بهره های روحی تلاوت قرآن/قرآن کتاب بندگی

سوال – بهره های روحی تلاوت قرآن چیست ؟

پاسخ – امیرالمومنین (ع) می فرمایند : تمام عوارض و بیماری هایی که بدن به آن دچار می شود ، به تناسب برای روان انسان هم ایجاد می شود . در آیات و روایات آمده که از اعظم روزی های پرودگار برای روح انسان ، کلام خدا است .  هم شنیدن و هم خواندن قرآن برای رفع عوارض و زنگار روح انسان  موثر است. شنیدن و خواندن قرآن باعث رفع خستگی از روان انسان می شود.  قرآن آثار عظیمه ی مثبتی در روان انسان دارد که پروردگار عالم در آخرین آیه ی  سوره ی مبارکه ی مزمل سه مورد را نقل می کنند . این سه مورد عبارتند از بیماری ، طلب کسب یا کوشش های سخت معنوی که در کلمه ی جهاد آمده است . اغلب مردم با این سه مورد درگیر هستند .  در این آیه ی شریفه خداوند مردم را دو بار امر به قرائت قرآن فرموده است . می فرماید : تا جایی که برای شما امکان دارد قرآن را بخوانید . گاهی شما در بستر بیماری افتاده اید اما در همان بستر بیماری و در حال درد کشیدن هم می توانید قرآن بخوانید . قرآن در سرعت درمان موثر است . وقتی که انسان قرآن می خواند به حق و حقایق الهی وصل می شود. درنتیجه بدن بیمار  برای پذیرش داروها آماده می شود . به همین خاطر در کتاب ها آمده که پزشکان گذشته ی ما وقتی بیمارستان می ساختند یک تعداد قاری جوان و خوش صدا استخدام می کردند . این قاریان اول غروب که معمولاً هجوم درد برای افراد بیشتر است در حیاط یا پشت بام بیمارستان ، نزدیک به اتاق های بیماران با لحن نرم و حال پرسوز قرآن می خواندند . بیماران با شنیدن قرآن نفس راحت کشیده و به درد مسلط می شدند . امروزه هم ثابت شده بیمارانی که اهل ذکر و قرائت قرآن هستند، زودتر از افراد دیگر درمان پیدا می کنند .   سپس در همین آیه خدا می فرماید: اگر برای کسب روزی با هر وسیله ای سفر می کنید باز هم قرآن بخوانید . اگر در جبهه ی فرهنگی و جبهه ی حق علیه باطل هم کار می کنید قرآن بخوانید .  تأثیر قرآن یک امر قطعی است . در روایات داریم که وقتی پیامبر اکرم از لحاظ بدنی از کارهای تبلیغی و مسئولیت های الهی خسته می شدند ، اگر بلال حاضر نبود ، به یک نفر می فرمودند سریع بلال را نزد من بیاورید .بلال دل ، زبان ، قلب و روح پاک داشت .  وقتی که بلال حاضر می شد پیامبر می فرمودند : بلال من را از کسالت و خستگی راحت کن . با اینکه پیامبر اکرم (ص) بهترین قاری قرآن در عالم خلقت بودند، اما با قرائت قرآن بلال، رفع خستگی می کردند .  بنا به نقل شیخ مفید وقتی که عصر تاسوعا دشمن اعلام حمله کرد ، امام حسین (ع) به قمر بنی هاشم فرمودند : شما نزد فرماندهان لشکر بروید و بگویید جنگ را به فردا بیندازند . امام حسین (ع) از شهادت و مرگ نمی ترسیدند. ایشان مرگ را انتقال از خانه ای به خانه ی آبادتر می دیدند . در امر شهادت ایشان       می فرمودند : اشتیاق من به شهادت از اشتیاق یعقوب به یوسف بیشتر است . ایشان به قمر بنی هاشم فرمودند : من می خواهم بخاطر چهار کار یک شب بیشتر در دنیا زنده باشم . خدا می داند که من عاشق قرائت قرآن ، نماز ، دعا و استغفار و آمرزش خواهی هستم . یعنی امام حسین (ع) حاضر می شوند که بخاطر قرائت قرآن بمانند و به ملاقات فرشتگان ، انبیاء ، مادر و پدر خود نروند. هر مسلمانی باید این روش ابی عبدالله (ع) را در زندگی خود محور قرار دهد . یعنی عاشق خواندن قرآن باشد . و هر فرصتی که در شبانه روز پیدا    می کند ، یا از روی صفحات قرآن آن را تلاوت کند یا هر سوره ای را که حفظ است بخواند . رتبه ی قاریان قرآن در روز قیامت از همه ی امت بالاتر است .

