جهاد تبیین در قیام فاطمی - حجت الاسلام کاشانی (بخش دوم) + متن
در این بخش از ضیاءالصالحین، دومین قسمت از بیانات ارزشمند حجت الاسلام حامد کاشانی در مورد «جهاد تبیین در قیام فاطمی» را به مدت 48 دقیقه تقدیم مخاطبان عزیز می نماییم.
متن بخش دوم جهاد تبیین در قیام فاطمی - استاد کاشانی
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم»
«أُفَوِّضُ أَمْري إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصيرٌ بِالْعِبادِ».[۱]
«رَبِّ اشْرَحْ لي صَدْري * وَ يَسِّرْ لي أَمْري * وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِساني * يَفْقَهُوا قَوْلي».[۲]
«اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِي بِالْهُدَى وَ أَلْهِمْنِي التَّقْوَى».[۳]
مقدّمه
هدیه به پیشگاه با عظمت حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها و روحی له الفداه صلواتی هدیه بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
عرض ادب به ساحت مقدّس حضرت بقیة الله اعظم روحی و ارواح العالمین له الفداه و عجّل الله تعالی فرجه الشریف وَ رَزَقَنا الله تعالی رؤیَتَهُ وَ زِیارَتَهُ و الشَّهادَةَ بَینَ یَدَیه صلوات دیگری محبّت بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
مرور جلسه قبل
موضوع اصلی بحث ما «جهاد تبیین در قیام فاطمی سلام الله علیها» است، منتها این یک فضاسازی نیاز دارد که ابعاد بحث روشن بشود، دقت هم می خواهد.
قبل از اینکه آنچه گذشت بگوییم و بحث را ادامه بدهیم، برای اینکه همین بحث درست تبیین بشود باید به یک سؤالی پاسخ بدهیم.
فی الجمله ما شب گذشته عرض کردیم که موضوع حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها یک اهمیت استثنایی دارد و ما جایی نداریم که راجع به این موضوع با مردم گفتگو کنیم، جای آن کتب درسی مدارس و دانشگاه ها و حوزه های علمیه است که در هر سه این مباحث خالی است، رسانه ی ملی هم به جهاتی یا مصالحی درست یا نمی دانم غیر درست نمی تواند به این موضوعات بپردازد، تنها جایی که باقی می ماند که می شود اگر درست است این موضوعات را مطرح کرد همین جلسات فاطمیه است، وگرنه اصلاً نباید مطرح بشود.
لذا ممکن است معمولا مباحث ما در ایام فاطمیه قصه ی کمتری داشته باشد و لذت از بحث کمتر باشد و باید به خود موضوع بپردازیم، به نظر ما خود موضوع هم مهم ترین موضوعی است که برای مکتب اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین هست، یعنی اگر مکتب اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین حق هست این موضوع قوام آن است.
پاسخ به یک سؤال سطح پایین
برای اینکه آن بحث را ادامه بدهیم یک مقدّمه ی ضروری هست، چون بارها به من گفته اند من هم اینجا با شما مطرح می کنم که مثلاً در این اوضاع اقتصادی مردم، در این گرانی ها، با این وضع بورس، با این و
این بیان سطح پایین است و یک بیان سطح بالا هم دارد که الآن عرض می کنم.
پاسخ بیان اول این است که بنده الحمدالله مستأجر هستم و با همه ی وجودم می دانم که مشکل مستأجرها چیست، شما هر کدام نهایتا سه بچه دارید اما من به اندازه ی پانزده بچه فقط کتاب دارم. سال ها حتّی حمام خانه ی ما کتابخانه بوده است و در سرویس بهداشتی دوش نصب کرده بودیم. کافی است به یک نفر بگویید بیست و پنج هزار جلد کتاب را یک مرتبه از نزدیک ببیند و در یک خانه جا کند که اجاره ای است، یعنی می فهمیم که مردم چه می گویند. اگر کسی یک مرتبه اسباب کشی کرده باشد می فهمد که یعنی چه، من به اندازه ی پنج خانه اسباب داریم که آن هم کتب ماست. حتّی باربر هم به ما می گفت که آیا این کتاب ها را خوانده ای؟ گفتم مردم دزدی می کنند و کسی از آن ها بازخواست نمی کند اما تو که هزینه ی باربری این کتب را می گیری هم ما را بازخواست می کنی!
