تفسیر نور | پیامهای آسمانی جزء پنجم قرآن
در این بخش از ضیاءالصالحین، به تفسیر مختصر آیات منتخب جزء پنجم قرآن کریم پرداخته شده است. نگارنده سعی کرده است پس از ذکر آیه و ترجمه آن، روایاتی تفسیری در خصوص آیه مورد نظر نقل کرده و سپس به تفسیر آن آیه بپردازد. در ادامه با پیامهای آسمانی جزء پنجم قرآن کریم ما را همراهی کنید.
1. يُرِيدُ اللَّهُ أَن يخُفِّفَ عَنكُمْ وَ خُلِقَ الْانسَانُ ضَعِيفًا: خدا مى خواهد بار شما را سبک كند، زيرا آدمى ناتوان آفريده شده است.
✓ اسلام، دين آسانى است و بنبست ندارد. «يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ»
✓ تكاليف دينى، بر اساس توان و طاقت انسان است. «يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ»{نساء، 28}
2. وَ لِكُلٍجَعَلْنَا مَوَالىِ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَ الْأَقْرَبُونَ وَ الَّذِينَ عَقَدَتْ أَيْمَانُكُمْ فَآتُوهُمْ نَصِيبهَمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلىَ كُلّ شىَءٍ شَهِيدًا: براى همه در آنچه پدر و مادر و خويشاوندان نزديک به ميراث مى گذارند، ميراثبرانى قرار داده ايم. و بهره هر كس را كه با او قرارى نهاده ايد بپردازيد كه خدا بر هر چيزى گواه است.
✓ وفاى به پيمان و عهد، واجب است. «فَآتُوهُمْ نَصِيبَهُمْ»
✓ بدهكاران بايد براى پرداخت بدهى، به سراغ طلبكاران بروند. «فَآتُوهُمْ نَصِيبَهُمْ» {نساء، 33}
3. أَ فَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْءَانَ وَ لَوْ كاَنَ مِنْ عِندِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُواْ فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا: آيا در قرآن نمى انديشند؟ هر گاه از سوى ديگرى جز خدا مى بود در آن اختلافى بسيار مى يافتند.
✓ قرآن، دليل حقّانيت رسالت پيامبر است. «لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ ...» {نساء، 82}
4. فَقَاتِلْ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ لَا تُكلَّفُ إِلَّا نَفْسَكَ وَ حَرِّضِ المْؤْمِنِينَ عَسىَ اللَّهُ أَن يَكُفَّ بَأْسَ الَّذِينَ كَفَرُواْ وَ اللَّهُ أَشَدُّ بَأْسًا وَ أَشَدُّ تَنكِيلا: پس در راه خدا نبرد كن كه جز بر نفس خويش مكلف نيستى، و مؤمنان را به جنگ برانگيز. شايد خدا آسيب كافران را از شما باز دارد و خشم و عذاب خدا از هر خشم و عذاب ديگرى سختتر است.
✓ بايد دل به خدا بست، نه مردم. «إِلَّا نَفْسَكَ»{نساء، 84}
5. وَ إِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّواْ بِأَحْسَنَ مِنهْا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللَّهَ كاَنَ عَلَى كُلِِِِّ شَىءٍ حَسِيبًا: چون شما را به درودى نواختند به درودى بهتر از آن يا همانند آن پاسخ گوييد. هرآينه خدا بر هر چيزى حسابگر است.
✓ رابطه ى عاطفى خود را نسبت به يكديگر گرمتر كنيد. «فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ»
✓ پاسخ محبّتها و هدايا را نبايد تأخير انداخت. حرف فاء در كلمه «فَحَيُّوا»{نساء، 86}
6. فَإِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلَوةَ فَاذْكُرُواْ اللَّهَ قِيَامًا وَ قُعُودًا وَ عَلىَ جُنُوبِكُمْ فَإِذَا اطْمَأْنَنتُمْ فَأَقِيمُواْ الصَّلَوةَ إِنَّ الصَّلَوةَ كاَنَتْ عَلىَ الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا: و چون نماز را به پايان برديد خدا را ايستاده يا نشسته و يا به پهلو خوابيده ياد كنيد. و چون از دشمن ايمن گشتيد نماز را تمام ادا كنيد كه نماز بر مؤمنان در وقتهاى معين واجب گشته است.
✓ نماز، از واجبات قطعى الهى در همه ى عصرها و براى همه ى نسلهاست. «كانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتاباً» {نساء، 103}
7. إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقّ لِتَحْكُمَ بَينْ النَّاسِ بمِآ أَرَاكَ اللَّهُ وَ لَا تَكُن لِّلْخَائنِينَ خَصِيمًا: ما اين كتاب را به راستى بر تو نازل كرديم تا بدان سان كه خدا به تو آموخته است ميان مردم داورى كنى و به نفع خائنان به مخاصمت برمخيز.
✓ دفاع و حمايت از خائن ممنوع است. «وَ لا تَكُنْ لِلْخائِنِينَ خَصِيماً» {نساء، 105}
8. وَ مَن يَعْمَلْ سُوءًا أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللَّهَ يَجِدِ اللَّهَ غَفُورًا رَّحِيما: و هر كه كارى ناپسند كند يا به خود ستم روا دارد، آنگاه از خدا آمرزش خواهد، خدارا آمرزنده و مهربان خواهد يافت.
✓ ميان استغفار بنده و مغفرت الهى، فاصله اى نيست. «يَسْتَغْفِرِ اللَّهَ يَجِدِ اللَّهَ غَفُوراً»
✓ خداوند نه تنها بدى ها را مى بخشد، بلكه مهربان هم هست. «غَفُوراً رَحِيماً»{ نساء، 110}
9. وَ إِن يَتَفَرَّقَا يُغْنِ اللَّهُ كُلاًّ مِّن سَعَتِهِ وَ كاَنَ اللَّهُ وَاسِعًا حَكِيمًا: و اگر آن دو از يكديگر جدا شوند خدا هر دو را به كمال فضل خويش بىنياز سازد كه خدا گشايش دهنده و حكيم است.
✓ با پيدايش گره در زندگى، نبايد مأيوس شد. بلكه مسير را بايد عوض كرد. «وَ إِنْ يَتَفَرَّقا يُغْنِ اللَّهُ ...»{نساء، 130}
10. مَّن كاَنَ يُرِيدُ ثَوَابَ الدُّنْيَا فَعِندَ اللَّهِ ثَوَابُ الدُّنْيَا وَ الاَخِرَةِ وَ كاَنَ اللَّهُ سَمِيعَا بَصِيرًا: هر كس پاداش دنيا را بخواهد، پس {بداند كه} پاداش دنيا و آخرت نزد خداست و خداوند همواره شنواى بيناست.
✓ مؤمنانى كه از خداوند، هم دنيا و هم آخرت را طلب كنند برنده اند. «فَعِنْدَ اللَّهِ ثَوابُ الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ» {نساء، 134}