وقایع روز یازدهم محرم همراه با اسرای کربلا

وقایع روز یازدهم محرم همراه با اسرای کربلا - بیان آیت الله مکارم شیرازی

 آیت الله ناصر مکارم شیرازی در نوشتاری به بیان وقایع روز یازدهم محرم پرداخته اند. آنچه در ادامه می خوانید رئوس این وقایع است .

تقسیم سرهای شهدای کربلا بین قبایل کوفه
حرکت کاروان اسرا از کربلا
اسامی اسرای اهل بیت علیه السلام
عبور کاروان اسرا از قتلگاه
حضرت زینب علیهاالسلام؛ رهبر کاروان اسیران کربلا
زینب علیها السلام؛ آرامش دل امام سجاد علیه السلام
شیوه به اسارت بردن اهل بیت علیهم السلام

همچنین بخوانید :  وقایع ماه محرم

تقسیم سرهای شهدای کربلا بین قبایل کوفه

«ابن سعد» تا حدود ظهر روز يازدهم به دفن اجساد پليد كوفيان مشغول بود. پس از اتمام كار در حالی كه پيكر پاك فرزند رسول خدا صلی الله عليه و آله و ياران پاكبازش در زير آفتاب رها شده بود، دستور داد سرهای ديگر شهدای كربلا را از بدن ها جدا كنند و به قصد تقرّب به ابن زياد و گرفتن جايزه با خود به كوفه ببرند. (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص544)

اين سرهای پاك كه مجموع آنها با سر امام عليه السلام به 72 سر نورانی می‏ رسيد اينگونه بين قبائل تقسيم شد: (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص544)

1. قبيله كنده به سركردگی قيس بن اشعث، سيزده سر!

2. قبيله هوازن به فرماندهی شمر بن ذی الجوشن، دوازده سر!

3. قبيله تميم، هفده سر!

4. قبيله بنی اسد، نه سر!

5. قبيله مذحج، هفت سر!

6. ساير قبايل، سيزده سر!( بحارالانوار؛ ج 45؛ ص 62، ر.ک: ملهوف( لهوف)؛ ص 190 ، انساب الاشراف؛ج 3؛ ص 412. در ملهوف، آمده است كه قبيله بنی‏اسد، سيزده سر را حمل می كرده ‏اند.)، (عاشورا ريشه ‏ها، انگيزه‏ ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص544)

حرکت کاروان اسرا از کربلا

عمر سعد پس از دفن اجساد پليد سپاهيانش نزديك ظهر روز يازدهم دستور حركت به سوی كوفه را صادر كرد.(عاشورا ريشه ‏ها، انگيزه‏ ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص544)

اسامی اسرای اهل بیت علیهم السلام

«ابن عبد ربه» در «عقد الفريد» می ‏نويسد: در ميان اسراء دوازده پسر بچه و نوجوان از جمله آنها محمد بن الحسين (ظاهراً منظورش همان محمد بن علی بن الحسين، امام باقر عليه السلام است) و علی بن الحسين عليه السلام بودند.(عقد الفريد؛ ج 4؛ ص 385، و ر.ک: مقاتل الطالبيين؛ ص 79) ، (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها، ص 545)

از جمله زنان بزرگواری كه در كربلا به اسارت درآمدند عبارتند از: (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها، ص 545) 

زينب كبری عليها السلام، ام كلثوم‏ (مقاتل الطالبيين؛ ص 79) ، فاطمه دختر اميرالمؤمنين عليه السلام، فاطمه دختر امام حسين عليه السلام‏ (عقد الفريد؛ ج 4؛ ص 385) ، سكينه دختر امام حسين عليه السلام (مقاتل الطالبيين؛ ص 79) ، و دختر چهارساله امام حسين عليه السلام (رقيه) 

(نفس المهموم؛ ص 259) و رباب دختر امرء القيس همسر با وفای امام حسين عليه السلام (كامل ابن‏اثير؛ ج 4؛ ص 88)، رمله، مادر حضرت قاسم و همسر امام حسن مجتبی عليه السلام.(ابصار العين؛ ص 130. در برخی از كتاب‏ها نام تعدادی ديگر از بانوان بزرگوار نيز در جمع اسرا آمده است؛( ر.ک: قصه كربلا؛ ص 405- 406)، عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها، ص: 545)

اينان بازماندگان از عترت رسول اللَّه بودند كه ابن سعد و سپاهش حرمت پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را در حق آنها رعايت نكردند و با جسارت تمام آنان را چون اسيران جنگی به بند كشيدند و با خيل نامحرمان كه قاتلان ذراری پيامبر صلی الله عليه و آله و يارانش بودند، به سوی كوفه روانه ساختند. (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها، ص 545)