حال مسئولیت من در اینجا چیست؟ آیا رئیس بهزیستی هستم؟ آیا بنیاد مسکن در دست من است؟ آیا وزارت اقتصاد در دست من است؟ آیا من رئیس سازمان بورس هستم؟ آن مشکلات را باید این ها حل کنند و من هم مانند شما جزو مطالبه کننده ها هستم، اما حال چونکه مشکلات اقتصادی فراوان هست و مسئولیت آن هم با دیگران است و معلوم است مسئولیت آن با من نیست، این بدین معنا نیست که بگوییم حال که این مشکلات هست فعلا نمازتان را نخوانید. اگر خدای نکرده کسی یک بیمار در خانه ی خود دارد غذا را که تعطیل نمی کند. چند وعده می توانی غذا نخوری؟ چند ساعت می توانی آب نخوری؟ نمی شود.
ما هم قبول داریم که عدّه ای باید وظایف خود را انجام بدهند، اما این بدین معنا نیست که یک اصل دیگر را هم کنار بگذاریم.
از آن کسی که وظیفه ی او بهبود معیشت مردم است باید مطالبه کرد اما کار من این است که بیایم و بگویم که اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین چگونه بوده اند، باید از من این موضوع را توقع داشته باشید و اگر بر خلاف این راه رفتم باید به من بگویید که کارهای بی ربط به تو چه ربطی دارد؟
این پاسخ به سوال سطح پایین بود.
قیام حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را تقلیل ندهیم
سوال سطح بالا اینطور است: فاطمیه یعنی عدالت اجتماعی، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها برای تحقق عدالت اجتماعی قیام کرد. یعنی موضوع را به عدالت اجتماعی تقلیل بدهیم.
پاسخ این است عدالت اجتماعی چیز بسیار مهمّی است، جامعه ای که در آن عدالت اجتماعی نباشد گسست و اختلاف و دعوا و تنش و بی محبّتی و بی مهری و انتقام از یکدیگر و خوشحال شدن از بدبختی یکدیگر به همراه دارد، اگر یک کامیونی که مواد غذایی دارد و چپ می کند مردم مانند انتقام از یاغی، با خنده می دزدند، چون هر کسی فکر می کند بدبختی و نداشتن خودش تقصیر بقیه می دانند و همه کندن از یکدیگر را افتخار می دانند. هیچ اجتماعی نمی تواند بدون عدالت اجتماعی زندگی کند و این مسئله قطعاً خیلی مهم است، شک نیست که این از اهم امور است. از مهم ترین معضلات ما احساس عدم عدالت یا واقعا عدم عدالت است، این از مهم ترین بحران های جامعه است. اینکه به یک نفر توجه می کنند که فامیل خود را سر کار آورد و رسانه ها به او حمله می کنند، اینکه فیش حقوقی او اضافه دارد… البته آنجاهایی که دزدی نیست را عرض می کنم، علّت اینکه حمله می کنند این است که همه نسبت به یکدیگر بدبین هستند، چون احساس می کنند که این فرد حق آن ها را خورده است. جامعه ای که بی عدالتی داشته باشد دیگر امنیت روانی ندارد، دشمنی در این جامعه فراوان است، اهداف در این جامعه پیش نمی رود، در این جامعه خیانت زیاد رخ می دهد.
یکی از کارهایی که معاویه می کرد این بود که سعی می کرد احساس خیانت را در یاران امام حسن مجتبی صلوات الله علیه زنده کند، این ها می گفتند بقیه خودشان را می فروشند و من به تنهایی بایستم و جنگ کنم؟ اگر بعدا اسیر بشوم چه کسی جواب می دهد؟ بنابراین این شخص هم چیزی می گرفت و…
اصلاً اینکه در یک جامعه بگویند «همه دزد هستند چرا من دهه ی شصتی فکر کنم؟» باعث می شود که عده ی بیشتری خلاف کنند.
پس عدالت اجتماعی بسیار بسیار مهم است و از اهم امور است، بنده معترف هستم که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بسیار به عدالت اجتماعی اهمیّت می دادند اما قیام حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها اولاً و بالذات برای تحقق عدالت اجتماعی نبوده است و به نظر من هر کسی چنین بگوید خیانت است. قیام حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ابعادی داشت که عدالت اجتماعی هم یکی از ده ها بُعدِ آن است.
اگر یک نفر بیاید و بگوید در این فاطمیه می خواهم به یکی از ابعاد قیام حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بپردازم، یعنی جزئی از یک کلِ بزرگ، عدالت اجتماعی، من می گویم سلام الله علیه، حرف خودت را بزن. حال یک نفر می گوید من می خواهم شوهرداری حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را شرح کنم، اما موضوع حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فقط این نیست، عیبی ندارد، بگوید، بگوید من می خواهم از عدالت اجتماعی بگویم، خیلی هم خوب است، اما فاطمیه هم عرض با عدالت اجتماعی نیست و این دروغ و خیانت به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است.
اگر مهربان ترین آدم ها بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم، که نه به بیت المال کار داشتند، عادلانه هم تقسیم می کردند، اموال خودشان را هم به فقرا می دادند می آمدند، باز هم وجود مبارک حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها همین خروش را داشتند.