سوال – روزی یک صفحه تلاوت قرآن چقدر در طهارت روح ما موثر است ؟

پاسخ –  ما در تاریخ می بینیم که شریرترین مردم با یک آیه که از یک قاری قرآن شنیده اند ، آنقدر تغییر روحی پیدا کرده اند که بقول قرآن مجید تبدیل به یک انسان مبارک شده اند . کلمه ی مبارک تعبیری است که خدا در ارتباط با حضرت عیسی بکار می برد . فردی نزد حضرت صادق (ع) آمده و می گوید :  کلمه ی مبارک در  این آیه چه معنایی دارد ؟ حضرت با صیغه ی مبالغه کلمه را بیان کرده و می فرمایند : نفّاعً یعنی عیسی یک موجود بسیار با منفعتی بود . گاهی بدترین مردم یک آیه را شنیده اند و تبدیل به یک موجود بسیار با منفعت شده اند . مثلاً یک نفر برای ختمی به مسجد آمده و یک آیه ای را که دارای معنای روانی بوده می شنود، یک باره با همین یک آیه تغییر پیدا می کند. افرادی که قرآن       می خوانند باید بدانند که هربار که شروع به قرائت آن می کنند به تعداد هر حرفی که از زبان آنها می گذرد ، خدا ثواب یک ختم قرآن را به آنها می دهد .همین رویکرد خدا به انسان، تصفیه کننده و پاک کننده است . قرآن درمان کننده و کانون مهر است . زمانی که با قرآن تماس می گیریم از روی مهر و محبت نواقص ما را برطرف کرده و لذت روحی به ما می دهد. روایتی در جلد دوم اصول کافی در باب فضل قرآن آمده که امام سجاد (ع)    می فرمایند : اگر در شرق و غرب عالم  همه ی انسان ها از بین بروند اما قرآن با من باشد، من احساس تنهایی نمی کنم . امام سجاد (ع) با چشم عقل و دل خود می دیدند که تمام مکنونات عالم هستی به صورت کلام و مفهوم در قرآن است. مآمدهآآ    بنابراین می گویند که در صورتی که تمام  عالم هستی از بین برود باز هم من تنها نیستم چون همه چیز در قرآن است . خدا ، قیامت ، بهشت ، انبیاء ، اولیاء و همه چیز در قرآن قابل لمس است.

سوال – آیا در هنگام قرائت قرآن باید تدبر کرد یا صرفاً با خواندن آن ما این فضایل را بدست می آوریم؟

پاسخ - هر دو کار، به تناسب خود دارای آثاری است . البته تدبر آثار فوق العاده تر و بیشتری دارد . طبق طرحی که خود قرآن داده ، برای ورود به تدبر و فهم اعماق و حقایق قرآن  دو راه وجود دارد : یکی اینکه انسان با یک فرد متخصص و یک عالم ربانی وارد به قرآن، در ارتباط باشد . بهترین راه هم برای این مسئله در ماه رمضان، محرم و صفر حضور در جلساتی است که یک عالم ربانی دعوت شده و حقایق را مطرح می کند . زمانی که من بچه بودم ، صبح های جمعه به همراه پدرم به یک مجلسی می رفتم . یک واعظی در آن مجلس سخنرانی داشت که شاید چهل و پنج سال است که فوت کرده است . بیشتر منبر این واعظ در ارتباط با سه جزء آخر قرآن بود . این سه جزء در اوایل بعثت پیامبر نازل شده است .این آیات تقریباً عامل بیدار کننده ی عقل و اندیشه ی مردم بوده و آثار خیر و شر را بیان می کند . این فرد در سی دقیقه از سخنرانی خود زمانی که آیه به آیه ی این سه جزء را خوانده و عمق آن را بیان می کرد به همراه آن اشک هم می ریخت . در این حالت مستمعی که او را می بیند ، حال او را مشاهده می کند و حقیقت قرآن را از زبان او       می شنود ، چه حالی پیدا می کند؟ او در یک افق بالایی بود که مستمع پایین مانده را به همراه خود می برد . راه دیگر هم برای درک قرآن این است که انسان به حوزه های علمیه رفته و متخصص قرآن بشود . البته مسئولیت این راه به گردن همه نیست . در این چهل ساله ی اخیر خوشبختانه تفاسیر زیادی در خصوص قرآن نوشته شده است . چقدر خوب است که هر خانواده ی ایرانی یک تفسیر مختصر قرآن را در خانه داشته باشد . این کاری است که گذشتگان ما می کردند . وقتی که من بچه بودم ، پدر بزرگ مادری و پدری من در هفته، سه شب گوینده ی خانواده می شدند . یعنی یک صفحه تفسیر قرآن را برای اهل خانه می خواندند. چه خوب است که افراد این کار را بکنند و با محبت این صفحه را خوانده و توضیح دهند . و از خانواده ی خود بخواهند که کارهای خود را با معانی قرآن هماهنگ کنند . یک دزد قوی  بود که دولت بنی عباس نمی توانست او را دستگیر کند .  نیمه ی شب در راه دزدی، با شنیدن این آیه از سوره ی حدید که می فرماید : آیا وقت آن نشده که قلب تو نسبت به خدا فروتن شود ؟ هنوز هم در حال فرار هستی؟ چرا به خود من باز نمی گردی ؟ من منبع همه ی خیرات هستم. آن فرد چون عرب بود و معنی آیات را می فهمید ، یک لحظه به فکر فرورفت و به سوی پروردگار بازگشت  و گفت : الان وقت آن است که دل من نسبت به تو فروتن شود . آن فرد سی سال بعد از آن شب زنده بود و معلم عرفان اسلام شد . و شاگردان زیادی تربیت کرد .  خداوند از دست کسانی که تدبر نمی کنند گله می کند .  وقتی که انسان دل به قرآن داده و مفاهیم آن را درک کند ، روی احساسات او اثر گذاشته و با همه ی وجود به سمت حضرت حق تغییر جهت می دهد .

