بازخوانی گزیده بیانات امام خامنه ای در مورد موسیقی

بازخوانی گزیده بیانات امام خامنه ای در مورد موسیقی

آنچه در این بخش از ضیاءالصالحین می خوانید، گزیده ای از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله امام خامنه ای در مورد مقوله ی موسیقی است که به مناسبت های مختلف بیان شده است. در ادامه با ما همراه باشید.

خواننده خوب جبهه مستضعفین کجاست؟

بنده گاهى اوقات که مى بینم نوجوانى را به تلویزیون مى آورند که از صداى خوبى برخوردار است، دلم مى لرزد که آیا بناست این نوجوان، فردا، پس فردا خواننده ى خوبِ جبهه ى مستضعفین و جبهه ى حق شود، یا قرار است به خود و مادر و پدرش پولى بدهند، بعد هم ببرندش و یک استودیوى مجّانىِ پر زرق و برق در اختیارش بگذارند و یکى دیگر بر خیل آدم هاىِ ناباب اضافه کنند؟ (1)

تذکر جدی به وزیر علوم دولت اصلاحات

من به ایشان (دکتر معین) گفتم؛ من اعتراض دارم. یک چیز هایی عکس شده؛ یعنی الان در دانشگاه های کشور ترویج موسیقی می شود. نباید بشود. ترویج موسیقی یک کاری ست بر خلاف مذاق اسلام. درست است که هر نوع موسیقی حرام نیست. اما ترویج موسیقی به این معنی نیست که می روند یک نوع موسیقی که حرام نیست را می گردند با دقت پیدا می کنند آن را تعلیم می دهند و ترویج می کنند. این نیست؛ بلکه درست عکس این است. در موارد بسیاری عکس این است.(2)

بهترین خواننده و موسیقی دان باید برای انقلاب باشد

براى تهیه و تنظیم آهنگ هاى انقلابى، آهنگ هاى اسلامى و طرح ارزش هاى اسلامى، از بهترین موسیقی دان ها و بهترین خوانندگان استفاده بشود. در این غزلیات، چه قدر چیزهاى خوب از این قبیل وجود دارد.(3)

موسیقی بهترین وسیله انتقال ادبیات

وحدت نسل هاى مختلف، با ادبیات حاصل مى شود؛ یعنى با شعر، با کلام، با سخن. البته هنر – و یکى از اجزاى آن، یعنى همین موسیقى اى که شما گفتید – یکى از بهترین وسایل انتقال ادبیات است.(4)

موسیقى یکى از حقایق عالم است

موسیقى یکى از حقایق عالم است. حالا این موسیقى یى که جزو حقایق عالم است، آن چیزى نیست که انسان را از حقایق عالم غافل مى کند و در پندار ها و خیالات و توهمات و احیاناً در شهوات غرق مى کند.(5)

هویت ملی و اصالت ایرانی باید در موسیقی باشد

از پخش موسیقی مبتذل و لهوی به ویژه آنچه در این رشته ی هنری ، فاقد هویت ملی و اصالت ایرانی است ، پرهیز شود. موسیقی ، ابزاری است که می تواند حرام و می تواند حلال باشد. نوع حلال آن به درستی شناسائی و برابر نظرات روشنگر امام راحل (طاب ثراه ) در معرض استفاده قرار گیرد و در این باره ، بیشتر، از هنر اصیل ایرانی که با ساخت روحی و عاطفی مردم ما همخوان و همنوا است کار گرفته شود.(6)

الهاء و غافل کردن از خدا در موسیقی لهوی

ببینید، آن موسیقى یى که انسان را غافل مى کند و داخل خلسه ى شهوانى مى برد، حرام است؛ چه موسیقى ایرانى باشد، چه موسیقى فرنگى باشد، چه موسیقى هندى باشد، چه موسیقى عربى باشد؛ فرقى ندارد. آن چیزى که در اسلام ممنوع است، این است؛ حالا شما ببینید چگونه چنین موسیقى یى به وجود مى آید. البته این چیزى که من گفتم، جزو معیارهاى شناخته شده و جزو آن موضوعات حقوقى و فقهى ما نیست؛ من دارم لب و عصاره ى مطلب را به شما مى گویم. الهاء، یعنى کسى را غافل کردن و از خود بى خود کردن. غافل کردن از چه؟ انسان از درد دندان که غافل بشود، خوب است؛ این که بد نیست. الهاء، یعنى غافل کردن از آن جهت و هدف و حرکت و راه خودش، و به تعبیر اسلامى و دینى – که مربوط به همه ى ادیان است؛ این تنها مربوط به اسلام هم نیست – غافل کردن از خدا.(7)

موسیقی لهوی ضد نوآوری است

این ها هم همه اش دنبال چیزهاى عجیب و غریب قدیمى هستند و واقعاً نوآورى ندارند؛ اشکال کارشان این است! خیال مى کنند نوآورى همین است که مثلاً یک ذره مردم را به چیزهاى طرب انگیزِ لهوآمیزى سرگرم کنند؛ درحالى که موسیقى مى تواند لهوى نباشد. خود معناى لهو، یعنى غافل کننده. آیا خوب است که آدم غافل بشود؟ غفلت که چیز خوبى نیست. واقعاً این طور باور شده که موسیقى باید لهوآمیز باشد! لهو، یعنى غافل شدن. غافل شدن از چه؟ از همه چیز؛ در رأسش خدا، و بعد هم از زندگى غافل شدن، از هدف ها غافل شدن، از حرکت غافل شدن. آیا واقعاً موسیقى این است؟! موسیقى باید این طورى باشد؟!(8)

موسیقی همراه با مسکرات!