موضوع مهدویت را تقلیل ندهیم
این در موضوع امام زمان ارواحنا فداه هم هست.
وقتی گرانی به ما فشار می آورد، وقتی انسان خدای نکرده برای اجاره ی منزل مضطر بشود ممکن است «یا بقیة الله» بگوید، اما این اضطرار الکی است، ممکن است که خیال کند وقتی امام زمان ارواحنا فداه می آیند باید مسئله ی اجاره ی خانه ی ما را درست کنند، این یا بقیة الله را هم برای اجاره می گوید، برای هزینه ی جهیزیه ی فرزند خود می گوید، برای هزینه ی تحصیل پسر خود می گوید، برای درمان مادر خود می گوید.
ان شاء الله وقتی حضرت تشریف بیاورند، بعد از اینکه یک جنگ سنگین سخت و نرم پیدا خواهد شد، بعد از آن خیلی از مشکلات مالی یا همه ی مشکلات مالی حل می شود ولی اضطرار ما به وجود امام زمان ارواحنا فداه این نیست.
اگر دلار دو ریال بود و هر ماه پنج میلیون دلار هم درآمد داشتیم مضطر به وجود حضرت بودیم، با همه ی بدیِ این مشکلات اقتصادی که الآن بسیار بد است و ان شاء الله خدای متعال هر کسی که در این امر مقصر است را لعنت کند و ان شاء الله خدای متعال هر کسی که می تواند دست مردم را در این زمینه بگیرد را کمک کند، یک حسن هم دارد، آن هم این است که این عارضه باعث شده است که ما قدری به امام زمان ارواحنا فداه هم فکر کنیم، ولی اضطرار ما به امام زمان ارواحنا فداه برای این نیست.
اگر کسی یک خانه ی پنج هزار متری پنت هاوس هم داشته باشد مضطر است، ما به وجود امام زمان ارواحنا فداه نیاز داریم، اگر هر نفر از ما پنجاه ماشین هم داشت باز هم به وجود نازنین امام زمان ارواحنا فداه نیاز داشتیم، اگر فرزندان صالح سر به راه کاریِ درس خوانِ نخبه ی دینداری هم داشتیم باز هم مضطر به وجود نازنین امام زمان ارواحنا فداه بودیم.
اگر کسی مسئله ی امامت را نفهمد اینجا می آید و می گوید اگر امام زمان ارواحنا فداه تشریف بیاورند قبض های شما مجانی می شود!
ممکن است بعد از آن جنگ سخت و نرم وضع مالی ما هم خوب بشود ولی اینطور نیست که معاذالله خدای متعال عالم را سر کار گذاشته باشد که بعد وضعیت معیشت عدّه ای خوب بشود، در خیلی از دوران ها مانند دوره ی هارون و دوره ی متوکل عباسی علیهما لعنت الله، وضع اقتصادی مردم خوب بود و برخورد ائمه علیهم السلام با این ها تندتر بود، چرا؟
آن بزرگوارانی که دهه اول محرم بودند در یاد دارند که بنده عرض کردم آنجاهایی که طاغوت از مأذنه ی خود الله اکبر بگوید امام شدیدتر برخورد می کند، چون ممکن است دیگران این را اسلام بپندارند.
دینداری فردی که در رفتار من با همسر و فرزند و پدر و مادر و همسایه و همکار و هم محلی های من اصلاح ایجاد نکند، این دینداری نیست. دینداری حکومتی که نتواند زندگی مردم را تنظیم کند، این حکومتِ دینیِ نمره ی ده به بالایی نیست، اما اینکه من خیال کنم مشکل من نسبت به وجود امام زمان ارواحنا فداه یا دینداری فقط این است که این معیشت اولیه ی من خوب بشود، اینطور نیست، زمان متوکل عباسی برای ظاهرسازی به اینکه ما می خواهیم عدل داشته باشیم، بیت المال وسیعی که از فتوحات گسترده ی حیرت انگیزِ بیش از نیمی از جهان امروز در دست طرف هست و به مردم می دهد که اعتبار بخرد، هارون و متوکل هزینه ی زیادی می کردند که معتبر دیده بشوند، اینجا اتفاقاً ائمه علیهم السلام با این ها سخت تر برخورد می کنند، یعنی کار اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین با یک لاابالی آسانتر است تا با یک طاغوتِ ظاهراً ویترینِ عدالت و آزادی داشته.
