راهکارهای تقویت املای فارسی ابتدایی / بخش اول

راهکارهای تقویت املای فارسی ابتدایی / بخش اول

دانش آموزان زیادی وجود دارند که در درس املاء دچار مشکل هستند و نسبت به تعداد غلط هایی که مرتکب می شوند نمرات کمتری دریافت می کنند. این مشکل ما را بر آن داشت تا راهکارهای تقویت املای فارسی ابتدایی را ارائه کنیم. در ادامه با ضیاءالصالحین همراه باشید تا با راهکارهای تقویت املای فارسی ابتدایی آشنا شوید.

بیشتر بخوانید : راهکارهای تقـویت املای فارسی ابتدایی / بخش دوم 

راهکارهای تقویت املای فارسی ابتدایی

معمولاً معلمان و والدین برای تقویت املاء آنان به راههای زیر متوسل می شوند به کودک پند و اندرز می دهند و از آنان کوشش بیشتری طلب می کنند.
1. کودک را تحقیر، سرزنش و مؤاخذه می کنند.
2. به سرزنش و انتقاد معلّم می پردازند.
3. هر کدام از والدین، والد یا عضو دیگری از خانواده را مقصر می نمایند.
4. هر کودک می خواهند شکل صحیح کلماتی را که در نوشتن آن مرتکب اشتباه شده است بارها بنویسد.
5. از دانش آموز می خواهند یک جمله بنویسد که در آن مشکل صحیح کلمه ای که در املاء غلط نوشته است به کار رود.
6. از وی می خواهند تا واژه درست مورد نظر را یا فقط حرفی از آن واژه را که قبلاً نوشته شده است با رنگ قرمز یا رنگ مشخص دیگری چند بار بنویسد تا در ذهنش پایدار بماند.

نصیحت و سرزنش به نتیجه مثبتی نخواهد انجامید امّا اگر دانش آموز درس مورد نظر را بارها و بارها تمرین کند و شکل صحیح کلمه را بارها و بارها بنویسد و یا آن کلمه بارها و بارها در داخل یک جمله بکار ببرد البته خواهد آموخت و امکان اشتباه مجددش کاهش خواهد یافت.
امّا آیا تمرین های مکرر باعث یادگیری کودک در واژه های ویژه ای که تمرین کرده است، می شود؟ آیا این یادگیری به سایر دسته ها و واژه ها نیز اتصال می یابد؟
واقعیت این است که انواع اشتباهاتی که کودک مرتکب می شود از یک نوع و یک نسخ نیستند تا بتوان با اتخاذ یک روش همه آن اشتباهات را از بین برد و به پیشرفت وی اطمینان یافت. بعد از اطمینان از عادی بودن هوش دانش آموز باید اشتباهات املاهای متعدد دانش آموز را از روی دفتر وی یادداشت کنیم. به عنوان مثال اگر دانش آموز تا به حال 10 املاء نوشته است تمام اشتباهاتی را که در آن املاها مرتکب شده یادداشت کنیم و علت و علل آن ها را بیابیم .

اشکالات املایی دانش آموزان

بطور کلی اشکالات املایی دانش آموزان یا ناشی از محیط است، یا از خود فرد سرچشمه می گیرد و یا به معلّم و شیوه آموزش او بر می گردد. اشکالات املایی دانش آموزان از دیدگاه روان شناختی از موارد زیر سرچشمه می گیرد:

1. نارسا نویسی
2. ضعف در حافظه ی دیداری
3. ضعف در حافظه ی توالی دیداری
4. ضعف در تمیز دیداری
5. ضعف در حساسیت شنوایی و شنیداری (غلط سمعی)
6. ضعف در حافظه ی شنوایی
7. ضعف در دقّت و توجه (عدم دقّت )
8. قرینه نویسی
9. وارونه نویسی
10. مشكلات مربوط به آموزشی

1. ضعف در نارسا نویسی:

نارسا نویسی یعنی نامتناسب بودن شکل ظاهری کلمه ها، هم اندازه نبودن حروف
کوشش کوشش های خوشحال
عدم رعایت فاصله مناسب بین حروف و اجزای کلمه مانند :
د وباره دوباره
اشتباه نویسی شکل ظاهری حروف (ط) مانند لب طالب
- بسیار نزدیک بودن بازو به بدن
- بسیار سفت گرفتن شست

الف: کج نویسی بیش از حد علل 

- دور بودن خیلی زیاد نوک قلم از انگشتان
- صحیح نبودن جهت کاغذ
- درست نبودن جهت حرکت قلم
- بسیار دور بودن بازو از بدن

ب: راست نویسی بیش از حد علل

- بسیار نزدیک بودن انگشتان به سر قلم
- هدایت قلم به تنهایی توسط انگشتان سبابه
- ناصحیح بودن جهت کاغذ

پ: پرفشار نوشتن علل - فشار دادن بیش از حد انگشت سبابه

- استفاده از قلم نامناسب
- نازک بودن بیش از حد قلم

ت: کم رنگ نویسی بیش از حد علل - بیش از حد اوریب یا راست نگه داشتن قلم

- چرخش نوک قلم به یک سمت
- قطر بیش از حد قلم

ث: زاویه دار نویسی بیش از حد علل - سفت بودن بیش از حد شست

- بیش از حد شل نگه داشتن قلم
- حرکت بیش از حد کند قلم

ج: نامرتب نویسی بیش از حد علل - نبودن آزادی حرکت

- حرکت بیش از حد کند دست
- محکم گرفتن قلم
- نادرست یا ناراحت بودن وضعیت

ح: فاصله گذاری بیش از حد علل - پیشرفت بیش از حد سریع به سمت چپ

- حرکت بیش از حد و سریع جانبی 

راههای تقویت و درمان مربوط به نارسا نویسی:

