راهکارهای پیشرفت اقتصادی در ایران

راهکارهای پیشرفت اقتصادی در ایران

در این بخش از ضیاءالصالحین، به بازخوانی توصیه های رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای درباره ی نقش و وظایف کلیدی مسئولان در جنگ اقتصادی و بهبود وضعیت معیشتی مردم می پردازیم.

از همان ابتدایی که انقلاب اسلامی ایران پیروز شد، آمریکا و کشورهای غربی به دنبال به چالش کشاندن نظام جمهوری اسلامی بودند. هرچه جمهوری اسلامی پیش می رفت و استقلال و عزت کشور افزوده تر می شد، این جنگ شدت بیشتری می یافت. «اقتصاد کشور ما در سال نود دچار یک جنگ بسیار مهم و بزرگی بود؛ یعنی ما جنگ اقتصادی داشتیم. کسی که نقطه ی مقابل ما قرار داشت، عمدتاً دولت آمریکا بود و بعضی از همراهانش در اروپا و در نقاط دیگر» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ 

تحریم های بی رحمانه و همه جانبه بر پروژه های اساسی، کشور را در یک محاصره اقتصادی قرار داد که بدون شک «محاصره ی اقتصادی و تحریم که آمریکا علیه ما انجام داد... یکی از جنایت های بزرگ دولت ها است.» ۱۴۰۰/۱/۱ 

آمریکا با تحریم به دنبال متوقف نمودن کشور بود. «از اوّل انقلاب این سیاست استکبار... از کار انداختن تولید کشور بود؛ سیاست دشمن این بود. این تحریم ها و این حرف ها همه برای این بود که در کشور، تولید از کار بیفتد؛ تولید که از کار افتاد، کشور تهیدست و محتاج می شود.» ۱۴۰۱/۲/۱۹

 مهم ترین هدف فشار اقتصادی، ازکارانداختن تولید در کشور، با هدف ناراضی سازی مردم از نظام اسلامی بود. «دشمن سعی می کند جامعه را در فشار اقتصادی قرار بدهد برای اینکه مردم را در مقابل اسلام، در مقابل نظام اسلامی قرار بدهد.» ۱۴۰۰/۱۱/۳ 

انگیزه بانیان تحریم، «ناامید کردن مردم از نظام اسلامی و گرفتن این پشتوانه ی اساسی از مسئولان در ایستادگی مقابل دشمن است.» ۱۳۹۵/۱۲/۱۹ 

در این جنگ تمام عیار «دشمن ملّت را هدف گرفته، افکار عمومی را هدف گرفته، فکر جوان ها را هدف گرفته [است]» ۱۴۰۰/۱۱/۲۸

ابزارهای دشمن برای دست کاری کردن ذهنیت جامعه و جداکردن مردم از نظام عبارتند از: «فشار اقتصادی -که یکی از طرقش همین تحریم و مانند این ها است- یکی هم لجن پراکنی و دروغ پردازی های رسانه ای.» ۱۴۰۰/۱۱/۲۸ 

سیل جعل و دروغ پردازی، واژگون کردن حقیقت ها و سیاه نمایی از کشور توسط رسانه های غربی، از ابزارهای دیگر دشمن در کنار تحریم است تا کشور را متوقف و از رشد و پیشرفت جلوگیری کند. «چالش اساسی امروز ما، چالش پیشرفت در مقابلِ «توقف و رکود و ارتجاع» است.» ۱۴۰۱/۸/۲۸

⮜ خرسندکننده نبودن آمارهای اقتصادی دهه ۹۰

واقعیت این است که آنچه کشور در دهه ۱۳۹۰ به لحاظ اقتصادی گذراند، مطلوب نبوده و کشور دچار یک عقب ماندگی در رشد اقتصادی شده است. «واقعیت این است که وضع اقتصادی کشور تعریف ندارد؛ وضع اقتصادی با همه ی این تلاش هایی که انجام می گیرد، مطلوب نیست؛ مردمِ زیادی هم ازلحاظ اقتصادی در فشار هستند. مسئله ی گرانی ها و این چیزها را کم وبیش شماها میدانید و بسیاری از مردم آن را با همه ی وجودشان لمس می کنند؛ این یک مشکلِ اساسی کشور است.» ۱۳۹۷/۳/۲ 