یکی از علمای ما می گوید که هارون و مأمون آزادی خواه بودند و در برابر این ها جلسات مناظره تشکیل می شد، مناظره می شد و علما می آمدند و حرف می زدند و…
اینجا شما نگاه می کنید که امام کاظم سلام الله علیه می روند و این ویترین را می شکنند، آن طاغوت به بت پرست اجازه می دهد حرف بزند چون آن بت پرست ویترین او را می سازد ولی اگر حضرت موسی بن جعفر صلوات الله علیه بیایند اینطور نیست.
جلسه داشتند و واعظ منبر می رفت و از قیامت می گفت و شاه غش می کرد! کعب الاحرار از قیامت می گفت و آن کسی که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را به شهادت رساند غش می کرد!
این که کاری ندارد، این که ویترین خوبی است! اما آیا از غصب حکومت هم می گفت؟ نه! اینجا از این غلط ها نداریم!
حضرت موسی بن جعفر سلام الله علیه می فرمایند: فدک که زمین نبود، حکومتِ توست!
دیگر آن هیمنه ی آزادی خواه از بین می رود و حضرت موسی بن جعفر صلوات الله علیه را به زندان می اندازد.
با اینکه زمان هارون بسیاری از امامزاده ها قیام کرده بودند، هیچ گزارشی نداریم که حضرت موسی بن جعفر سلام الله علیه حرکت نظامی کرده باشند یا حمایت نظامی جدّی از کسی کرده باشند، ابدا! حتی در بین بعضی از امامزاده ها که طور دیگری فکر می کردند کسانی بودند که متّهم می کردند و می گفتند چرا نشسته اید و فقط عبادت فردی دارید؟!
جهاد که همیشه به شمشیر در دست گرفتن نیست، جهاد یعنی مبارزه سنگین با خصم، یک زمانی لازم است شما یک بیانیه صادر کنید، یک زمانی لازم است که ویترین مقابل را بشکنید، یک زمانی هم لازم است در مقابل او شمشیر بکشید، آن چیزی که او را شکست بدهد مهم است نه آن چیزی که خودمان فکر می کنیم.
آنجایی که طاغوت ویترین اسلامی داشتند اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین بیشتر حمله می کردند.
اختصاصات اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را تقلیل ندهیم
یعنی ان شاء الله وقتی امام زمان ارواحنا فداه تشریف بیاورند وضع اقتصادی مردم بعد از آن جنگ های سنگین سخت و نرم خوب می شود، ولی مشکل ما این نیست که فکر کنیم اگر امام زمان ارواحنا فداه تشریف بیاورند قرار است بین مردم پول پخش کنند، اینطور نیست.
پس اگر کسی بگوید فاطمیه از عدالت اجتماعی می گوییم، ما می گوییم خوب است و عیب ندارد و می تواند بحث خیلی خوبی باشد که شما چند شب راجع به عدالت اجتماعی با تأسی به بعضی از فرمایشات حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها صحبت کنید، این بُعدی از ابعاد وجودی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است نه همه ی آن.
اگر بگویی همه ی آن چیست؟ من می گویم همه ی آن یا آن مورد اصلی که نماینده ی همه ی آن است آن چیزی است که کسی بغیر از حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نمی توانست انجام بدهد.
شما در طول سال از عدالت اجتماعی حرف بزنید که ضروری است و کم هم داریم، اصلاً باید ادبیات همه عدالت بشود، که ما بیشتر شعار عدالت را داریم، عدالتخواه اول باید خودش عادل باشد، شعار که زیاد است، حضرت فرمودند: وسیع ترین چیز در بیان همین چیزهاست، وقتی پای عمل می رسد معلوم می شود.
اگر کسی در طول سال در مورد عدالت اجتماعی حرف بزند طوری نیست، اما اینکه بگوییم فاطمیه یعنی این، این خیانت است.
ما هم کمی این چیزها را می فهمیم، ما مشکلات اقتصادی مردم را می فهمیم، ولی اگر به دنبال عدالت هستیم، بالاترین ظلم این است که مهم ترین اقدام حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را به یک مسئله تقلیل بدهیم، این ظلم است، چون حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها یک کاری کرده اند که هیچ معصومی نمی توانسته است انجام بدهد، این کارِ اختصاصیِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است، کمااینکه اگر کسی سی جلسه درباره ی سیره ی حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه حرف بزند و از کربلا نگوید.
لحظه به لحظه ی امام مهم است، هر یک نماز امام عرش را طی می کند و همه ی ملکوت به رقص درمی آیند، اما این حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه که لحظه به لحظه ی ایشان با عالم قابل قیاس نیست، یک کربلا دارد که آن در برهه های زندگی مبارک حضرت، با بقیه فاصله دارد، نه اینکه امام در اینجا بزرگ شده باشند، بلکه این کاری که کرده اند فقط برای ایشان است، کار اختصاصی ایشان است.