کسانى بوده اند که براى این که اصلاً از حقایق زندگى غافل بشوند، به موسیقى پناه مى بردند؛ اسلام این را نمى پسندد؛ اسلام مى خواهد ما را به متن زندگى برگرداند. اسلام، غافل شدن و غرق شدن و رفتن در توهمات و پندار ها و گیج شدن و از حقایق زندگى غافل ماندن را اصلاً قبول ندارد و نمى پسندد. قاعدتاً آن طور موسیقى هم با مسکرات همراه است؛ یعنى مکمل هم هستند! این گونه موسیقى یى که من مى گویم، ضد آن است؛ اصلاً در جهت مقابل موسیقى لهوى است. موسیقى حلال، بیدار کننده و هشیار کننده است.(9)

موسیقی اصیل ایرانی ِ حرام

من نمى توانم بطور مطلق بگویم که موسیقى اصیل ایرانى، موسیقى حلال است؛ نه، این طور نیست. بعضى خیال مى کنند که مرز موسیقى حلال و حرام، موسیقى سنّتى ایرانى و موسیقى غیرسنّتى است؛ نه، این طورى نیست.
(10)

3 عیب عمده ى موسیقى قبل از انقلاب

موسیقىِ قبل از انقلاب، از لحاظ ارزشى، 3 عیب عمده داشت… یکى این بود که در بخشى از موسیقی ها، در انتخاب مضمون و قالب، گرایش تند و میل شدیدى به ابتذال بود. قالب هاى موسیقى و زبان شعر، هر دو ایرانى بود؛ اما این تصنیف ها، هم از لحاظ محتوا و هم از لحاظ فنى مبتذل بود؛ بطورى که وقتى یک موسیقیدان مى دید آهنگ را این گونه مى شکنند و خراب مى کنند و از این وسایل، بد استفاده مى شود و در شکلهاى نامناسبى، از این و آن تقلید مى کنند، ناراحت بود….
عیب دوم اینکه گرایش شدیدى به موسیقى غربى بود. عیب سوم این بود که موسیقى سالم و سنتى و فنى کلاسیک ایرانى، در خدمت محتواهاى بد و فاسد کننده قرار مى گرفت که از همه بد تر، آن اولى است، و از همه کم ضرر تر، آن دومى است. یعنى گرایش به موسیقى غربى، چیز بدى است؛ اما نه به بدى صرف موسیقى ایرانى در راه هاى بد. اى بسا یک موسیقى غربى باشد که در آن، هیچ گونه ابتذال و فساد و زن بارگى و پستى و دنائت بشرى نیست؛ بنابراین، اگر چنین چیزى پیدا بشود، ولو غربى هم باشد، ایرادى ندارد. این، بهتر از آن موسیقى به اصطلاح سنتى است.(11)

خط کشی بین موسیقی حلال و حرام سخت است

واقعاً یکى از مشکلات، این مسأله ى موسیقى است. خیلى سخت است که ما بتوانیم خطى بکشیم و بگوییم این جا مرز است؛ اما من مى خواهم بگویم که مصداق هاى واضح دارد. بین آن ساز و آواز حلال و طیب و طاهر، با آن ساز و آوازى که مکروه و یا حرام است، خط دقیقى نکشیده ایم که مثلاً بگوییم این یکى، این مقدارش که بالا رفت، یا این ساز که اضافه شد، خراب گردید. به این دقت نمى توانیم؛ اما بالاخره در این طیف وسیع، دو نقطه وجود دارد که یکى قطعاً حلال و یکى قطعاً حرام است. (12)

پی نوشتها :

1: بیانات در دیدار هنرمندان و مسئولان فرهنگى کشور،1373/04/22
2: بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با رئیس و اعضای شورای انقلاب فرهنگی، ۱۳۸۲/۱۰/۲۳
3: بیانات در دیدار با اعضاى شوراى سیاستگذارى صدا و سیما، 1369/12/14
4: بیانات در دیدار اعضاى گروه ادب و هنر صداى جمهورى اسلامى ایران ،  1370/12/05
5: بیانات در دیدار اعضاى گروه ادب و هنر صداى جمهورى اسلامى ایران ،  1370/12/05
6: حکم انتصاب آقای دکتر علی لاریجانی به سمت رئیس سازمان صداوسیما،  1372/11/24
7: بیانات در دیدار اعضاى گروه اجتماعى صداى جمهورى اسلامى ایران، ۱۳۷۰/۱۱/۲۹
8: بیانات در دیدار اعضاى گروه دانش صداى جمهورى اسلامى ایران، 1370/15/11
9: بیانات در دیدار اعضاى گروه ادب و هنر صداى جمهورى اسلامى ایران ، 1370/12/05
10: بیانات در جلسه پرسش و پاسخ با جوانان، در دومین روز از دهه فجر (روز انقلاب اسلامى و جوانان)، 1377/11/13
11: بیانات در دیدار با اعضاى شوراى سیاستگذارى صدا و سیما، 1369/12/14
12: بیانات در دیدار با مسؤولان صدا و سیماى جمهورى اسلامى ایران ، 1369/05/07