روایتی از مکاشفه علامه حسن زاده (ره) درباره حضرت فاطمه سلام الله علیها

روایتی از مکاشفه علامه حسن زاده (ره) درباره حضرت فاطمه سلام الله علیها

در این نوشتار سعی داریم داستان مکاشفه علامه حسن زاده (ره) درباره حضرت فاطمه سلام الله علیها را بیان کنیم. با ما همراه باشید تا در این مورد بیشتر بخوانید.

دست خلقت انسان را به مرحله ای رسانده که حقیقت هستی به او نمایان شود، انسان می تواند واقعیت ها و زیبایی های مطلق را ببیند و به محبت و عشق پروردگار دست یابد، مسائلی که در دنیای مادی وجود دارد او را از عشق خداوند دور نمی کند و جز خیر و محبت و لذت چیزی ندارد، نمی بیند و در عشق خداوند فانی و نیست می شود، اینها ویژگی های اولیاء الله و از جمله فاطمه زهرا سلام الله علیها است.

حضرت فاطمه سلام الله علیها خصوصیات عرفان الهی را داراست، او عصمت دارد، معصوم است، چرا که از صلب پاک خلق شده و پدرش رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم است، «ام ابیها» نامیده شده است، زمینه تربیتش نزد خدیجه سلام الله علیها و پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم بسیار خوب بوده است، لحظه ای از یاد خدا غافل نشده و خداوند خوشنودی او را خوشنودی خود و غضبش را غضب او دانسته است.

مکاشفه علامه حسن زاده آملی درباره حضرت زهرا سلام الله علیها

بعنوان سؤال نخست درباره مقام عصمت کبری حضرت زهرا سلام الله علیها توضیح دهید و اینکه درباره این مقام چه روایاتی مطرح شده است؟

حضرت زهرا سلام الله علیها از مقام عصمت کبری و ولایت عظمی برخوردار هستند، امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند: «نحن حجج الله علیکم و اُمُّنا فاطمة حجة الله علینا» ما حجت های خدا بر شماییم و مادر ما فاطمه سلام الله علیها حجت خدا بر ما (اهل بیت) است، پس ائمه ما بر ما ولایت دارند، چطور می شود که حضرت زهرا سلام الله علیها بر ما ولایت نداشته باشد؟

حضرت علامه حسن زاده آملی در کتاب «شرح فص حکمه عصمتیه فی کلمه فاطمیه» که به «فص فاطمی» معروف است، می گوید که روزی در کنار دیواری نماز می خواندند ـ ما در اذان می گوییم «أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ اللَّهِ» و بعد «حی علی الصلاة» می گوییم ـ که علامه از دیوار «اشهد ان فاطمة بنت رسول الله عصمت الله کبری و حجت الله علی الحج» می شنیدند، بار اول و دوم ایشان اعتنا نمی کند و بعد باز هم این مکاشفه دست داد، اینجا بود که وقتی به این حدیث امام حسن عسکری علیه السلام رسیدند، یقین یافتند که حضرت فاطمه سلام الله علیها عصمت کبری و ولایت کبری دارند، لذا از آن پس در اذان و اقامه خود این عبارت را تکرار می کردند.

نزول جبرئیل امین برای فاطمه زهرا سلام الله علیها

در مقام عصمت و کوثر حضرت فاطمه سلام الله علیها روزی جبرئیل امین نزد رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم آمد و گفت: این بار خدا مرا فقط برای زهرا سلام الله علیها فرستاده است، خداوند به ایشان سلام می رساند و می فرمایند: زهرا سلام الله علیها چه می خواهد به او بدهم، رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم دخترش را صدا زد و امر خداوند را نقل کرد و گفت: چه می خواهی، حضرت زهرا سلام الله علیها عرضه داشت: «شغلنی عن مسألته، لذة خدمته، لاحاجة لی غیر النظر الی وجهه الکریم»؛ آن قدر لذت خدمت به خدا مرا به خود مشغول کرده که من هیچ چیز جز این لذت احساس نمی کنم، حال که خداوند عنایت دارد من حاجتی جز تماشای چهره دلارای او ندارم.