انگار که من از امام صادق علیه السلام بگویم و از توسعه علمی مکتب اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین نگویم. مسلماً هر یک ذکر امام صادق سلام الله علیه در نماز شبشان با همه ی عالم قابل قیاس نبوده است، اما حضرت صادق علیه السلام یک کاری در مکتب علمی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین کرده اند که برای ایشان است و برای کس دیگری نیست و کس دیگری نمی تواند انجام بدهد.
انگار که من از امام زمان ارواحنا فداه عرض کنم و از اینکه قرار است ایشان عاقبت این عالم را رقم بزنند نگویم، این ظلم است، اصلاً خیلی کج سلیقگی است، بلکه نفهمی است.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها که از همه جهت می شود از ایشان درس گرفت و منبرها می تواند راجع به همه موضوعی هم باشد، بچه داری، همسرداری، عدالت اجتماعی، عبادت، تربیت، مردمداری، همسایه داری، عقاید حضرت، خطبه های توحیدی، دین شناسی، اخلاق، احکام، فلسفه، کارهای حضرت خیلی زیاد است اما حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها یک کاری کرده اند که برای خودشان است و اختصاصی است، همانطور که دوران ظهور به امام زمان ارواحنا فداه اختصاص دارد، مکتب علمی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین به حضرت صادق علیه السلام اختصاص دارد، کربلا به حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه اختصاص دارد، این موضوع هم به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها اختصاص دارد، حداقل این است که این موضوع را فراموش نکنیم.
حال اگر کسی هم پیدا شد که خواست در مورد مهم ترین موضوعِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها حرف بزند، مدام به سراغ او نرویم که سوالات عجیب و غریب بپرسیم. لازم نیست که ما منکر عدالت اجتماعی و تمدن اسلامی و این حرف ها باشیم، ولی فعلاً من می گویم که من جایی پیدا نمی کنم که با شما راجع به این کار اصلی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها صحبت کنم، با حفظ احترام به همه بنده می خواهم راجع به ایت کار اصلی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها حرف بزنم.
بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم چه رخ داد؟
در تاریخ شک نیست که تلاش جدی صورت گرفته است که بگویند همه هم فکر و همراه و هم نوا و رفیق و برادر بودند و در حال طی کردن یک مسیری بودند، بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم همه ی مسلمین اجماع و اتفاق و تسالم و همراهی به یک مسیر کردند، اسلام یعنی همین مسیر!
به خدا اگر مهربان ترین افراد، بخشنده ترین افراد، عبّادی که هر روز هزار رکعت نماز می خواندند هم بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم حکومت را بدست می گرفتند رفتار حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها یا همینقدر بود یا تندتر از این بود، بر حسب همان عرضی که در مورد مدّعیان دینداری داشتم عرض می کنم.
چون آنقدری که ما می فهمیم… مگر اینکه کسی بگوید مکتب اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین کلاً باطل است، که در اینصورت باید جای دیگری در این مورد صحبت کرد، وقتی به هیئت می آییم قاعدتا مکتب اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را باطل نمی دانیم.
هر کسی مقابل امیرالمؤمنین صلوات الله علیه قرار بگیرد، بت باشد طاغوت است، طاغوت باشد طاغوت است، اگر فرضاً پیغمبر از انبیاء گذشته هم در برابر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه قرار بگیرد طاغوت است، دیگر وای بحال غیر از این حرف ها!
هرچه تقدّس بیشتر به تن او بنشیند برخورد سنگین تر خواهد بود، برای اینکه تشخیص سخت می شود. اگر یک لاابالی که ظاهر را هم حفظ نمی کرد بود کار امام حسن
فکر کنید الآن در حال بودجه نویسی بگویند تورم را صفر می کنیم و حداقل حقوق مردم هم دویست میلیون تومان در ماه! مردم فکر می کنند همه چیز خوب می شود، البته که حکومت ها باید به سمت این رفاه نسبی و روزی به کفاف بروند، اما شما در اینجا نگاه می کنید و می بینید که حرارت امام بیشتر می شود، چون از یک حق مردم نباید سوءاستفاده کرد که یک حق دیگر را ضایع کرد، آن حق هم حق هدایت است.