«آمارهای اقتصادی دهه ی ۹۰ -آمارهای اقتصاد کلان کشور- حقاً و انصافاً خرسندکننده نیست: آمار مربوط به رشد تولید ناخالص داخلی، آمار مربوط به تشکیل سرمایه در کشور، آمار مربوط به تورّم، آمار مربوط به رشد نقدینگی؛ این ها خرسند کننده نیست.» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ 

در این برهه تاریخی مشکلاتی برای کشور ایجاد شد که اگر دولت وقت «همان نصیحت ها را، همان کارهایی را که حالا بنا است انجام بدهند ان شاءالله و انجام می دهند، آن روز انجام داده بودند، امروز وضع ما بهتر بود.» ۱۴۰۱/۸/۲۸

از جمله مهم ترین معضلاتی که در پیشبرد مسائل اقتصادی وجود داشت، اعتماد به غرب بود. کارنامه اقتصادی به دست آمده در دهه ۹۰، مشخص ساخت که اعتماد به غرب پاسخگوی رفع مشکلات اقتصادی و موجب پیشرفت کشور نیست. «در این دولت معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمی دهد؛ به ما کمک نمی کنند و هر جا بتوانند ضربه می زنند؛ آنجایی که ضربه نمی زنند، آنجایی است که امکانش را ندارند.» ۱۴۰۰/۵/۶ در هر مسئله ای که دولت ها بی توجه به غرب و مبتنی بر سرمایه داخلی پیش رفتند، موفق بودند. «هر جا شما موضوعات را به توافق با غرب و به مذاکره ی با غرب و با آمریکا و مانند این ها موکول کردید، آنجا ماندید و نتوانستید پیش بروید؛ چون آن ها کمک نمی کنند، دشمنی [می کنند]» ۱۴۰۰/۵/۶ 

معضل دیگر در توقف حرکت اقتصادی کشور، گره زدن مسائل به رفع تحریم ها بود. سیاست قطعی و ابلاغ شده که به صورت مکرر بیان شد این بود که  «مسئله ی اقتصاد کشور را به رفع تحریم گره نزنند» ۱۴۰۰/۱/۱

البته تحریم ها نیز وجود داشت؛ اما راه حل اصلی کشور در درون بود. در درون کشور «ظرفیت ها و توانایی های فراوانی برای بی اثر کردن تحریم ها داریم، به شرط آنکه بخواهیم و همت کنیم و به دل مشکلات برویم » ۱۳۹۹/۹/۴ 

بنابراین می توان «فشار اقتصادی را با تلاش درونی، تلاش داخلی و با خنثی کردن تحریم ها و البتّه تلاش دیپلماسی [خنثی کرد].» ۱۴۰۰/۱۱/۲۸ 

واقعیت این است که «اگر در این سال ها مسئولان دولتی همراهی بیشتری می کردند، رعایت بیشتری می کردند، ما افتخارات بیشتری به دست می آوردیم، وضعمان از این چیزی که امروز هست، قطعاً بهتر بود.» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ 

مسیر اصلی پیشرفت کشور باید «تکیه بر روی ارزش های اساسی انقلاب، [باشد]... بر ارزش عدالت، مبارزه ی با فساد و امثال این ها.» ۱۴۰۰/۵/۱۲ اگر چنین مسیر طی شود، اگر سیاست های اقتصاد مقاومتی به خوبی پیاده شود، قطعاً معضلات کشور حل خواهد شد.