واقعیت این است که ما انسان ها هم عبادت می کنیم و نماز می خوانیم، اما همان که از نماز بیرون می رویم دیگر هیچ حسی نداریم یا خیلی اگر حضور قلب داشته باشیم از مسجد بیرون آمدیم چند دقیقه ای در این حال باشیم و دوباره به حالت قبل برمی گردیم، ولی اگر این ذکر و عبادت دوام داشته باشد به آن خدمت به خدا می گویند، در دعای کمیل می گو ییم «قَوِّ عَلَى خِدْمَتِکَ جَوَارِحِی وَ اشْدُدْ عَلَى الْعَزِیمَةِ جَوَانِحِی»، حضرت زهرا سلام الله علیها می گویند: من مدام غرق ذکر و مناجات او هستم و سرشار از لذت عبودیت می شوم. چنین مقامی در عرفان چه تعریفی دارد؟ این مقام در عرفان مقام اولیای خداست که با ذکر فراوان حاصل می شود، امام سجاد علیه السلام در مناجات خود می گوید: «إِلَهِی أَسْتَغْفِرُکَ مِنْ کُلِّ لَذَّةٍ بِغَیْرِ ذِکْرِکَ وَ مِنْ کُلِّ رَاحَةٍ بِغَیْرِ أُنْسِکَ»؛ غیر از لذت ذکر تو استغفار می کنم، ما خودمان این طور نیستیم غذای خوش طعم و آب خنک و اینها خیلی برایمان مهم تر است، بنابراین این مقام، مقام ولیّ خداست، محی الدین عربی می گوید: جان مایه همه عرفان فلاسفه همین کلام حضرت زهرا سلام الله علیها است و همین کافی است که بگوییم او عصمت کبری دارد و از ولایت مطلق برخوردار است.

کوثر از لذت عرفان زهرا سلام الله علیها می جوشد

واژه کوثر چه ویژگی از مختصات عرفانی فاطمه زهرا سلام الله علیها را نشان می دهد؟ این گونه مطرح شده که کوثر از لذت عرفان زهرا سلام الله علیها می جوشد، این خیلی حرف عظیمی است «إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ» چشمه معرفتی است که در وجود زهرا باز شده است و این خیلی عجیب است!

طره حسن لم یزل سایه کشان به هر کجا / حرکت نقطه ای شده دایره کمال دوست

حرکت جوهری کجا نسخه نویس حکمت است / جوهر عشق ای حکیم خفته به زیر خال دوست

بیا که مختصر کنم حدیث رهروان عشق / حب محمد و علی ست خطه اعتدال دوست

آب بقای زندگی سوره کوثر آمدست / موج زند ز فاطمه چشمه لایزال دوست

بنابراین کوثر چشمه معرفتی است که از عرفان حضرت زهرا سلام الله علیها می جوشد.

بهشت عدن اگر خواهی / بیا با ما به میخانه

 که از پای خُمت روزی / به حوض کوثر اندازیم

در نهایت حلقه اتصال بین نبوت محمد صلی الله علیه وآله وسلم و حکمت علوی، فاطمه زهرا سلام الله علیها است و سلسله جلیله ائمه از کوثر زهرا سلام الله علیها جوشیده است.

چگونه این ظرفیت در وجود فاطمه زهرا سلام الله علیها بود که خداوند چنین مقامی به او داد؟

اصلاً همین سؤالی که خداوند از ایشان پرسید که «بگو چه می خواهی؟»، تنها برای به رخ کشیدن ظرفیت فاطمه سلام الله علیها بود، اگر ما بودیم مطمئناً یا ماشین خوب، خانه، زندگی و نهایت یک مدرک دانشگاهی می خواستیم، اما ایشان فرمودند: من هیچ نمی خواهم و اگر خداوند می خواهد خودش را به من بدهد، این خیلی عظمت دارد.

امام حسین علیه السلام در کربلا حتی شهادت را نیز از خدا نخواستند و تنها گفتند: کسی که تو را دارد، چه ندارد و کسی که تو را ندارد چه دارد؟، اهل بیت علیهم السلام ما این گونه بودند کسی که خداوند را می طلبد، معلوم است که ظرفیت خیلی بالایی دارد، این در سایه عبودیت خدا فراهم می شود.

رند شیراز چه زیبا می گوید که:

با دلآرامی مرا خاطر خوش است / کز دلم یک باره بُرد آرام را

ننگرد دیگر به سرو اندر چمن / هر که دید آن سرو سیم اندام را

خداوند خالق همه زیبایی هاست، مطلق زیبایی ها خداوند است، گل زیباست، اما زیباتر از آن کسی است که خالق گل است، مولوی می گوید:

ای دوست شکر بهتر یا آنکه شکر سازد / خوبی قمر بهتر یا آنکه قمر سازد

ای باغ تویی خوشتر یا گلشن گل در تو / یا آنکه برآرد گل صد نرگس تر سازد

ای عقل تو به باشی در دانش و در بینش / یا آنکه به هر لحظه صد عقل و نظر سازد

درباره منزلت شب قدر مباحثی مطرح شده که یکی از مصادیق آن حضرت زهرا سلام الله علیها هستند، این امر را چگونه تحلیل می کنید؟

قدر یعنی اندازه، در شب قدر هر که هر قدر ظرف بیاورد در خانه خدا آن را پر می کند، ما وظیفه داریم از یک شب تا هزار شب را در این شب بشناسیم و عبادت کنیم، عظمت شب قدر همین بس که از یک ذره تا کهکشان، انسان معمولی تا انبیا و اولیا بدان نیاز دارند، در این شب کوثر نیز عرضه می شود کوثر برای چه کسی است؟ کوثر چشمه معرفت است که از ذات وجود مقدس حضرت زهرا سلام الله علیها می جوشد انبیا نیز آن را در این شب طلب می کنند، لذا یکی از مصادیق «لیلة القدر» همان کوثر است، خوشا آنان که در آن شب از حوض کوثر می نوشند.