ما برای چه دیندار هستیم؟ اگر قرار بر این بود که خدای متعال صرفاً به هر کدام از ما یک حساب خوب می داد که هدایت اینطور پیش می رفت، اما این نیست.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها اقداماتی کرده اند، تلاش یک جریان این بوده است که بگوید اصلاً همه یک طور فکر می کنند و اصلاً اختلافی نیست، خدا می داند که گفتن این حرف ها خیلی هم سخت است، به نوعی کوه کندن است، چون ما باید چند جهت را لحاظ کنیم، ما امروز با سایر انسان های روی زمین، مگر کسانی که با ما در جنگ هستند، هیچ دعوایی نداریم، ما با بت پرست ها هم دعوا نداریم، چه برسد به مسیحی و یهودی، چه برسد به سایر شهادتین گویانِ مسلمان، ما با کسی دعوا نداریم، هر کجا گرسنه باشد ما می رویم و کمک می کنیم، اگر شهادتین گو باشند که بیشتر کمک می کنیم، هر کجا بروند و کار جهادی کنند ما طیّب الله می گوییم و اگر بتوانیم می رویم و کمک می کنیم، ما با کسی دعوا نداریم، اما چکار کنیم که از نظر فکری یک فهمی داریم که حداقل خودمان باید بدانیم.
اجازه بدهید اینطور مثال بزنم، فرض کنید سال ۵۷ که انقلاب شد، آن آقایی که شهید رجایی رضوان الله تعالی علیه به او نماز می خواندند فرار نمی کرد که لو برود، به میان خاکستر شهدای آن دوره می آمد و روضه می خواند و سینه زنی می کرد، بعد رئیس جمهور می شد، جنگ هم بود و امام به او فرماندهی کل قوا را می داد، هم فکران او هم از ساواک که ظاهر را حفظ کرده بودند به مجلس می آمدند، آن همه خون داده بودند که انقلابی رخ بدهد، یک عده که ظاهر را خوب حفظ می کردند، حال فرض کنید این ها انقلاب را بدست می گرفتند، قدرت و بیت المال و قوه مقننه و قوه قضائیه و… بعد هم می گفتند انقلاب یعنی این، و بعد هم به مرور و آرام می خواستند همه چیز را کج کنند، دل سوزها باید چکار می کردند؟
فرض کنید برای اینکه مردم را فریب بدهند همه ی دارایی های کشور را می فروختند و بین مردم پول پخش می کردند.
هرچه بیشتر این کار را کنند دلِ آن دلسوز بیشتر می سوزد، برای چه؟ چون می گوید مردم هرچه این را بیشتر باور کنند انحراف خطرناکتری رخ می دهد.
آن روزی که بیاید و همه چیز را بهم بزند، یا اینکه آرام آرام همه چیز را بهم می زند، ناگهان می بینید همه ضد آرمان های انقلاب اسلامی هستند که آن زمان بوده است، ولی همه در انقلاب هستند و انقلاب را هم قبول دارند!
یعنی بجای اینکه ضدانقلاب بشوند انقلاب را به سمتی می بردند که ضدانقلاب ها طرفدار آن بشوند.
اینجا بایستی چکار کرد؟ اینجا بایستی عده ای خودشان را خرج کنند تا معلوم بشود که این مسیر مسیر درستی نیست. تلاش هم همین است.
این ساواکی هایی هم که ظاهرا انقلابی شده اند اگر نفس بکشید به نام ضدانقلاب تو را می گیرند و شکنجه می کنند.
برداشت ما برای بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم هم این است، اگر برداشت کسی این باشد که نمی شود جلوی ترس او را گرفت، برداشت ما این است که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها چنین برداشتی داشته اند، یعنی آن کسانی که خطرناکترین افراد هستند و آیات فراوانی در موردشان نازل شده است آمده اند و می گویند اسلام نبوی همین است!
برداشت ما این است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند «إِنِّي قَاتَلْتُ عَلَى تَنْزِيلِ اَلْقُرْآنِ وَ سَتُقَاتِلُ أَنْتَ يَا عَلِيُّ عَلَى تَأْوِيلِهِ»،[۴] من این همه جنگیدم و غزوات متعدده، برای اینکه اثبات کنم اسلام این است و کفر و بت پرستی آن است، بعد از من یک نفر می جنگد که بگوید کدام اسلام. چون دیگر کسی بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم حرفی از بت نمی زد، همه نام اسلام را بر زبان جاری می کردند.
آن شخص که کشمیری بود هم نماز می خواند و لابد روی سنجاق سینه ی خود عکس امام هم داشت، نمی توانست با نام پهلوی جلو بیاید که، او باید خیلی از امام نام می برد.
برداشت ما این است که بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم که یک جریانی آمد که اسلام را از درون تهی کند و به یک چیز دیگری که اسلام نیست تبدیل کند. که اگر این اتفاق بیفتد عدالت فردی و اجتماعی و اقتصادی و بچه داری و همسرداری و همسایه داری و اخلاق و… همه ی نبوّت از بین می رفت، تمام آرمان های هدایت بشر که دین خاتم هم بود نابود می کرد.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها سعی کردند در اولین قدم این تک صدایی را بشکنند، این آن اسلامی که پدرم آورده است نیست!