سوال – در خصوص اینکه قرآن کتاب بندگی است توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ- قرآن مجید زمانی نازل شد که شیاطین انسی روی زمین مانند دولت ها و حاکمان کافر ، ملت ها را به بندگی خود درآورده بودند . بندگی افراد مساوی  با خسارت همه جانبه ی دنیایی و آخرتی است . مثلاً در زمان ما آن کسی که رضاخان را بندگی می کند دست به کشتن مدرس می زند . به این فرد بنده ی رضاخان می گویند . آن فردی که رئیس جمهور امریکا (اباما) را بندگی می کند یک سال در بحرین مظلومان را قتل عام می کند . آن فردی که آمریکا را بندگی می کند به فرمان او یک میلیون نفر را در عراق می کشد . قرآن دیوار بندگی باطل را خراب کرده و می گوید که در این بندگی خسارت کامل وجود دارد . تنها کسی که شایسته است بندگی شود، آن کسی است که ما را خلق کرده است، آن کسی که به ما تداوم عمر داده و زمین و آسمان را برای ما قرار داده است . بندگی او هم برای دنیا و هم برای آخرت سود کامل است . یکی از مراحل بندگی نماز است . در بیست و چهار ساعت این هفده رکعت نماز تقسیم شده است، بنابراین زیاد نیست . خدا می فرماید که نماز شما را از فحشا و منکر باز می دارد . یک نفر که نماز می خواند با توجه به اینکه او را از فحشا و منکر باز می دارد دزدی نمی کند ، نمی تواند در خانه ای که با رشوه خریده نماز بخواند و پول آب غسل ، تمم و وضوی خود را با پول حرام بدهد ، نمی تواند مال مردم را بخورد ، نمی تواند در کار خود اختلاس کرده و جابجایی حرام  انجام  دهد  .اگر کسی می خواهد دو رکعت نماز سالم بخواند باید از کل گناهان خود را کنار بکشد . هفتاد و پنج میلیون مردم ایران باید اینگونه نماز خوان بوده و هنگام ورود به محضر خدا سینه ی خود را از حسد ، کبر و بخل خالی کنند .  اگر تنها نماز با توجه به شرایط آن اجرا شود، ما دیگر نیاز به زندان نداریم ، دیگر دغدغه ی امنیت نخواهیم داشت . نماز می تواند کل مشکلات مملکت را حل کند .درماه رمضان بخاطر رویکرد مردم به این عبادت آمار فساد کاهش پیدا می کند . حتی بسیاری از گنهکاران این یک ماه را به طرف خدا می آیند . در این منبرهای چهل ساله ی من در ماه رمضان چقدر افراد گنهکار حاضر شده و واقعاً تغییر می کنند .  یک بخشی از کتاب خدا طرح بندگی صحیح است . اگر همه ی کشاورزان و دامداران و همه ی افرادی که کاسب بوده و خمس به آنها تعلق می گیرد ، به طور کامل این خط بندگی مالی را اجرا کنند ، چقدر فقیر در مملکت باقی می ماند ؟ کدام دختر بدون جهیزیه مانده و یا کدام بیماری به این خاطر که پول بیمارستان ندارد می میرد ؟ قرآن مجید طرح می دهد که زن و شوهر و پدر و مادر با بچه ها چگونه رفتار کنند .