1- روان نویسی در اختیار دانش آموز قرار داده تا خطوطی به دلخواه رسم کند.
2- یک وایت برد کوچک در اختیار کودک قرار داده تا به دلخواه نقاشی یا خطوطی را رسم کند.
3- گچ نرم و مناسب در اختیار کودک قرار داده تا خطوط و نقاشی رسم کند. (یا با زغال حروف گوناگون را نوشته و تلفظ کند.)
4- به وضعیت نشستن در هنگام انجام تکالیف نوشتن توجه کرده تا اصلاح گردد. (کوتاه قد )
5- نحوه گرفتن مداد باید آموزش داد. (مداد بین انگشت شست و انگشت اشاره قرار گرفته و از بالای سمت تراشیده شده برای کلاس اولی ها)
6- اگر انگشتان و عضلات کوچک و بزرگ دست، ضعیف و کوچک هستند از مدادهای باریک تر (کمتر از قطر مداد معمولی) استفاده شود. (فانتزی نباشد)

برای تقویت عضلات کوچک و بزرگ دست فعالیتهای زیر پیشنهاد می گردد:

1- خمیر بازی، با خمیر وسیله ای مثل دیگ - بشقاب - آدم و … درست کند.
طرز تهیه خمیر : یک واحد نمک، 4 واحد آرد گندم، یک چهارم روغن و به اندازه کافی آب را به هم زده و ماساژ دهید و خمیر رنگی که از آبی که از جوشاندن پوست انار ، سبزی و … )
2- کاغذهای باطله یا کاغذهای روزنامه با دست هایش مچاله کرد.
3- کاغذهای باطله یا کاغذ های روزنامه را قیچی نماید (قیچی نوک پهن) (مهارت حرکتی) (بریدن حروف و اشکال)
4- زیپ، دکمه های لباس و بند کفش خودش را باز و بسته کند .
5- در محلی که ماسه یا خاک نرم وجود دارد به کمک چوب خطوط رسم کند.
6-  تعدادی پیچ و مهره داده تا آنها را باز و بسته کند.
7- از گل رس تمیز بازی کند و چیزهای مختلفی بسازد.
8- یک سری خطوط موازی با فاصله کم و زیاد رسم شود تا وسط هر دو خط موازی یک خط راست رسم کند.
9- از دانش آموز بخواهید شکل های نقطه چین را پر رنگ کند.

برای تقویت هماهنگی چشم و دست فعالیتهای زیر پیشنهاد می گردد:

1- یک توپ پلاستیکی در 3-2 متری کودک قرار داده و از او بخواهید تا بدود و توپ را شوت کند. (برتری پا)
2- کاغذ یا مقوایی را به شکل استوانه به قطر نیم تا یک سانتی متر درست کرده و به کودک بدهید از داخل سوراخ آن یک هدف ریز را نگاه کند.
3- نخ و سوزن پلاستیکی: نخ را از داخل سوراخ سوزن عبور دهد (هماهنگی چشم - دست )
4- انداختن توپ بسکتبال (توپ ابری) به شرط اینکه سر و صدا مزاحمت برای دیگران نباشد.
5- میخ زدن به چوب و تخته
6- بازی با توپ پینگ پنگ یا پلاستیکی گرد و نرم و یا هفت سنگ بازی با یک توپ.
7- بازی دو قل و تیله بازی (هماهنگی دست و چشم )

این مقاله ادامه دارد با ضیاءالصالحین همراه باشید ...

منابع و پی نوشتها :
.............................................................................
1. سیف نراقی، مریم و نادری، عزت الله (1374) آموزش و پرورش کودکان استثنایی - تهران - پیام نور.
2. تبریزی، مصطفی (1378) درمان اختلالات دیکته نویسی - انتشارات فراوان، چاپ 4 - صفحات مختلف.
3. راهنمای آموزش املاء در دوره ابتدایی، دفتر برنامه ریزی و تألیف کتب درسی - تابستان 1384 صفحه 11
4. سنگری، محمدرضا و گروه مولفان (1384 )، فارسی بخوانیم و بنویسیم پایه چهارم دبستان، تهران ناشر اداره کل چاپ و توزیع کتابهای درسی - صفحات مختلف
5. رشد تکنولوژی آموزشی (2) ماهنامه آموزشی تحلیلی، اطلاع رسانی - وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی دوره 21، 1384 صفحه 40.
6-رشد تکنولوژی آموزشی (3) ماهنامه تحلیلی، اطلاع رسانی - وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آمزشی دوره 21 ، 1384 صفحه 42 .
7. رشد تکنولوژی (5) ماهنامه آموزشی - تحلیلی، اطلاع رسانی - وزارت آموزش و پرورش - سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی دوره 20 ، 1383 صفحه 12 .
8. رشد آموزشی ابتدایی 4، 1383 صفحه 59 - رشد آموزش ابتدایی 7، 1379، صفحه 62 - رشد اموزش ابتدایی 2، 1379 صفحه 10 - رشد آموزش ابتدایی 5 سال 6، 1381 وزارت آموزش و پرورش صفحه 26-25
9. فریار، اکبر و درخشان، فریدون (1363) ناتوانی های یادیگری - تهران - میترا
10. صفار پور، عبدالرحمان (1379) زبان آموزی یاددهی و یادگیری درسی املای فارسی دوره ابتدایی صفحات مختلف.