حال فرض کنید در آن شرایطی که کشمیری آمده بود یک نفر می گفت: از این حرف ها نزنید که در جامعه اختلاف می شود.
من عرض می کنم که اگر بروید و مردم را تحریک کنید یک کار اشتباه کرده اید، اینجا باید مردم را در مسئله همراه کنید.
فکر کنید می گفت هیچ چیزی نگویید که اختلاف می شود، بیایید و راجع به همسرداری صحبت کنید، بیایید راجع به بهبود معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و ممیزی کتاب حرف بزنید که این اولویت اول است.
در این صورت می گفتید که همه چیز در حال نابودی است و شما به جزء می پردازید، به کل بپرداز.
کاری که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها کردند آن کل است. سعی کردند بگویند هیچ اختلافی نیست، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها کاری کردند که شب های بعد عرض خواهیم کرد، که نتوانند بگویند هیچ اختلافی نیست.
شب گذشته عرض کردم، ادعای اجماع کردند که هیچ کسی بر خلاف این نگفته است، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ستون این اجماع را به لرزه درآوردند.
مسلّماً آن ها هم انتقام می گیرند.
همسران پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم گفتند ارث ما را بدهید، گفتند: آیا از خدا نمی ترسید؟ آیا به بیت المال چشم دارید؟
به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هم زیاد برچسب زدند.
مظلومیت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها این بود که در برابر ریش داران و پیشانی پینه بسته ها و نمازخوان ها ایستادند.
آن جریان هزار و چهارصد سال هم در رأس فکری ادامه دارد.
چطور می گویند فراماسونرها یا یهود دنیا را اداره می کنند و بقیه بازیچه ی این ها هستند، شما یک احتمالی بدهید که ما هم چنین حسی داریم. کاری به مردم نداریم، مردم بازیچه ی آن جریان هستند، یعنی یک جنگی در سطح حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و خصم ایشان است، آن هایی که هم فکر ما نیستند خودشان مظلومین این جریان هستند، لذا اصلاً من برای چه باید با آن ها دعوا داشته باشم و دشمن باشم؟ من با کسی دعوایی ندارم.
فرض کنید شما یک برادری داشته اید که دزد او را برده است، بیست سال بعد او را پیدا کرده اید که او را به سر چهارراه ها می بردند و با او گدایی می کردند. طبعاً هر وقت این برادر شما حرف چارواداری بزند جگر شما خون می شود، می گویید این برای یک پدر و مادر آدم حسابی بوده است اما مسیر تربیتی او را اینگونه کرده است، یعنی دل تو می سوزد، می گویید خود او اصلاً مقصر نیست.
اصلاً ما مشکلی با تمدّنی که شما می گویید نداریم، اصلاً برای اصلاح تمدّنی باید مبانی را اصلاح کرد، ما با هیچ کسی جنگ نداریم، ما با بت پرست ها جنگ فیزیکی نداریم، مگر اینکه آن ها با ما بجنگند، وای بحال کسی که پیامبر و قبله ی ما را قبول دارند، ما که با کسی جنگ نداریم، اما پرت هم نیستیم که بگوییم همه بر سبیل هدایت هستیم، اینطور نیست، این نوع حرف زدن خیلی نمک به حرامی است، همه بر سبیل هدایت نیستیم اما به کسی فحش هم نمی دهیم، همه ی تلاشمان هم می کنیم که اصلاح کنیم. ضمناً منظور بنده از «سبیل هدایت» هدایت کامل است، و اینکه کسی فهمیده است خدایی هست و نبی ای هست و قبله ای هست و قرآنی هست و نمازی هست و روزه ای هست الحمدلله چیزهایی دارد.
اما بالاخره ما چکار کنیم؟ هرچه فریاد دارید بر سر امام صادق علیه السلام بزنید که فرموده اند اگر کسی صبح تا شب و شب تا صبح عبادت کند و جهاد کند و نماز شب بخواند و همه ی اموال خود را صدقه بدهد ارزشی ندارد… آیا امام صادق علیه السلام اینجا قصد داشته اند که معاذالله توهین کنند؟ مسلّماً نه! این دلسوزی است.
این خیال خام که بدون ولایت اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین تمدّن اسلامی درست می شود، اگر می شد که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم نستجیربالله خیانت کرده اند که فرموده اند «إِنِّی تَارِكٌ فِیكُمُ الثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا- كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ»،[۵] آن تمدّن اسلامی هم باید بر اساس این نسخه ساخته بشود، بدون جنگ با کسی، مگر کسی که با ما در جنگ است، اینکه کسی مانند ما فکر نکند که مهم نیست، اما بیهوده نمی گوییم که درست است.
آن تک صدایی می خواست بگوید روش همین چیزی است که من می گویم، عبادت همین چیزی است که من می گویم، اصلاح اجتماعی همین طوری است که من می گویم، عدالت همین چیزی است که من می گویم، نخیر! نیست.