عبور کاروان اسرا از قتلگاه

از دشوارترين لحظات تاريخ كربلا، كه در عظمت و سنگينی با همه آسمانها و زمين برابری می‏ كند، لحظه وداع جانسوز قافله اسيران با بدن ‏های پاره پاره شهيدان است. (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها، ص 546)

دشمنان، اسيران دل‏سوخته را از كنار آن پيكرهای پاك شهيدان عبور دادند، همان پيكرهای غرقه به خونی كه يكجا همه عزّت ومظلوميت را در خود جمع و خلاصه كرده بودند. (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها، ص 546)

برابر بعضی از نقل ‏ها، اسيران خود چنين درخواستی داشتند تا برای وداع با آن عزيزان شهيدشان از كنار قتلگاهشان عبور كنند. (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها، ص 546)

ناگفته پيداست كه ترك سرزمين كربلا در آن وضعيت غمبار و وحشتناك برای آن دل‏سوختگان بسيار دشوار و سخت بوده است. به ويژه آنكه دشمن اجساد پليد سربازانش را دفن كرده بود ولی پيكرهای ذراری پيامبر صلی الله عليه و آله به خصوص پيكر پاك سرور جوانان بهشت بی‏غسل و كفن در بيابان رها شده بود. دشمن بدكينه نه خود به دفن آنها اقدام نمود و نه اجازه تدفين آنها را به كسی داد. (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها، ص 546)

مشاهده آن صحنه ‏های دلخراش با آن بدن ‏های پاره پاره و پايمال سمّ اسبان كه عمدتاً قابل شناسايی نبودند، می‏توانست هر بيننده‏ای را از پای درآورد ولی طمأنينه و آرامشی كه در زينب كبری‏ عليها السلام، يادگار صبر و شكوه علی عليه السلام ظهور كرد و صلابت و استحكامی كه در كلمات دلنشين او موج می‏زد، تا حدود زيادی آن فضای سنگين را شكست و آن را برای آل رسول قابل تحمل كرد. (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها، ص 546)

حضرت زینب علیهاالسلام ، رهبر کاروان اسیران کربلا

زنان حرم چون چشمشان به آن بدن های پاره پاره افتاد، فريادشان به ناله و شيون بلند شد و بر صورت خود لطمه زدند.(مقتل الحسين مقرّم؛ ص 306 ، نفس المهموم؛ ص 201، عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص547)

زينب كه می ‏دانست دشمن در انتظار است تا با ديدن كوچكترين نشانه ‏ای از ضعف وپشيمانی درخاندان پيامبر، قهقهه مستانه سر دهد، با ديدن پيكر به خون آغشته برادر، رو به آسمان كرد و گفت: «أَللَّهُمَّ تَقَبَّلْ هذا الْقُرْبانَ‏؛ خدايا اين قربانی را قبول فرما!».(مقتل الحسين مقرّم؛ ص 307، عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص547) اين جمله چون پتكی بر سر دشمن فرود آمد و كوس رسوايی آنها را به‏صدا درآورد.(عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص547)

حضرت زینب سلام الله علیها؛ آرامش دل امام سجاد علیه السلام

حضرت زينب عليها السلام سنگ صبور اهل كاروان، كه با نوحه سرائی بجا و به موقعش تا حدودی باعث تخليه بغض‏ های فرو خفته در گلو شده بود، متوجه علی بن الحسين عليه السلام شد كه می‏رفت از سر بی‏قراری قالب تهی كند، زينب عليها السلام خود را به امام سجاد عليه السلام رساند (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص549) و فرزند برادر خود را تسلی بخشيد و آينده كربلا و عاشورا را آن‏گونه كه ما امروز بعد از حدود چهارده قرن می‏ بينيم دقيقاً ترسيم كرد، آری قلب نازنين زينب عليها السلام می ‏دانست كه اين آغاز كار است هر چند تاريك‏دلان بنی‏اميّه و منافقان آن را پايان كار می ‏پنداشتند. (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص550)

شیوه به اسارت بردن اهل بیت علیهم السلام

زنان و دختران و كودكان حرم حسينی را بر شتران بدون جهاز سوار كردند و آنها را بدون پوشش مناسب، ميان دشمنان حركت داده و همانند اسيران بلاد كفر و در نهايتِ مصيبت و اندوه،  به سوی كوفه ‏(عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص544) حركت دادند. (عاشورا ريشه‏ ها، انگيزه ‏ها، رويدادها، پيامدها ؛ ص545)

ویژه نامه پیشنهادی :  ویژه نامه خورشید بر نیزه - ویژه عاشورای حسینی