حتی پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم هم فرمود: منم از کوثر تو می نوشم، انسان از مهمترین چیزهایی که در زندگی خود می بیند، فرزندانش است، از بین آن ها دختر ملاحت و زیبایی بیشتر دارد، ملاحت زیبایی اخلاقی است، چرا که خُلق انسان بعد پیری از بین می رود، ولی خلق زیبا در پیری نیز همراه انسان است، بنده مادری نود چهار ساله داشتم که از تماشایش لحظه ای خسته نمی شدم، بس که ملاحت داشت، بنابراین پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم هم زهرا سلام الله علیها را با آن ملاحت داشت و  محتاج تماشای دخترش بود، هر روز از کنار خانه زهرا رد می شد و او را تماشا می کرد، اینها همه تأویل های عرفانی دارد ،نباید این مباحث را به معنای ظاهری بگیریم.

ما می توانیم شخصیت حضرت زهرا سلام الله علیها را درک کنیم؟ درست است که انبیا ما بزرگ هستند، ولی بیش از آن بزرگوار هستند، بزرگواری غیر از بزرگی است افرادی هستند که پولدار و قدرتمند اقتصادی اند، اما بخشش ندارند، خداوند هم عزیز و جبار است، بزرگواریش سرریز می کند، ائمه علیه السلام ما هم در اوج بزرگی فرش نشین بودند، آسمانی ها هم آن ها را خوب نشناختند، چه رسد به زمینی ها، حضرت علی علیه السلام نمونه اینهاست که در زمین ابوتراب بود و فرش نشین بود با اینکه عرشی ترین انسان بود.

خاطره فیدل کاسترو از منزل امام در جماران

بنابراین خانه فاطمه زهرا سلام الله علیها محقر و گلی بود، اما در عین بی رنگی جاذب بود، ساده زیستی قوی ترین جاذبه ها را در انسان ایجاد می کند، همین خودش انسان را به او پیوند می دهد، خاطرم است یک بار فیدل کاسترو رهبر کوبا به جماران آمد و منزل امام(ره) را بازدید کرد و بعد از آن گفته بود که هیچ جا را جاذب تر از اینجا ندیده ام، مردان بزرگ در خانه های کوچک زندگی می کنند، دسترسی ما در این عالم به خداوند از همه بیشتر است چرا که او بزرگ و انبساط دارد و لقب بسیط الحقیقه دارد، در همه جا جاریست، بنابراین معجزه پروردگار بی رنگی و سادگی است، ما هر چه می خواهیم از خودمان دور کنیم، هر مانعی را فوری به او متوسل می شویم.

نظر امام علی علیه السلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها درباره یکدیگر

از حضرت زهرا سلام الله علیها پرسیدند: از بیان فضائل علی علیه السلام کدام صفت بیشتر شما را جذب کرده است؟ سؤال سختی بود، با این حال حضرت عرض کرد که آه علی علیه السلام در نیمه های شب تمام وجود من را می لرزاند، این تربیت نفس است، اینجاست که باید گفت باید خانه تکانی کنیم چه چیز نفس را به لرزه می اندازد از یک آه؟

ای نفس تو را سحر ادب خواهم کرد / دیوانه ناله های شب خواهم کرد

یک آه علی که جان عالم سوزد / از خانه فاطمه طلب خواهم کرد

از مولا امیرالمومنین امام علیه السلام نیز چنین سؤالی را درباره حضرت زهرا سلام الله علیها پرسیدند، ایشان نیز عرضه داشت: وقتی من نیمه های شب بیداری می شدم، زهرا سلام الله علیها را در سجاده می دیدم، نشد دیده بگشایم و ایشان در سجاده نباشند.

ما کجا و آن ها کجا؟؟! امام علی علیه السلام فرمود: فاطمه سلام الله علیها رقیب سختی برای من در اطاعت خداست، تفکر کنیم که ما در دنیا در چه چیزهایی رقابت می کنیم، آن ها در چه چیزهایی اینها مباحث رسانه ای نیست، ولی باز هم امیدوارم که مثمر ثمر واقع شود.

مطالب پیشنهادی: شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها - ویژه نامه ایام فاطمیه