⮜ ضرورت حرکت برای تغییر شاخص های اقتصادی مهم کشور

نقطه قوت و نفوذناپذیری کشور در اقتصاد قوی نهفته است. به همین دلیل «باید اقتصادمان را جوری تنظیم و برنامه ریزی کنیم که باوجود تحریم هم بتوانیم کشور را به خوبی اداره کنیم.» ۱۳۹۹/۱۰/۱۹ 

در دهه گذشته وضعیت اقتصادی مطلوب نبود؛ اما می توان با فعالیت جهادی و کار انقلابی، عقب ماندگی ها را جبران نمود. «کشور ما از ظرفیت بزرگ اقتصادی برخوردار است؛ یعنی ما ازلحاظ اقتصادی می توانیم وضعی را که امروز داریم چندین برابر بهتر داشته باشیم» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ 

برای این مقصود راهکار هایی وجود دارد: طبیعتاً «اگر بخواهیم اقتصاد داخلی رونق پیدا کند باید صادراتِ خوب داشته باشیم، وارداتِ به مورد داشته باشیم، ارتباطات اقتصادی داشته باشیم.» ۱۳۹۶/۱۱/۲۹

از سوی دیگر برای آنکه تحریم ها بی اثر شود باید برنامه ای منسجم وجود داشته باشد؛ البته «بهترین و موفق ترین کار برای خنثی کردن تحریم ها همین تلاش واقعی -نه تلاش شعاری؛ تلاش واقعی- برای تقویت تولید ملّی است.» ۱۴۰۰/۱۲/۲ 

اگر جهش تولید رقم خورد معضلات برطرف می شود. «اگر واقعاً تولید را بتوانید جهش بدهید، همه ی شاخص های اقتصادی مهم کشور تغییر پیدا می کند.» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ 

در رفع مشکلات به مسائل روبنایی و ظاهری نباید اکتفا شود. «در حل مشکلات اقتصادی دنبال راه حل های موقّتی و مسکّن و مانند این ها نباید رفت، چون این ها گاهی اوقات مشکل را افزایش می دهد.» ۱۴۰۰/۶/۶

در کنار تحولات اساسی، حفظ روحیه امید ملت، نیز نقش اساسی در حل مشکلات دارد. «گفتگوی صادقانه ی با مردم... حرف زدن با مردم از روی صداقت، با قطع نظر از پیرایه های سیاسی و مانند این ها؛ صادقانه با مردم حرف بزنند، مشکلات را به مردم بگویند... حرف زدن با مردم یکی از کارهای مهمی است که دولت مردمی بایستی [به آن] متعهّد باشد.» ۱۴۰۰/۵/۱۲ 

آنچه در کشور طی دهه ۱۳۹۰ رخ داد، قطعاً قابل اصلاح و بازگشت است. در صورتی که دولت سیزدهم سیاست های اقتصاد مقاومتی را به عنوان یک برنامه عملیاتی اجرایی نماید، بخش عمده ای از چالش های موجود اقتصادی کشور اصلاح خواهد شد. حل مسئله گرانی، لزوم حفظ ارزش پول ملی، هدایت نقدینگی به تولید، اصلاح ساختار بودجه و نظام بانکی، ارتقای سرمایه گذاری و اشتغال، بهبود فضای کسب وکار از دیگر اقداماتی است که همواره مورد تأکید رهبر انقلاب اسلامی بوده است و باتوجه به ظرفیت های کم نظیر کشور، از سوی برنامه ریزان در قوه مقننه قابل برنامه ریزی است و قوه مجریه هم طبق آن امکان تدبیرو اجرا دارد.

«مشکلات اقتصادی که از آن تعبیر کردیم به بیماری، خب عمده ترینش تورّم است، کاهش ارزش پول ملّی است، گرانی های بی منطق است، مشکلات بنگاه های تولیدی است، وجود تحریمهای خارجی است -که نقش این تحریمها را نباید نادیده گرفت- و نتیجه ی اینها هم سختیِ معیشتِ طبقاتِ پایین و متوسّط است. این بیماری ها هست، لکن بنیه ی کشور قوی است. چرا میگوییم بنیه ی کشور قوی است؟ به خاطر ظرفیّتهای گسترده ای که در کشور وجود دارد» ۱۳۹۹/۴/۲۲

مسئولان دستگاه ها و قوا از دولت و مجلس با رفتار صادقانه و عمل به وعده ها از یک سو و از سوی دیگر با روحیه انقلابی و جهادی، می توانند هم امید را در کشور تقویت نمایند و هم عقب ماندگی های اقتصادی را جبران کنند و معضلات معیشتی مردم را رفع نمایند.