سوال – درخصوص سوره قدر آیات 1 تا 5 و سوره ی بینه آیات 1 تا 7 توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ -  اولین آیه ی سوره ی بینه یک مطلب بسیار مهمی را برای مردم جهان در هر دوره ای تذکر می دهد . در این آیه به  یک رذیله ی اخلاقی بسیار زشت که به تنهایی می تواند دنیا و آخرت انسان را خراب کند، اشاره می شود . پروردگار می فرماید: کافران از اهل کتاب ، یعنی میلیاردها مسیحی و یهودی و مشرکین که بدنه ی عظیمی از مردم تاریخ را تشکیل می دادند ، از حدی که درک کردند جدا نشدند مگر بعد از اینکه ما برای آنها دلیل آوردیم . به این معنا که دین خدا بر پایه ی دلیل ، برهان و حکمت است . خداوند می خواهد بگوید که ما با متکی کردن دین به دلیل در هرگونه شک و تردید را به روی قلب ها     بسته ایم . الان که برای شما  دلیل آمده و روشنایی روز در مقابل چشمان شما است اما باز هم انکار می کنید ، دلیل بر این است که شما در باطن دچار بیماری لجبازی و کبر در برابر حق هستید .  آیا اگر در روز قیامت جریمه شوید ، قبول می کنید که جریمه حق شما بوده است ؟ چرا ما باید به سمت جریمه برویم ، بهتر این است که حق را که در مقابل باطل است قبول کنیم . کل قرآن مجید حق است . هزار و پانصد سال است که می گویند: کل جن و انس با هم جمع شوند و اگر می گویند این قرآن از جانب خدا نیست مانند آن را بیاورند . وقتی نمی توانند باید بفهمند که قرآن حق است .

سوال – ما چگونه باید به ترجمه ی قرآن توجه کنیم و یک ترجمه چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

پاسخ – قرآن یک دریایی است که پایان ندارد. پیغمبر (ص) می فرمایند که شگفتی های قرآن قابل شمردن نیست . اینکه یک مترجم فکر کند با ترجمه ی خود در را به روی دیگران بسته اشتباه است . از زمان ابن عباس تفسیر قرآن شروع شده است . با اینکه ایشان شاگرد امیرالمومنین بودند اما باز هم تا به امروز نوآوری هایی در تفسیر ایجاد شده است .  بنابراین مشخص می شود که عجایب این دریا قابل شمردن نیست . سفارشی که می توان به مترجمان کرد این است که زبان قرآن را به زبان فارسی باز گرداندن خیلی هنرمندی و مایه ی علمی نیاز دارد، مترجمینی که قصد ترجمه ی قرآن را دارند اگر واقعاً مایه ی علمی داشته و هنر بازگرداندن زبانی در قالب زبان دیگر را دارند  مبادرت به این کار بکنند تا غیر عرب به راحتی بتواند قرآن مجید را بفهمد. این کار ، بخصوص در مورد قرآن ، خیلی سخت و حساس است .

سوال – چگونه ما می توانیم زندگی خود را براساس آموزه های قرآن تنظیم کنیم ؟

پاسخ – قرآن مجید کلمه ی حیات را که به معنای زندگی است به شکل های مختلف ذکر کرده است .  شما حیات را با قید های مختلفی می بینید . و ما الحیاة الدنیا الا متاع ُ الغرور . زیباترین تعبیری که قرآن مجید برای زندگی در سوره ی نحل دارد حیاة طیبه است . طیبه یعنی پاک و پاکیزه . یعنی فرد به گونه ای زندگی کند که احدی در کنار او شر و ضرر نبیند . حتی بعد از مردن نیز، خیر او باقی مانده و آیندگان استفاده کرده  و بهره ببرند  . این حیاة طیبه و زندگی را قرآن با چه عناصری می تواند به من بدهد ؟ سه عنصر در قرآن مطرح است . یکی باور داشتن خدا و دیانت است . باور خدا انسان را از همه ی دغدغه ها نجات می دهد . انسان در این صورت خلاء و اضطراب حس نمی کند . چرا که می داند به یک قدرت بی نهایت اتصال دارد . باور قیامت یک ترمز است . من وقتی قیامت را باور داشته باشم یک نخ از لباس دیگری بر نمی دارم . چون اگر شما ناراضی باشید پیامبر (ص) می فرمایند : برای همین نخ دادگاه تشکیل می دهند و می پرسند چرا در مال مردم تصرف ظالمانه کردید؟عنصر دوم عمل صالح است. یعنی همه ی حرکات انسان خوب باشد که این هم در دو بخش تجلی دارد: عبادت خدا و خدمت به خلق خدا. انسان بدون در نظر داشتن هیچ مسئله ای به دیگران خدمت کند. مرحله ی سوم نیز اخلاق حسنه است . یعنی اینکه انسان پر از خوبی و فروتنی باشد . با مردم خوب بوده و کینه نداشته باشد

**************************************

منبع: سمت خدا