگام کار با رایانه، حتماً پلک بزند
پلک نزدن، باعث خسته شدن چشم و خشک شدن داخل آن می شود که در دراز مدت می تواند مشکل ساز باشد. وقتی با رایانه کار می کنیم، معمولاً کم تر پلک می زنیم و این کار، سبب آسیب های چشمی می شود. از کودکان و نوجوانان بخواهید که در هنگام کار با رایانه، بیش تر پلک بزنند.

۶ - به فرزندتان یادآوری کنید که دست خود را بطور ثابت روی موس نگه ندارد
قرار گیری طولانی مدت دست بر روی موس، سبب مشکلات عضلانی برای کودکان می شود. این موضوع را به آن ها یادآوری کنید.

۷ - صفحه کیبورد کوچک تر و نرم تر برای کار وی انتخاب کنید
صفحه کی بورد کوچک که کلیدهای آن نرم باشد، نیازمند فشار کم تر از سوی بچه ها برای فشار دادن دکمه ها و استفاده از کیبورد است.

۸ - فهرستی از سایت های خوب و ارزشمند را در کنار مانیتور نصب کنید
سایت خوب، برای بچه های خوب حتماً نیاز هست. میلیون ها سایت وب، مناسب کودکان نیست. آن ها را جلوی صفحه جست وجوی گوگل قرار ندهید. مطلوب کودکان و نوجوانان نیست. سایت های خوب را شناسایی و به آن ها معرفی کنید تا همواره با این پرتال ها سرگرم باشند.

۹-  از فرزند خود بخواهید که صفحات وب بوک مارک شده شما را بعضاً چک کند
وقتی شما صفحات وب را بوک مارک کنید، کودکان علاقمند می شوند از آن صفحات استفاده کنند که قبلاً ثبت شده بر روی مروگر. با بوک مارک کردن صفحات خوب، کودکان و نوجوانان را به استفاده از این پرتال ها ترغیب کنید.

۱۰ - نکات مربوط به انتخاب صحیح کد کاربری و رمز عبور را به فرزندتان یادآوری کنید
اگر آن ها وارد صفحات شبکه های مجازی و پست الکترونیک می شوند، طریقه استفاده صحیح از آن پرتال ها و همچنین ثبت کد کاربری و رمز عبور دقیق و ایمن را، در نظر داشته باشید. همه چیز را باید به کودکان آموزش دهید.

۱۱ - از ایشان بخواهید، رمز عبور خود را جایی یادداشت نکند
از کودکان و نوجوانان بخواهید که رمز عبور خود را جایی یادداشت نکنند. این موضوع بین این قشر سنی، زیاد مشاهده می شود.

۱۲ - به فرزندتان آموزش دهید که هیچ صفحه ناشناسی را کلیک نکند
عدم کلیک کردن بر روی پاپ آپ ها و صفحات تبلیغی ناشناس، موضوعی است که باید به آن توجه کنید. این موضوع رابه فرزندانتان یاد بدهید و آموزش بدهید.

۱۳-  به فرزندان خود یاد بدهید که مشاهده پرتال های مستهجن، چه عواقب منفی در پی دارد.
اینکه فکر کنید عدم صحبت کردن درباره سایت های مستهجن، کمکی به کودکان و نوجوانان شما است، اشتباه می کنید. آن ها را باید با عواقب استفاده از این پرتال ها آشنا کنید و به صورت مالتی مدیا و چند منظوره. سبک زندگی دیجیتالی را باید به کودکان خود مانند دست شویی رفتن و مسواک زدن و لباس پوشیدن، یاد بدهید. خیلی از مهارت های اجتماعی را کودکان و نوجوانان می توانند در محیط واقعی، از دیگران یاد بگیرند به طور مستقیم یا غیر مستقیم.

اما مسائل هویت مجازی و محیط دیجیتالی را، جز از والدین خود، در این سطح سنی، از کسی نمی توانند یاد بگیرند. انتظار نداشته باشید که مادر بزرگ کودک یا نوجوان شما، درباره مسائل ایمنی و اخلاقی و روانی محیط سایبر، با نوه های خود صحبت کنند!

منبع: انتخاب، کد خبر: ۲۱۶۹۸۶.