آیا می خواهی امّت سازی کنی؟ کار خیلی خوبی است، اما دور چه چیزی جمع بشویم؟ محور چه چیزی باشد؟ معیار چیست؟ هر چیزی که بغیر از حداقل حبّ اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین باشد هیچ جای توافقی نیست، چطور دور یکدیگر جمع بشویم؟
ما در ماه محرّمی توضیح دادیم، اگر اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین بخواهند اخلاق ما را هم عوض کنند با ولایت و برائت عوض می کنند، وگرنه شما تریبون را از اینجا بردارید و از مردم سوال کنید که نظر شما در مورد ارتباطات خانوادگی چیست، همه توصیه های خوبی می کنند، اما عمل کجا بود؟ معمولاً ندانستنی در کار نیست.
روضه و توسّل به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
یک نفر آمده است و تک صدایی را بهم زده است و گفته است که اینطور نیست، تا انتهای مسیر هم رفته است، برای ما مادری کرده است، سلام الله علیها، فرمودند: علی جان! مرا شبانه به خاک بسپر… بعد هم فرمودند که سلام مرا به همه ی فرزندانم تا روز قیامت برسان…
من باید هم مردم عصر خودم را آماده کنم، هم باید یک کاری کنم که آن بعدی ها هم بگویند چرا اینطور بود؟ یعنی یک سؤال و ابهام و علامت سؤال و چرا در کار بماند. باید چیزی بماند که برای فرزندانم مادری کنم، اگر دست کسی از امیرالمؤمنین صلوات الله علیه کوتاه شد حداقل برای او سؤال پیدا بشود، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها برای عالم وجود مادری کردند.
اینکه فرمودند مرا شبانه غسل بده برای این بود که دیگران نفهمند، فرمودند آن دیگران را خبر نکن، شب هم باشد، چرا؟ چون معلوم بشود که من آن ها را قبول نداشتم. مرا شبانه دفن کن، که نتوانند بعداً ظاهرسازانه در مجلس من شرکت کنند که به بقیه بگویند دیدی دعوایی در کار نبود.
بزرگان مذاهب مختلف، حیدرعلی فیض آبادی، محمدتقی عثمانی می گویند: شأن کسی مانند حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها این است که خلیفه مسلمین بر او نماز بخواند…
مرا شبانه دفن کن و آن ها را هم خبر نکن، یعنی من با این خلیفه حداقل ارتباط خوبی ندارم.
جهاد تبیین یعنی اینکه من جایی که بشود می گویم و خطبه می خوانم، جایی که لازم باشد رو بزنم رو می زنم، به در خانه ی انصار و مهاجر می روم و به داخل خانه می روم و رو می زنم، گاهی هم بی بیان ابلاغ می کنم، مرا شبانه دفن کن…
حال سؤال، تا اینجا معلوم است، اما چرا از زیر پیراهن غسل بده؟ این که به ما کار نداشت… یک شیخی می گوید که این دیگر بخاطر دلِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بود، می دانم شب بود ولی شاید چراغی روشن می کرد، اگر چشم مبارک امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به این بدنِ از بین رفته می افتاد…
غسل و کفن برای فرزندانم تا روز قیامت، اما علی جان! برای دل خودت دست به لباس نزن، خودم تا زمانی که بودم چیزی به تو نگفتم، بعد از خودم هم نمی خواهم ببینی…
گاهی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه آرام آرام گریه می کردند و گاهی ضجه می زدند، عمار آمد و عرض کرد که آقا جان! شما امام ما هستید، ما به شما تأسی می کنیم، چه می شود که شما بعضی اوقات طوری ضجّه می زنید که قلب ما پاره می شود، به یاد چه چیزی می افتید؟ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند: وقتی فاطمه ام را روی مغتسل قرار دادم، وزنی که داشت، مانند یک شبه شده بود، نحیف بود، هنگامی که این بدن را روی مغتسل قرار دادم، چون از زیر لباس غسل دادم چشمم نمی دید، باید دست می کشیدم، دستم رسید…
پی نوشتها :
.............................................................
[۱]سوره مبارکه غافر، آیه ۴۴.
[۲] سوره مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸.
[۳]الصّحيفة السّجّاديّة، ص ۹۸.
[۴] بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم السلام ، جلد ۳۱ ، صفحه ۳۷۲
[۵] حدیث ثقلین
جهت دسترسی به سایر مجموعه مباحث «جهاد تبیین در قیام فاطمی» استاد کاشانی کلیک کنید.
ویژه نامه مرتبط : ایام فاطمیه سلام الله علیها - ویژه نامه بانوی بی نشان